Bạn đã bao giờ thấy mình đang trên đường tìm kiếm hạnh phúc nhưng rồi lại cảm thấy lạc lõng, bối rối và thậm chí còn căng thẳng hơn khi bắt đầu? Hoặc có lẽ bạn đã đạt được điều mà xã hội gọi là 'thành công', nhưng sự bình yên và niềm vui nội tâm mà bạn mong đợi lại không thể tìm thấy ở đâu cả?
Cho dù đó là lối sống hối hả, áp lực công việc hay sự tấn công liên tục của mạng xã hội – nhiều người trong chúng ta đang tìm kiếm cảm giác thỏa mãn sâu sắc hơn.
Chúng ta hãy cùng nhau bắt đầu cuộc hành trình này bằng cách đi sâu vào bảy hiểu biết sâu sắc vượt thời gian từ triết học Ấn Độ có thể mở đường cho niềm hạnh phúc nội tâm.
Nhưng hãy nhớ rằng, đây không chỉ là những cách sửa chữa hoặc phím tắt nhanh chóng. Chúng là những bước đệm hướng tới một niềm hạnh phúc sâu sắc và lâu dài đến từ bên trong.
1) Nắm bắt nghệ thuật chấp nhận
Một nguyên lý then chốt của triết học Ấn Độ là thực hành sự chấp nhận. Đây không phải là cam chịu một tình huống tiêu cực hay chấp nhận thất bại. Đúng hơn, đó là sự hiểu biết rằng cuộc sống là sự pha trộn của nhiều trải nghiệm khác nhau - một số thú vị, một số khác thì không quá nhiều.
Xu hướng chống lại hoặc trốn tránh sự khó chịu này là một cái bẫy phổ biến. Chúng ta thường thấy mình bị cuốn vào một vòng luẩn quẩn của sự bất mãn và căng thẳng khi chúng ta đấu tranh chống lại những thăng trầm tự nhiên của cuộc sống.
Điều trớ trêu là khi chống lại những gì đang có, chúng ta lại vô tình khuếch đại nỗi đau khổ của mình.
Thoát khỏi khuôn mẫu này bao gồm việc nuôi dưỡng thái độ chấp nhận .
Đó là việc nhận ra rằng mặc dù việc phấn đấu để cải thiện là điều bình thường nhưng điều quan trọng không kém là phải chấp nhận và vượt qua những khoảnh khắc kém hoàn hảo.
Điều này không có nghĩa là chúng ta ngừng cố gắng thay đổi mọi thứ tốt hơn. Chỉ là chúng ta cũng học cách bình yên với thời điểm hiện tại, ngay cả khi nó không hoàn toàn như chúng ta mong muốn.
Sự chấp nhận này có thể là bước đầu tiên để đạt được cảm giác hạnh phúc nội tâm sâu sắc hơn.
Chấp nhận hiện tại cho phép chúng ta hoàn toàn gắn kết với hiện tại, tạo tiền đề cho sự kết nối sâu sắc hơn, có tâm hơn với những trải nghiệm hàng ngày của chúng ta..
2) Khám phá sức mạnh của chánh niệm
Một khía cạnh cơ bản khác của triết học Ấn Độ là chánh niệm, sự thực hành hiện diện trọn vẹn và gắn kết với hiện tại và ở đây. Nghe có vẻ đơn giản nhưng trong thế giới phát triển nhanh chóng của chúng ta, việc nói thường dễ hơn làm.
Tôi nhớ lại thời điểm tôi bị cuốn vào vòng xoáy của những dự án công việc, những cam kết trong gia đình và những cam kết xã hội. Tôi luôn vội vã từ việc này sang việc khác, tâm trí tôi không ngừng nghĩ về những sai lầm trong quá khứ hoặc những lo lắng trong tương lai. Tôi có mặt về mặt vật chất nhưng tinh thần lại cách xa hàng dặm.
Vấn đề với lối sống này là chúng ta bỏ lỡ sự phong phú của thời điểm hiện tại. Chúng ta trở nên giống như những con chuột đồng trên bánh xe, liên tục chạy nhưng không bao giờ thực sự đi đến đâu.
Bước ngoặt đến với tôi khi tôi bắt đầu thực hành thiền chánh niệm – một kỹ thuật bắt nguồn từ triết học Ấn Độ. Tôi bắt đầu chỉ với vài phút mỗi ngày, tập trung vào hơi thở và cho phép những suy nghĩ của mình đến và đi mà không phán xét.
Theo thời gian, tôi nhận thấy một sự thay đổi. Tôi thấy mình tập trung hơn, có căn cứ hơn. Tôi bắt đầu trân trọng những khoảnh khắc nhỏ - hương vị cà phê buổi sáng, tiếng chim hót líu lo ngoài cửa sổ, thậm chí cả cảm giác được tắm nước ấm vào một buổi sáng lạnh giá. Những khoảnh khắc này luôn ở đó, nhưng sự vội vã liên tục của tôi đã khiến tôi mù quáng trước chúng.
