Cuộc đua về kinh doanh điện toán đám mây của những gã khổng lồ công nghệ tại Trung Quốc

Trong quý đầu tiên của năm, tăng trưởng doanh thu của Alibaba Cloud giảm mạnh.

Năm ngoái, gã khổng lồ thương mại điện tử Alibaba và một chi nhánh của tập đoàn là dịch vụ tài chính Ant Group, đã kiếm được khoảng 55,58 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 8,6 tỷ USD). Con số này tăng 56% so với cùng kỳ năm trước đó. Trong quý đầu tiên của năm nay, tăng trưởng thu nhập của Alibaba đã giảm xuống còn 37%.

Giám đốc tài chính Wu Wei của Alibaba Group Holding đã tiết lộ lý do đằng sau sự sụt giảm này nằm ở mối quan hệ thay đổi với một khách hàng hàng đầu. Cô ấy nói, khách hàng đó đã sử dụng các dịch vụ đám mây ở nước ngoài của Alibaba, nhưng đã chọn từ bỏ công ty để hoạt động quốc tế vì những lý do không liên quan đến sản phẩm.

Khách hàng đó là ByteDance. Theo các nguồn tin quen thuộc với vấn đề này, khi công ty bị tấn công liên tục từ chính phủ và các cơ quan quản lý Hoa Kỳ vào năm ngoái trong bối cảnh tuyên bố rằng việc sử dụng các dịch vụ từ Alibaba của Trung Quốc gây ra rủi ro nghiêm trọng cho công dân Mỹ, họ đã chấp nhận loại bỏ họ. Ứng dụng video ngắn vô cùng phổ biến của ByteDance, TikTok đã quyết định chuyển máy chủ của mình từ Alibaba Cloud sang một trung tâm dữ liệu của Singapore và một nhà cung cấp dịch vụ đám mây của Mỹ.

Các nguồn tin quen thuộc với hoạt động của ByteDance nói trên trang tin Caixin rằng, khi công ty xoay trục sang lĩnh vực thương mại điện tử béo bở, họ có kế hoạch xây dựng trung tâm dữ liệu của riêng mình cho các hoạt động trong nước, điều này sẽ giảm bớt sự phụ thuộc hơn nữa vào Alibaba Cloud. Trong tương lai, họ có kế hoạch cung cấp các dịch vụ đám mây của riêng mình cho các công ty trong hệ sinh thái do họ tạo ra.

Sự gia tăng cạnh tranh trên sân nhà một phần là do những trở ngại mà các công ty điện toán đám mây của Trung Quốc được gây dựng bởi các ông lớn công nghệ như Alibaba, Tencent và Huawei Technologies  đang gặp phải ở một số thị trường nước ngoài.

Khi quan hệ Mỹ - Trung xấu đi, việc chính phủ Mỹ sử dụng danh sách đen công nghệ đã định hình lại vận mệnh của các công ty Trung Quốc trong và ngoài nước. Alibaba Cloud đã tạm ngừng mở rộng tại Mỹ

Kể từ khi Joe Biden trở thành Tổng thống Mỹ vào tháng 1, chính quyền của ông đã tiếp tục gây áp lực lên lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc. Chiến dịch "Mạng lưới sạch" của cựu Tổng thống Donald Trump, vốn chỉ định các công ty Trung Quốc như Alibaba và Tencent Holdings là "nhà cung cấp không đáng tin cậy" và chứa  dịch vụ đe dọa dữ liệu của công dân Mỹ.

Vào ngày 9 tháng 6, Biden đã ra lệnh cho các Bộ trưởng thương mại và Quốc phòng Hoa Kỳ, cũng như cố vấn an ninh quốc gia của ông tiếp tục điều tra các mối đe dọa đối với dữ liệu cá nhân do phần mềm nước ngoài gây ra và ngăn chặn việc mua bán, chuyển nhượng và truy cập không hạn chế dữ liệu nhạy cảm của công dân Hoa Kỳ, cũng như để ngăn chặn các đối thủ nước ngoài truy cập dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu lớn.

Trong thời kỳ đại dịch, các công ty trò chơi, video ngắn và thương mại điện tử của Trung Quốc đã tăng tốc đẩy mạnh hoạt động ra nước ngoài, bao gồm các ngôi sao trò chơi mới như miHoyo và Lilith Games, cũng như các công ty thương mại điện tử "kỳ lân ẩn" như Shein. Các công ty như vậy phụ thuộc rất nhiều vào các dịch vụ đám mây.

Một nhân viên của Google đề nghị giấu tên nói với Caixin rằng, các công ty Trung Quốc đang ngày càng tranh thủ các dịch vụ quảng cáo và đám mây của gã khổng lồ công nghệ Mỹ khi họ mở rộng ra nước ngoài. Trung Quốc đã vượt qua Nhật Bản để trở thành thị trường toàn cầu lớn thứ năm của Google vào năm 2020.

Trong khi đó, các công ty khác, chẳng hạn như Tập đoàn Viễn thông Trung Quốc (China Telecom) và Truyền thông Di động Trung Quốc (China Mobile) chủ yếu dựa vào các doanh nghiệp nhà nước và các trung tâm dữ liệu toàn quốc, đáp ứng nhu cầu từ khách hàng chính phủ và doanh nghiệp đối với các dịch vụ đám mây cơ sở hạ tầng.

