Thứ bảy 13/09/2025 13:43
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

Để phục hồi kinh tế cần huy động nguồn lực từ đâu?

23/11/2021 11:33
Việc huy động nguồn lực để xây dựng gói hỗ trợ phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19 là cần thiết, song quan trọng là cách thực hiện, huy động từ đâu cho hiệu quả. Trong đó, gói hỗ trợ phải đảm bảo được 3 yếu tố: trúng (nhu cầu nền kinh tế), đúng (đối t
Để phục hồi kinh tế cần huy động nguồn lực từ đâu?

Huy động từ nội lực

Hiện nay, gói hỗ trợ phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19 khoảng 800.000 tỷ đồng do Bộ KH-ĐT đề xuất vẫn chưa rõ ràng, cần phải tính toán thêm. Từ con số đề xuất trên cũng mang hàm ý phần nào quy mô gói hỗ trợ bao nhiêu vẫn phải căn cứ dựa trên cân đối ngân sách, cụ thể dựa trên mức độ thâm hụt ngân sách nền kinh tế có thể chịu đựng được.

Đã đến lúc cần xác định chúng ta có thể chịu mức thâm hụt ngân sách 4% hay 6% GDP/năm, chỉ khi đó mới xác định nên có quy mô gói hỗ trợ như thế nào và phân bổ bao nhiêu cho hợp lý.

Nguồn lực huy động cho gói hỗ trợ trước tiên và về cơ bản vẫn phải là tiết kiệm từ các nguồn chi tiêu khác. Đơn cử, chúng ta muốn hỗ trợ doanh nghiệp (DN), ngay từ bây giờ phải điều chuyển các nguồn chi khác của ngân sách sang nguồn hỗ trợ DN.

Nguyên tắc vẫn là phải khống chế trong khoảng thâm hụt ngân sách có thể chấp nhận được. Hàng năm, mức thâm hụt ngân sách nước ta khoảng 4% GDP, đây là khoản thâm hụt rất nặng nề và có tính kinh niên.

Nếu tăng chi tiêu thêm để bổ sung cho gói hỗ trợ sẽ phải nới thêm, nhưng có lẽ nên trong khoảng 5% sẽ hợp lý và đây cũng là con số khá cao.

Có mấy vấn đề cần phải cân nhắc về ngân sách. Thứ nhất, chi thường xuyên của Việt Nam vẫn đang chiếm tỷ trọng lớn trong ngân sách (khoảng hơn 60%). Trong bối cảnh dịch Covid-19, chính quyền các cấp, các địa phương có thể bớt được các khoản chi thường xuyên không cần thiết như hội họp, đi công tác nước ngoài… Số này cần cắt giảm để chuyển sang hỗ trợ DN.

Thứ hai, nếu ngân sách nhà nước không đủ (mà vẫn trong khoảng 5% thâm hụt ngân sách - mức cho phép), Chính phủ cân nhắc đến giải pháp vay từ các định chế tài chính quốc tế với các lãi suất ưu đãi thấp.

Hiện tại, Việt Nam có thể tận dụng các nguồn vay ưu đãi hỗ trợ nền kinh tế phục hồi trong bối cảnh dịch Covid-19 các định chế tài chính quốc tế đang thực hiện với mức lãi suất khá thấp (khoảng 1%). Đây cũng là phương án khả thi nhất.

Thứ ba, Chính phủ nên huy động nguồn lực từ thoái vốn DNNN. Hiện nay chúng ta vẫn đang chủ trương thoái vốn nhà nước tại nhiều DN, nhưng tiến trình cổ phần hóa DNNN đang bị chậm lại.

Giảm bớt tỷ trọng vốn sở hữu nhà nước trên các sàn giao dịch là việc cần làm ngay và tiến độ cần đẩy nhanh hơn. Những DN không liên quan đến các vấn đề nhạy cảm như an ninh, quốc phòng nên đẩy tốc độ thoái vốn nhanh hơn.

Một kênh huy động vốn nữa cho gói hỗ trợ kinh tế là phát hành trái phiếu chính phủ (đi vay trong nước). Tuy nhiên nên hạn chế sử dụng giải pháp vay trong nước, bởi thực tế từ trước đến nay cho thấy không đạt được hiệu quả cao.

