Các chuyên gia lưu ý doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều nói riêng và nông sản nói chung cần tìm hiểu kỹ thông tin về thị trường, khách hàng, đặc biệt là các khách hàng lạ từ các thị trường mới, thị trường nhỏ, pháp lý không cao.
"Để tránh các rủi ro, bị lừa đảo khi xuất khẩu, cần tìm hiểu kỹ khách hàng trước khi giao dịch như đề nghị cung cấp bản sao giấy phép kinh doanh, mã số thuế, hộ chiếu trang có ảnh của người đại diện hợp pháp công ty.... và nhờ các cơ quan chức năng của Việt Nam tại nước sở tại thẩm tra, xác minh các thông tin này", đại diện Vinacas khuyến cáo.
Theo Vinacas, thông tin từ Thương vụ Việt Nam tại Algeria, năm 2022, một công ty Việt Nam đã xuất khẩu sang Algeria 5 container hạt điều qua trung gian là một doanh nghiệp đặt tại Nam Phi.
Tuy nhiên, khi hàng đến cảng của Algeria, khách hàng là Công ty Eurl ATS Food của Algeria không thể làm thủ tục thông quan. Công ty này bị Bộ Thương mại Algeria đưa vào danh sách các doanh nghiệp gian lận thương mại trước đó.
ATS Food được cho là mất năng lực pháp lý để thực hiện các thủ tục như nhập khẩu, đổi doanh nghiệp nhận hàng thay thế hay tái xuất hàng. Theo quy định, hàng hóa nằm tại cảng trong thời gian quy định kể từ khi được dỡ khỏi tàu mà không có doanh nghiệp đủ điều kiện nhận hàng thì hải quan Algeria sẽ tiến hành bán đấu giá để sung công quỹ.
Sau khi nhận được thông tin, doanh nghiệp Việt Nam đã liên hệ các cơ quan chức năng để cung cấp hồ sơ chứng minh chủ hàng hợp pháp. Hiện hải quan Algeria đã hủy việc đấu giá sung công quỹ.
"Đại diện doanh nghiệp trên đã có mặt tại Algeria để làm việc với các cơ quan liên quan. Thông qua hãng tàu, ngân hàng, hồ sơ..., nếu doanh nghiệp chứng minh được mình là chủ sở hữu hợp pháp của lô hàng, hàng sẽ được trả lại", ông Bạch Khánh Nhựt - phó chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam thông tin.
Theo Hiệp hội Chuyên gia chống lừa đảo toàn cầu có trụ sở tại Hoa Kỳ, các doanh nghiệp toàn cầu bị thiệt hại khoảng 5% doanh thu mỗi năm vì lừa đảo. Giá trị trung bình một vụ lừa đảo là 1,7 triệu USD. Khảo sát của Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cũng cho thấy trên toàn cầu, tỷ lệ doanh nghiệp cho biết họ là nạn nhân của lừa đảo và tội phạm kinh tế trong năm 2018 là 49%; năm 2020 là 47% và năm 2022 là 46%. Trong đó, tội phạm lừa đảo từ bên ngoài chiếm khoảng 43%; từ nội bộ 31%; thông đồng giữa trong và ngoài chiếm 26%...
Các chuyên gia khuyến cáo, để tránh các rủi ro xuất khẩu, các doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ khách hàng trước khi giao dịch như: Đề nghị cung cấp bản sao giấy phép kinh doanh, mã số thuế, hộ chiếu trang có ảnh của người đại diện hợp pháp công ty và nhờ các cơ quan chức năng thẩm tra; không nên quá tin tưởng vào công ty môi giới dù làm việc lâu năm và cần kiểm tra thông tin đối tác nhập khẩu.
Nếu tiến tới giao kết hợp đồng thương mại, cần chọn phương thức thanh toán thư tín dụng (L/C) không hủy ngang có xác nhận hoặc nhờ thu qua ngân hàng (DP, CAD at sight) yêu cầu khách đặt cọc từ 20% trở lên.
Ông Ngô Khắc Lễ, Phó Tổng thư ký Hiệp hội DN dịch vụ logistics Việt Nam, cho rằng DN nên chỉ định ngân hàng quốc tế có uy tín tại nước nhập khẩu để thu tiền, ký hậu vận đơn, giao bộ chứng từ. Tương tự, đại diện Vietcombank lưu ý với DN, đối tác mua hàng ở nước nào thì ngân hàng nhờ thu phải ở nước đó, tránh trường hợp giao hàng đến Ý nhưng ngân hàng nhờ thu lại ở Thổ Nhĩ Kỳ.
Phú Thành
