Chuỗi cung ứng toàn cầu đối phó thêm điểm nghẽn mới khi hàng loạt tàu mất tín hiện trên địa phận Trung Quốc

Các nhà phân tích cho biết, họ bắt đầu nhận thấy sự sụt giảm lưu lượng vận chuyển vào cuối tháng 10, khi Trung Quốc chuẩn bị ban hành luật quản lý quyền riêng tư dữ liệu. Thông thường, các công ty dữ liệu vận chuyển có thể theo dõi các con tàu trên toàn thế giới nhờ trang bị Hệ thống Nhận dạng Tự động hoặc AIS, bộ thu phát. Hệ thống này cho phép tàu gửi thông tin chẳng hạn như vị trí, tốc độ, hướng đi đến các trạm dọc theo bờ biển bằng cách sử dụng vô tuyến tần số cao. Nếu một con tàu nằm ngoài phạm vi của các trạm đó, thông tin có thể được trao đổi qua vệ tinh.

Nhưng quy trình này dường như không được thực hiện ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới mặc dù quốc gia này là nhân tố quan trọng trong thương mại toàn cầu. Theo dữ liệu từ nhà cung cấp dữ liệu vận chuyển toàn cầu VesselsValue, trong ba tuần qua, số lượng tàu gửi tín hiệu từ Trung Quốc đã giảm gần 90%. Charlotte Cook, nhà phân tích thương mại tại VesselsValue nhận định: “Chúng tôi hiện đang chứng kiến ​​sự giảm sút tín hiệu AIS trên mặt đất trên toàn ngành ở Trung Quốc".

Luật dữ liệu mới có thể làm trầm trọng thêm sự hỗn loạn trong chuỗi cung ứng

Bộ Ngoại giao Trung Quốc trả lời CNN Business rằng, các trạm AIS dọc theo bờ biển Trung Quốc được xây dựng hợp pháp theo các điều ước quốc tế, ngoài ra, các nền tảng AIS có sẵn công khai cũng đang hoạt động bình thường. Văn phòng Thông tin Hội đồng Nhà nước, đã không trả lời lý do tại sao các nhà cung cấp dịch vụ vận chuyển mất quyền truy cập vào dữ liệu.

Bất chấp nhiều hạn chế, các nhà phân tích cho rằng "thủ phạm" chính là Luật Bảo vệ Thông tin Cá nhân của Trung Quốc có hiệu lực từ ngày 1 tháng 11. Luật này yêu cầu các công ty xử lý dữ liệu phải nhận được sự chấp thuận từ chính phủ Trung Quốc trước khi chuyển thông tin cá nhân rời khỏi địa phận Trung Quốc. Quy tắc này được giới chuyên gia cho rằng đã và đang phản ánh sự lo ngại của Bắc Kinh khi để lọt dữ liệu vào tay các chính phủ nước ngoài.

Không những vậy, giới quan sát cung cấp thêm nhiều manh mối bên cạnh tác động của luật. Theo Cook, thông tin cho thấy một số bộ phát đáp AIS đã được gỡ bỏ khỏi các trạm dọc bờ biển Trung Quốc vào đầu tháng theo chỉ thị của cơ quan an ninh quốc gia. Tất nhiên không phải toàn bộ dữ liệu đều biến mất, cơ quan theo dõi vẫn có thể sử dụng vệ tinh để thu tín hiệu từ tàu thuyền nhưng nếu một con tàu neo đậu gần bờ, thông tin có được từ không gian sẽ không tốt bằng đường truyền mặt đất. 

Mùa Giáng sinh đang đến gần, việc mất thông tin tín hiệu từ thị trường Trung Quốc đại lục, nơi sở hữu 6 trong số 10 cảng container nhộn nhịp nhất thế giới, có thể dẫn đến nhiều vấn đề hơn nữa cho ngành vận tải biển toàn cầu vốn đã gặp khó khăn. Chuỗi cung ứng trở nên vô cùng căng thẳng trong năm nay do các cảng bị tắc nghẽn nghiêm trọng và phải vật lộn để theo kịp với nhu cầu hàng hóa phục hồi nhanh chóng.