Trước sự cạnh tranh gay gắt ở Trung Quốc, các nhà cung cấp dịch vụ đám mây của Trung Quốc đã chuyển hướng sang châu Á và châu Âu. Vào ngày 3 tháng 6, Tencent Cloud đã công bố bốn trung tâm dữ liệu quốc tế mới ở Bangkok, Frankfurt, Tokyo và Hong Kong, bắt đầu cung cấp dịch vụ vào ngày hôm đó. Trung tâm dữ liệu thứ hai của Tencent Cloud tại Hàn Quốc đã bắt đầu hoạt động vào năm ngoái. Vào tháng 4 năm 2020, Tencent Cloud đã ra mắt trung tâm dữ liệu đầu tiên tại Indonesia. Họ dự định sẽ có chiếc thứ hai và chạy vào cuối năm nay. Tencent Cloud đã ra mắt trung tâm dữ liệu toàn cầu thứ ba tại Singapore vào cuối tháng 4.

Vào năm 2019, Alibaba Cloud đã săn đón Yuan Qian, cựu Chủ tịch Bộ phận Bán hàng Giải pháp & Tiếp thị BG của Huawei, và chỉ định cô là Chủ tịch của Alibaba Cloud Intelligence International. Vào ngày 8 tháng 6, Alibaba Cloud đã thông báo về việc mở các trung tâm dữ liệu ở Indonesia và Philippines, với kế hoạch đầu tư hơn 6 tỷ Nhân dân tệ (tương đương 928,3 triệu USD) vào thị trường nước ngoài trong vòng ba năm để mở rộng các trung tâm này và phát triển hệ sinh thái phần mềm địa phương.

Ở Đông Nam Á, Alibaba và Tencent đã đầu tư vào nhiều tên tuổi trong làng công nghệ, cũng là khách hàng của các dịch vụ đám mây của họ. Tokopedia PT của Indonesia đã sử dụng Alibaba Cloud. Công ty gần đây đã hợp nhất với nhà cung cấp dịch vụ gọi xe và nhận hàng của Indonesia là Gojek để tạo thành công ty công nghệ lớn nhất Indonesia, GoTo.

Trong khi đó, Tencent đang tính đến các khoản đầu tư vào Sea của Singapore, công ty internet lớn nhất Đông Nam Á. Mảng kinh doanh trò chơi của Sea - Garena, mảng thương mại điện tử - Shopee và mảng kinh doanh dịch vụ tài chính - SeaMoney, đều có nhu cầu rất lớn về dịch vụ đám mây.

Huawei Cloud cũng có những kế hoạch lớn ở nước ngoài và mặc dù là người đến sau nhưng họ vẫn còn có lợi thế hơn. Theo các nhân viên tại các nhà cung cấp dịch vụ đám mây nước ngoài ở Trung Quốc, Huawei đang có được lợi ích từ mối quan hệ tốt đẹp với các nhà khai thác viễn thông địa phương.

Các nhà cung cấp dịch vụ đám mây của Trung Quốc đang bỏ xa thị trường quốc tế và phải đối mặt với các đối thủ cạnh tranh khó khăn như Amazon Web Services (AWS) và Microsoft. AWS cho đến nay vẫn dẫn đầu trong số các nhà cung cấp dịch vụ đám mây về thị phần và sức mạnh công nghệ, trong khi Microsoft có lợi thế về lực lượng bán hàng và quan hệ với chính phủ - điều mà một số người cho rằng đó là lý do ByteDance cân nhắc khai thác nó khi vấp phải lệnh cấm của Hoa Kỳ.

Xu Mingqiang, Giám đốc kỹ thuật của bộ phận Omnichannel của Microsoft, cho biết họ có đầy đủ các kế hoạch đảm bảo cho các doanh nghiệp Trung Quốc vươn ra quốc tế. Kế hoạch này cho phép các đối tác của mình chia sẻ các bằng sáng chế và giúp họ tránh bị thách thức bởi "các công ty cấp bằng sáng chế lừa đảo". Dịch vụ này cũng giúp các công ty Trung Quốc tìm kiếm khách hàng địa phương. Microsoft thực hiện bán hàng và tiếp thị chung tại Vương quốc Anh, Pháp, Đức, Singapore, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và các quốc gia khác cho các doanh nghiệp này và giới thiệu họ với các cơ quan chính quyền địa phương.

"Các chính phủ và doanh nghiệp này là khách hàng của chúng tôi. Với những mối quan hệ như vậy, chúng tôi có một lợi thế mà các nhà cung cấp dịch vụ đám mây khác không có", Xu nhận định.

Microsoft và Amazon cũng đang đẩy mạnh nỗ lực thâm nhập thị trường Trung Quốc. Vào ngày 18 tháng 3, Microsoft thông báo rằng họ sẽ tăng gấp đôi dung lượng dịch vụ đám mây của mình tại Trung Quốc và trung tâm dữ liệu mới của họ sẽ chính thức đi vào hoạt động vào mùa xuân năm 2022.

Một tuần sau, Zhang Wenyi, Giám đốc điều hành của AWS khu vực Trung Quốc, thông báo công ty sẽ bổ sung công suất tại Bắc Kinh và khu tự trị Ningxia Hui.

Những người chơi nhỏ hơn của Trung Quốc cũng đang nổi lên. Vào tháng 1 năm 2020, các nhà cung cấp dịch vụ đám mây trong nước như UniCloud và Inspur Cloud đang chuẩn bị IPO tại STAR Market - một sàn giao dịch chứng khoán tại Thượng Hải có mô hình hoạt động tương tự như ở thị trường Nasdaq (Mỹ)., trong khi các nhà cung cấp khác như UCloud, Kingsoft Cloud và QingCloud đang thu hút đầu tư. Mặc dù họ có thể gặp khó khăn trong việc nắm giữ vai trò dẫn đầu, nhưng họ có thể đạt được chỗ đứng trong các phân khúc thị trường nhỏ hơn.

Bảo Bảo