Chánh niệm không phải là dừng suy nghĩ của chúng ta hoặc đạt được trạng thái 'hạnh phúc' nào đó. Đó là việc chú ý đến những trải nghiệm của chúng ta khi chúng diễn ra, từng khoảnh khắc, nhận ra rằng hạnh phúc thực sự không ở đâu đó ngoài tương lai - nó ở ngay trước mặt chúng ta.
Bằng cách hiện diện và chú ý đến những suy nghĩ và cảm xúc của mình, chúng ta tạo ra không gian cho một mối quan hệ tử tế hơn, nhân ái hơn với chính mình…
3) Thực hành lòng từ bi với bản thân
Trong triết học Ấn Độ, lòng từ bi là yếu tố then chốt. Đó là việc đối xử với bản thân bằng sự tử tế và thấu hiểu như cách chúng ta dành cho một người bạn thân yêu.
Trong quá trình theo đuổi hạnh phúc , chúng ta thường trở thành nhà phê bình gay gắt nhất của chính mình. Chúng ta mắng mỏ bản thân vì những sai lầm, thiếu sót và những thất bại mà chúng ta nhận thấy.
Chính tôi cũng đã từng mắc vào cái bẫy này. Bất cứ khi nào tôi mắc lỗi hoặc thất bại ở điều gì đó, tôi sẽ tự trách móc mình về điều đó. Việc tự nói chuyện tiêu cực không ngừng và gây tổn hại.
Sự thay đổi đến khi tôi bắt đầu thực hành lòng từ bi với bản thân. Thay vì trách móc những khuyết điểm của mình, tôi bắt đầu đối xử tử tế và thấu hiểu với bản thân. Tôi bắt đầu thừa nhận rằng mọi người đều mắc sai lầm và việc không hoàn hảo cũng không sao cả.
Sự thay đổi này không xảy ra trong một sớm một chiều và chắc chắn không hề dễ dàng. Nhưng theo thời gian, tôi nhận thấy sự thay đổi đáng kể trong cách tôi cảm nhận về bản thân.
Bằng cách thực hành lòng từ bi với bản thân, chúng ta có thể học cách chấp nhận con người thật của mình - không hoàn hảo và là con người. Sự chấp nhận này có thể dẫn đến cảm giác bình yên và hạnh phúc nội tâm sâu sắc hơn.
Khi chúng ta trở nên tha thứ và thấu hiểu bản thân hơn, chúng ta tự nhiên bắt đầu đánh giá cao giá trị của những gì chúng ta có và những trải nghiệm chúng ta gặp phải…
4) Nuôi dưỡng thái độ biết ơn
Lòng biết ơn, một yếu tố then chốt của triết học Ấn Độ, không chỉ đơn thuần là nói 'cảm ơn'. Đó là việc áp dụng thái độ đánh giá cao những gì chúng ta có, thay vì tập trung vào những gì chúng ta thiếu.
Tôi nhớ có lần tôi thấy mình bị mắc vào cái bẫy của sự so sánh. Tôi đang làm một công việc mà tôi yêu thích, được bao quanh bởi bạn bè và gia đình luôn ủng hộ, nhưng tôi vẫn thường xuyên so sánh bản thân với người khác.
Người đồng nghiệp này có chức vụ cao hơn, người bạn đó có ngôi nhà lớn hơn, lại một người quen khác dường như đang đi du lịch khắp thế giới trong khi tôi bị mắc kẹt ở nhà. Sự so sánh liên tục này khiến tôi cảm thấy không thỏa đáng và bất mãn.
Một ngày nọ, trong thời điểm đặc biệt khó khăn, một người bạn thân đề nghị tôi viết nhật ký về lòng biết ơn. Lúc đầu, tôi đã hoài nghi. Làm thế nào việc viết ra những điều tôi biết ơn có thể tạo nên sự khác biệt? Nhưng chẳng còn gì để mất nên tôi đành liều.
Mỗi tối trước khi đi ngủ, tôi bắt đầu viết ra ba điều tôi biết ơn trong ngày hôm đó . Có những ngày đó là những điều lớn lao – như được thăng chức hay đạt được mục tiêu cá nhân. Những ngày khác, đó là những điều nhỏ nhặt, dường như không đáng kể - như thưởng thức một bữa ăn ngon hoặc cười đùa vui vẻ với một người bạn.
Theo thời gian, cách làm này đã thay đổi quan điểm của tôi. Thay vì tập trung vào những gì người khác có mà tôi không có, tôi bắt đầu chú ý đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống của chính mình. Sự thay đổi tư duy đơn giản này đã làm giảm cảm giác thiếu thốn của tôi và tăng cảm giác hài lòng của tôi.
