Chủ tịch Quốc hội: Khuyến khích phát triển kinh tế báo chí, giảm dần phụ thuộc ngân sách Nhà nước

Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL Nguyễn Văn Hùng trình bày tờ trình luật Báo chí (sửa đổi) tại phiên họp. ẢNh TNO

Một trong những nội dung đáng chú ý được Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh là việc khuyến khích phát triển kinh tế báo chí, từng bước giảm phụ thuộc vào ngân sách nhà nước, phù hợp với xu thế chuyển đổi số và đổi mới mô hình truyền thông hiện đại.

Thúc đẩy cơ chế tài chính linh hoạt cho báo chí

Theo Chủ tịch Quốc hội, Luật Báo chí (sửa đổi) không chỉ cần đảm bảo tính khả thi và đồng bộ với các luật hiện hành mà còn phải mở đường cho sự phát triển bền vững của báo chí trong bối cảnh mới. Ông đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu thiết lập cơ chế tài chính đặc thù cho các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện, nhằm tạo điều kiện cho các đơn vị này phát triển năng lực, mở rộng phạm vi hoạt động và nâng cao tính cạnh tranh, thay vì trông chờ vào nguồn ngân sách nhà nước.

“Cần có hướng dẫn cụ thể để các cơ quan báo chí chủ động triển khai hoạt động theo mô hình kinh tế báo chí, vận hành hiệu quả nhưng vẫn giữ vững tôn chỉ, mục đích”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Một điểm mới được bổ sung trong dự thảo luật là khái niệm “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện” – những đơn vị báo chí có nhiều loại hình hoạt động, có cơ quan báo chí trực thuộc và được hưởng cơ chế tài chính đặc thù do Chính phủ quy định.

Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh, việc xác định tiêu chí và cơ chế tài chính cho các cơ quan này hiện còn chưa thống nhất. Mỗi đơn vị đang có cơ cấu tổ chức và phương thức vận hành khác nhau, đòi hỏi sự linh hoạt trong cách tiếp cận chính sách, tránh áp đặt một mô hình cứng nhắc.

Cơ quan thẩm tra đề nghị bổ sung rõ các nguyên tắc xác định cơ quan truyền thông chủ lực, cũng như quy định cụ thể về cơ chế tài chính trong luật hoặc văn bản hướng dẫn thi hành, tránh tình trạng áp dụng không đồng đều giữa các đơn vị trung ương và địa phương.

Bên cạnh vấn đề kinh tế, Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý đến việc tăng cường sự hiện diện của báo chí cách mạng trên các nền tảng số, nhất là trong bối cảnh các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới ngày càng chiếm ưu thế trong việc định hướng thông tin dư luận.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho ý kiến tại phiên họp. ẢNh TNO

Chủ tịch Quốc hội đề nghị tiếp tục sắp xếp hệ thống báo chí theo hướng tinh gọn, hiệu quả, đúng với tinh thần Nghị quyết 18, đồng thời tăng cường trách nhiệm của cơ quan chủ quản và người đứng đầu. Việc xử lý nghiêm các sai phạm, đặc biệt là trong môi trường mạng, cũng được đặt ra như một yêu cầu cấp thiết.

Mở rộng quyền yêu cầu cung cấp thông tin, nhưng cần thận trọng

Liên quan đến quy định cung cấp nguồn tin, dự thảo luật mới đề xuất mở rộng thẩm quyền cho Thủ trưởng cơ quan điều tra Bộ Công an và công an cấp tỉnh, cho phép yêu cầu cơ quan báo chí, nhà báo cung cấp thông tin phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử mà không giới hạn trong các vụ án “rất nghiêm trọng” hay “đặc biệt nghiêm trọng” như quy định hiện hành.

Đề xuất này, theo tờ trình Chính phủ, được đưa ra theo ý kiến của Bộ Công an. Tuy nhiên, đây là điểm có thể gây tranh luận vì liên quan đến quyền bảo vệ nguồn tin báo chí - một nguyên tắc cốt lõi trong hoạt động nghề nghiệp.