Theo Cook từ VesselsValue, các công ty vận chuyển dựa vào dữ liệu AIS để dự đoán chuyển động của tàu, theo dõi xu hướng theo mùa và cải thiện hiệu quả hoạt động của cảng. Bà cho biết, việc thiếu dữ liệu của Trung Quốc "có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng hiển thị chuỗi cung ứng đại dương trên khắp Trung Quốc". Nước này là một trong những nhà nhập khẩu than và quặng sắt lớn trên thế giới, cũng như là nhà xuất khẩu lớn các công-te-nơ.

Georgios Hatzimanolis, chiến lược gia truyền thông của Marine Traffic cho hay: “Khi các nước phương Tây bước vào mùa Giáng sinh, tác động từ sự vụ trên sẽ vô cùng to lớn và là vấn đề được quan tâm nhất hiện nay" và nhấn mạnh chuỗi cung ứng toàn cầu không cần thiết phải trải qua một cuộc bể râu khác khi năm hết tết đến.

Trung Quốc tự cô lập

Mong muốn của Trung Quốc giữ quyền kiểm soát tuyệt đối đối với tất cả dữ liệu và thông tin trong biên giới không có gì đáng ngạc nhiên. Trước đó, Chủ tịch Tập Cận Bình liên tiếp khẳng định vai trò thống trị của Đảng Cộng sản cầm quyền trên mọi khía cạnh kinh tế và xã hội. Nước này đã và đang thúc đẩy khả năng tự cung tự cấp về kinh tế khi phải đối mặt với các mối đe dọa từ bên ngoài, chẳng hạn như các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với các công nghệ quan trọng.

Ông Tập nhấn mạnh mục tiêu tự lực cánh sinh trong cuộc chiến thương mại và công nghệ gay gắt với cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump. Chẳng hạn như chiến lược "Made in China 2025" là một kế hoạch đầy tham vọng nhằm thúc đẩy lĩnh vực sản xuất của Trung Quốc sang các lĩnh vực công nghệ tiên tiến hơn. 

Thế nhưng một số quan chức hàng đầu ở Bắc Kinh gần đây đã cố gắng dập tắt những lo ngại của các nhà đầu tư toàn cầu rằng đất nước đang tự cô lập với phần còn lại của thế giới vì ưu tiên an ninh quốc gia. Phó Chủ tịch nước Vương Kỳ Sơn, được coi là đồng minh đáng tin cậy của ông Tập, trả lời tại Diễn đàn Kinh tế Mới Bloomberg ở Singapore rằng Trung Quốc sẽ không "phát triển cô lập với thế giới." Phát biểu qua video, ông cũng kêu gọi các quốc gia giữ cho chuỗi cung ứng "ổn định và trơn tru". Tuy nhiên, trên thực tế các hành động của Trung Quốc thể hiện tham vọng lớn hơn thế. Ngay trong đại dịch, ông Tập đã tăng cường thúc đẩy tự lực cánh sinh, nhấn mạnh sự cần thiết phải tạo ra các chuỗi cung ứng "độc lập và có thể kiểm soát" để đảm bảo an ninh quốc gia.

Nhà nước thực hiện các đợt kiềm chế sâu rộng đối với công nghệ cũng như các đợt IPO nước ngoài, khi Cục Quản lý Không gian mạng Trung Quốc đề xuất rằng các công ty lớn với hơn một triệu khách hàng cần phải được chấp thuận trước khi niêm yết cổ phiếu ở nước ngoài. Tương tự luật bảo mật dữ liệu gần đây, cơ quan này viện dẫn những lo ngại về việc liệu dữ liệu cá nhân do các công ty đó nắm giữ có thể bị chính phủ nước ngoài khai thác hay không.

TL (theo CNN)

APEC 2021: Việt Nam chủ động đề xuất nhiều giải pháp tránh đứt gãy chuỗi cung ứng