Vì khi Chính phủ phát hành trái phiếu thường trái phiếu đó cũng bán lại cho Ngân hàng Nhà nước, khiến cung tiền tăng rất nhanh, tác động không tốt đến điều hành chính sách tiền tệ. Khi phát hành trái phiếu chính phủ sẽ làm tăng khả năng hấp thụ vốn lớn trên thị trường, làm giảm khả năng tiếp cận vốn của các DN.

Cần trúng, đúng và hiệu quả

Thực tế cho thấy, chúng ta không nên chỉ nhìn vào quy mô gói hỗ trợ người dân, DN trong nước mà phải nhìn tổng thể thâm hụt tài khóa của Việt Nam so với các nước khác. Có ý kiến so sánh chi hỗ trợ của Việt Nam chỉ bằng 2,5% GDP, trong khi các nước khác chi hỗ trợ đến 10% GDP là chưa phù hợp.

Bởi chi hỗ trợ chỉ là một phần trong tổng chi ngân sách của Việt Nam. Cho nên, để xác định được việc nới lỏng tài khóa, tiền tệ là bao nhiêu phải nhìn rõ mức độ thâm hụt ngân sách của nước ta.

Thâm hụt ngân sách của Việt Nam trong điều kiện bình thường, gần bằng mức thâm hụt ngân sách của các nước trong điều kiện họ đang tung ra những chính sách hỗ trợ tài khóa lớn. Cụ thể, nếu so với các nước trong ASEAN-5 như Thái Lan, Philippines, Indonesia - những quốc gia có nhiều đặc điểm tương đồng - thâm hụt ngân sách của Việt Nam luôn vào khoảng 4% GDP, trong khi các nước đó sau khi đã tung ra hàng loạt chính sách hỗ trợ mức thâm hụt cũng chỉ 4-5% GDP.

Do đó, cùng với việc huy động nguồn lực nhằm thiết kế gói hỗ trợ phục hồi kinh tế sau dịch Covid-19, rất cần xác định rõ 3 vấn đề chính.

Thứ nhất, nên thiết kế gói hỗ trợ kinh tế ở quy mô vừa phải, trong mức kiểm soát được. Cụ thể hợp với mức chịu đựng thâm hụt của ngân sách cũng như mức độ hấp thụ vốn của nền kinh tế.

Thứ hai, gói hỗ trợ cần phải trúng đối tượng hưởng chính sách. Hiện nay có nhiều gói hỗ trợ kinh tế được bung ra song vẫn không trúng đối tượng. Thí dụ, gói chi trả bảo hiểm thất nghiệp vừa rồi cũng là một dạng như thế, nghĩa là tất cả người tham gia đóng bảo hiểm thất nghiệp đều được hưởng hết, trong khi có những ngành nghề không thực sự bị ảnh hưởng.

Điều này là minh chứng cho chính sách hỗ trợ có tính “cào bằng”, không phát huy được hiệu quả như mong muốn. Điều này dẫn đến hiệu quả của gói hỗ trợ chỉ có tác dụng về mặt chính sách là giải ngân được tiền, còn thực tế vẫn không bám sát với các đối tượng.

Thứ ba, đó là phương pháp thực hiện gói hỗ trợ phải hiệu quả. Thí dụ, biện pháp khá hiệu quả trong hỗ trợ các DN là giảm các loại phí do dịch Covid-19. Chính sách này đang làm rất tốt, đúng hướng và trúng các đối tượng là DN.

Đáng tiếc do quy mô quá bé và diễn ra trong thời gian ngắn, nên thực tế DN không được hưởng lợi từ chính sách này là bao nhiêu. Đây là điều chúng ta cần rút kinh nghiệm.

