Công ty TNHH chứng khoán Maybank Investment Bank nhận định, Covid-19 được kiểm soát hoàn toàn vào năm 2022 nhờ được bảo vệ từ miễn dịch cộng đồng, việc di chuyển khả năng sẽ trở lại bình thường.
Do đó các kế hoạch M&A, mua bán cổ phần chiến lược và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước sẽ được tiếp tục và thậm chí còn được đẩy nhanh. Điều này sẽ giúp thu hút các quỹ nước ngoài vào Việt Nam và về cơ bản sẽ giúp khai phá giá trị của các công ty Việt Nam.
Động lực nào thúc đẩy làn sóng M&A năm tới?
Theo đơn vị này, các hoạt động M&A sẽ giúp Việt Nam phục hồi trong 5 năm tới, phản ánh tăng trưởng kinh tế, tiêu dùng, dẫn dắt bởi các đặc điểm nhân khẩu hấp dẫn và vị thế tăng lên trong chuỗi giá trị toàn cầu. Dẫn lại dự báo của Viện nghiên cứu Đầu tư và Mua bán sáp nhập, giá trị M&A có thể phục hồi lên 7 tỉ đô la trong năm 2022, gấp đôi giá trị năm 2020 và 2021.
Các động lực thúc đẩy hoạt động M&A tại Việt Nam trong 5 năm sắp tới bao gồm: thị trường tiêu thụ lớn và đang mở rộng (gần 100 triệu người), phản ánh tiềm năng tăng trưởng các ngành chủ chốt như bán lẻ, dịch vụ nhà hàng và quầy uống (F&B), dịch vụ tài chính, bất động sản, vận tải, y tế và giáo dục, nhu cầu vốn và chuyên môn của các công ty trong nước trong giai đoạn đang phát triển.
Các doanh nghiệp Việt Nam đã qua giai đoạn hoàn thiện nền tảng từ năm 2000-2010 và giai đoạn tái cấu trúc, từ năm 2011-2018. Hiện tại, Việt Nam đang củng cố nền tảng kinh doanh và phát triển chiến lược phát triển rõ ràng hơn cho chu kỳ tiếp theo.
Nhu cầu về vốn và chuyên môn, đặc biệt trong việc xây dựng mạng lưới và kỹ thuật số hoá được chú trọng. Điều này mở ra các cơ hội M&A trong các ngành như bán lẻ, dịch vụ tài chính gồm ngân hàng, chứng khoán; công nghiệp và vận tải. Bên cạnh đó còn giúp đẩy nhanh cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước.
Hiện tại đang có 93 doanh nghiệp nhà nước có kế hoạch bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) và 209 doanh nghiệp nhà nước có kế hoạch thoái vốn, bao gồm những doanh nghiệp lớn trong ngành ngân hàng, viễn thông, bán lẻ, dịch vụ và vận tải.
Quá trình cổ phần hoá đang bị trì trệ trong giai đoạn 2018 đến nửa đầu 2021, do nhiều yếu tố như: những rào cản về pháp lý hạn chế quyền sở hữu nước ngoài và quyền sử dụng đất dẫn đến trì trệ hoạt động cổ phần hóa các doanh nghiệp lớn trong các ngành đặc thù; dịch Covid-19 cũng dẫn đến trì hoãn trong việc khảo sát…
Có nhiều kỳ vọng khi khi dịch Covid-19 được đẩy lùi vào năm 2022, Chính phủ sẽ tập trung giải quyết các rào cản pháp lý để đẩy nhanh bước cuối quá trình cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước với mục tiêu chính nhằm tăng hiệu suất toàn bộ kinh tế.
Việc đẩy nhanh tiến độ và thành công hoàn thành quá trình M&A, IPO, chiến lược thoái vốn và kế hoạch cổ phần hoá sẽ thành công cải thiện định giá các doanh nghiệp Việt Nam, dẫn đến thúc đẩy thị hiếu và tái định giá các doanh nghiệp này
Kỳ vọng với các thương vụ “bom tấn”
Trong năm 2022, giới phân tích kỳ vọng tích cực với các thương vụ của một số công ty đã lên sàn đặc biệt là các ngân hàng lớn. Trong đó phải kể đến VPBank, Maritime Bank, Vietcombank, BIDV, Sacombank…
Trong tháng 4-2021, VPBank thành công thoái vốn 49% mảng dịch vụ tài chính tiêu dùng cho Sumitomo Mitsuibishi với tổng định giá đạt 2,8 tỉ đô la. Theo phát biểu của ban lãnh đạo ngân hàng trong hội nghị cổ đông, ngân hàng dự kiến sẽ bán 15% cổ phần cho các nhà đầu tư chiến lược nước ngoài, kỳ vọng sẽ hoàn thành trong nửa đầu năm 2022.
Hai ngân hàng lớn là Vietcombank và BIDV cũng lên kế hoạch phát hành riêng lẻ cổ phần trong năm 2022 sau khi bị trì hoãn từ năm 2020 vì Covid-19. Trong đó, Vietcombank dự kiến phát hành riêng lẻ 7% cổ phần, BIDV phát hành 8,5% cổ phần.
Với Sacombank, việc sát nhập vào Southern Bank vào năm 2015 gây ra khủng hoảng về lãnh đạo và hệ quả nợ xấu, tương đương thêm 30% dư nợ. Ngân hàng Nhà nước chiếm quyền sở hữu lớn hơn trong quá trình tái cấu trúc. Ngân hàng Nhà nước đang dự kiến đấu giá 33% cổ phần Sacombank.
Bên cạnh các ngân hàng trên, những công ty đầu ngành cũng có kế hoạch thoái vốn, IPO, mua bán sáp nhập trong năm nay như: Công ty cổ phần Tập đoàn Masan, Công ty cổ phần đầu tư Thế giới Di động, và Tập đoàn Vingroup.
Trong đó, Công ty cổ phần Tập đoàn Masan đang thể hiển rõ tham vọng phát triển nền tảng bán lẻ với việc đưa công ty con CrownX thành kênh dịch vụ tiêu dùng tích hợp ở Việt Nam. Cong ty này vận hành dựa trên nền tảng dịch vụ nhà hàng và F&B, hệ thống bán lẻ (chuyển nhượng sở hữu Vincommerce từ Vingroup), đối tác với Techcombank và tiềm năng M&A các thương hiệu tiêu dùng khác.
Ngoài các doanh nghiệp tư nhân lên kế hoạch M&A, năm 2022 nhà nước dự kiến tiếp tục thoái vốn tại nhiều doanh nghiệp đầu ngành như Công ty cổ phần FPT, Tập đoàn Bảo Việt hay Tổng Công ty máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam… Các thương vụ này được hi vọng tạo động lực lớn cho khối doanh nghiệp nhà nước tham gia vào thị trường vốn.
Phạm Hải Tùng