PGS.TS Phạm Thế Anh, Chuyên gia Kinh tế trưởng của VEPR

Bài liên quan
Tin bài khác
Kỳ vọng bùng nổ tài khoản chứng khoán ngoại: Thêm 150.000 tài khoản trong 5 năm tới

Kỳ vọng bùng nổ tài khoản chứng khoán ngoại: Thêm 150.000 tài khoản trong 5 năm tới

Bộ Tài chính đặt mục tiêu nâng số lượng tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam lên 200.000 vào năm 2030 – tăng gấp 4 lần so với hiện tại.
Gạo Việt Nam chinh phục hơn 80 quốc gia, mở rộng sang châu Phi - Trung Đông

Gạo Việt Nam chinh phục hơn 80 quốc gia, mở rộng sang châu Phi - Trung Đông

Việt Nam đẩy mạnh xuất khẩu gạo, giữ ổn định thị trường trong biến động, đa dạng hóa đầu ra và nâng cao giá trị với lúa chất lượng cao.
Shark Nguyễn Hòa Bình: Hà Nội sẽ trở thành thủ đô khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Shark Nguyễn Hòa Bình: Hà Nội sẽ trở thành thủ đô khởi nghiệp đổi mới sáng tạo

Mới đây, tại Hà Nội, Hội thảo “Xây dựng các nghị quyết của Hội đồng nhân dân thành phố phục vụ phát triển khoa học, công nghệ gắn với triển khai thi hành Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Luật Thủ đô số 39/2024/QH15”, Shark Nguyễn Hoà Bình – Chủ tịch NextTech Group đã đưa ra nhiều kiến nghị cụ thể.
Nhà đầu tư tiền số cần làm gì sau khi Nghị quyết 05 có hiệu lực?

Nhà đầu tư tiền số cần làm gì sau khi Nghị quyết 05 có hiệu lực?

Khi Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP có hiệu lực, nhà đầu tư và doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này sẽ phải tuân thủ hàng loạt quy định chặt chẽ để tránh rủi ro pháp lý.
Tỷ phú Sergey Brin: Bộ óc chiến lược của đế chế công nghệ toàn cầu

Tỷ phú Sergey Brin: Bộ óc chiến lược của đế chế công nghệ toàn cầu

Không phải những bài phát biểu ồn ào, không cần chiêu trò truyền thông rầm rộ, Sergey Brin – nhà đồng sáng lập Google chính là hiện thân của một trí tuệ thầm lặng nhưng phi thường. Bằng sự điềm tĩnh, tư duy hệ thống và tầm nhìn xa trông rộng, ông đã âm thầm đặt nền móng vững chắc cho một trong những đế chế công nghệ có ảnh hưởng nhất trong lịch sử nhân loại. Hành trình của Sergey Brin là minh chứng sống động cho sức mạnh của chiến lược khoa học, của sự bền bỉ và của khát vọng thay đổi thế giới một cách có trách nhiệm.
Đa dạng hóa thị trường: Chìa khóa bền vững cho xuất nhập khẩu Việt Nam

Đa dạng hóa thị trường: Chìa khóa bền vững cho xuất nhập khẩu Việt Nam

Đa dạng hóa thị trường, sản phẩm và nguồn cung được xác định là chìa khóa then chốt, giúp Việt Nam duy trì đà tăng trưởng xuất nhập khẩu bền vững giữa những biến động khó lường của kinh tế thế giới.
Sản xuất ô tô trong nước bứt phá 60%, nhập khẩu tăng mạnh sau 8 tháng 2025

Sản xuất ô tô trong nước bứt phá 60%, nhập khẩu tăng mạnh sau 8 tháng 2025

Chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 8/2025 tăng 2,2% so với tháng trước và 8,9% so với cùng kỳ. Đáng chú ý, sản xuất ô tô trong nước tăng gần 60%, nhập khẩu cũng tăng hơn 28%, phản ánh thị trường xe sôi động hiếm có.
Chế biến, chế tạo hút 1,6 tỷ USD FDI tháng 8, chiếm 76% tổng vốn

Chế biến, chế tạo hút 1,6 tỷ USD FDI tháng 8, chiếm 76% tổng vốn

Chỉ riêng tháng 8/2025, lĩnh vực công nghiệp chế biến, chế tạo đã thu hút 1,6 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), chiếm 76,5% tổng vốn FDI đăng ký mới trong tháng. Hàng loạt dự án quy mô lớn từ Mỹ, Trung Quốc, Hồng Kông… tiếp tục khẳng định sức hút của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Cà phê Việt Nam lập kỷ lục mới: 8 tháng xuất khẩu đạt 6,42 tỷ USD

Cà phê Việt Nam lập kỷ lục mới: 8 tháng xuất khẩu đạt 6,42 tỷ USD

Trong 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cà phê Việt Nam đạt 1,2 triệu tấn, kim ngạch 6,42 tỷ USD, tăng 59,1% so với cùng kỳ 2024. Thành tích này đã vượt xa mức 5,48 tỷ USD của cả năm trước, đưa ngành tiến gần mốc 8 tỷ USD trong năm nay.
Bí quyết bán hàng đỉnh cao của ông vua hàng hiệu Bernard Arnault khiến cả thế giới chi tiền

Bí quyết bán hàng đỉnh cao của ông vua hàng hiệu Bernard Arnault khiến cả thế giới chi tiền

Tỷ phú Bernard Arnault, Chủ tịch Tập đoàn LVMH (Moët Hennessy Louis Vuitton), hiện nắm trong tay hơn 70 thương hiệu xa xỉ bậc nhất hành tinh, từ Louis Vuitton, Dior đến Moët & Chandon, Bulgari.
Áp thuế 17% lợi nhuận, cá nhân kinh doanh cần thay đổi cách vận hành

Áp thuế 17% lợi nhuận, cá nhân kinh doanh cần thay đổi cách vận hành

Bộ Tài chính đề xuất áp thuế suất 17% trên lợi nhuận với cá nhân kinh doanh có doanh thu cao, đồng thời miễn thuế cho nhóm doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm.
Đồng Tháp: Điểm đến hấp dẫn của phong trào khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo tại khu vực ĐBSCL

Đồng Tháp: Điểm đến hấp dẫn của phong trào khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo tại khu vực ĐBSCL

Chiều ngày 5/9, tại buổi làm việc về Chương trình khởi nghiệp tỉnh Đồng Tháp, Bí thư Tỉnh ủy Lê Quốc Phong khẳng định mục tiêu xây dựng Đồng Tháp trở thành địa phương khởi nghiệp tiêu biểu của Đồng bằng sông Cửu Long. Tham dự buổi làm việc có Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Trần Trí Quang cùng lãnh đạo các sở, ngành liên quan.
Chuỗi hoa tươi Dalat Hasfarm thâu tóm một doanh nghiệp hoa của Úc

Chuỗi hoa tươi Dalat Hasfarm thâu tóm một doanh nghiệp hoa của Úc

Hasfarm Holdings - công ty mẹ của chuỗi hoa tươi Dalat Hasfarm, vừa công bố về thỏa thuận mua lại 100% cổ phần của Tập đoàn Lynch, doanh nghiệp hoa đang niêm yết trên sàn ASX (Úc).
Triển lãm Chuỗi cung ứng 2025: Amazon kết nối sản xuất Việt với thị trường toàn cầu

Triển lãm Chuỗi cung ứng 2025: Amazon kết nối sản xuất Việt với thị trường toàn cầu

Góp mặt tại Triển lãm Kết nối Chuỗi cung ứng Hàng hóa Quốc tế 2025, Amazon Global Selling hướng tới việc kết nối chuỗi cung ứng đa dạng của Việt Nam với người tiêu dùng toàn cầu thông qua TMĐT, thúc đẩy đổi mới sản phẩm và mở rộng thị trường.
Tỷ phú Larry Ellison: Thành công bền vững là phải giải quyết đúng nỗi đau thị trường

Tỷ phú Larry Ellison: Thành công bền vững là phải giải quyết đúng nỗi đau thị trường

Tính đến thời điểm này, Larry Ellison đã vươn lên vị trí tỷ phú giàu thứ hai thế giới với tài sản gần 260 tỷ USD, vượt mặt những cái tên quen thuộc như Jeff Bezos hay Warren Buffett. Nhưng đâu phải ai cũng biết nhà sáng lập Oracle từng nhiều lần chạm tới vực thẳm phá sản trước khi trở thành một trong những tỷ phú giàu nhất hành tinh.