Lòng biết ơn không chỉ là một bài tập về suy nghĩ tích cực. Đó là việc thừa nhận và đánh giá cao sự phong phú đang hiện diện trong cuộc sống của chúng ta. Đó là việc nhận ra rằng hạnh phúc không phải lúc nào cũng có được nhiều hơn mà là trân trọng những gì chúng ta đã có.
Khi trân trọng những gì mình có, chúng ta hiểu rõ hơn về con đường và mục đích riêng của mình, làm phong phú thêm cuộc tìm kiếm hạnh phúc nội tâm của chúng ta…
5) Hiểu được khái niệm "Pháp"
"Pháp", một khái niệm phức tạp và nhiều mặt trong triết học Ấn Độ, thường được dịch là 'bổn phận', 'đạo đức' hay 'con đường chân chính'. Nó biểu thị rằng mỗi người chúng ta đều có một mục đích riêng trong cuộc sống và việc đạt được hạnh phúc bao gồm việc nhận ra và thực hiện mục đích này.
Trong Bhagavad Gita, một trong những văn bản quan trọng nhất của triết học Ấn Độ, có một câu thơ sâu sắc: “Thà sống theo số phận của chính mình một cách không hoàn hảo còn hơn là sống bắt chước cuộc sống hoàn hảo của người khác”.
Tôi thấy khái niệm này mang lại sự giải phóng sâu sắc. Trong nhiều năm, tôi đã cố gắng hòa nhập với những khuôn mẫu xã hội, theo đuổi sự nghiệp và lối sống mà tôi nghĩ mình được mong đợi. Nhưng điều này chỉ dẫn đến căng thẳng và bất mãn.
Khi tôi bắt đầu khám phá "Pháp" của riêng mình, tôi bắt đầu hiểu điều gì thực sự gây ấn tượng với tôi. Tôi phát hiện ra niềm đam mê viết lách của mình và quyết định theo đuổi nó, bất chấp những bấp bênh và thử thách. Quyết định này mang lại cảm giác thỏa mãn và niềm vui sâu sắc mà tôi chưa từng trải qua trước đây.
Hiểu Phật pháp của chúng ta không phải là tuân theo những chuẩn mực hay mong đợi của xã hội một cách mù quáng. Đó là việc khám phá con đường độc đáo của chúng ta và sống đích thực. Và trong sự xác thực này, chúng ta có thể tìm thấy cảm giác hạnh phúc sâu sắc bên trong.
Khi tìm cách sống theo Giáo Pháp của mình, chúng ta bị cuốn hút vào việc thực hành thiền định. Khía cạnh sâu sắc này của triết học Ấn Độ giúp tĩnh tâm và neo chúng ta vào mục đích của mình, nâng cao hành trình hướng tới sự tự nhận thức…
6) Chấp nhận thực hành thiền định
Trong lĩnh vực triết học Ấn Độ rộng lớn, có một phương pháp thực hành nổi bật vì tác động sâu sắc đến hạnh phúc nội tâm – thiền định. Đó là một phương pháp giúp tâm trí tĩnh lặng, đặt bản thân vào thời điểm hiện tại và khai thác nguồn hòa bình sâu sắc bên trong chúng ta.
Tôi nhớ rất rõ một khoảng thời gian trong cuộc đời mình khi tôi phải vật lộn với nỗi lo lắng nặng nề. Tâm trí tôi quay cuồng với những lo lắng và sợ hãi, và tôi thường xuyên cảm thấy khó chịu. Giấc ngủ đã khó mà tinh thần lại càng khó hơn.
Đó là lúc tôi chuyển sang thiền. Lúc đầu, nó cảm thấy khó xử và thậm chí có chút bực bội. Ngồi im lặng với những suy nghĩ của tôi dường như chỉ khuếch đại chúng lên. Nhưng với sự kiên nhẫn và kiên trì, mọi thứ bắt đầu thay đổi.
Tôi bắt đầu nhận thấy những khoảng trống giữa những suy nghĩ của mình, những khoảnh khắc im lặng thuần khiết mang lại cảm giác bình yên và thanh thản. Theo thời gian, những khoảnh khắc này ngày càng dài hơn và thường xuyên hơn. Khi tâm trí tôi tĩnh lặng, nỗi lo lắng của tôi giảm bớt. Nó không biến mất hoàn toàn – nhưng nó có thể quản lý được.
Thiền không phải là phương thuốc chữa bách bệnh hay cây đũa thần có thể xua tan mọi vấn đề của chúng ta. Nhưng đó là một công cụ mạnh mẽ có thể giúp chúng ta quản lý suy nghĩ và cảm xúc của mình hiệu quả hơn. Nó có thể mang lại cho chúng ta cảm giác bình tĩnh và sáng suốt bên trong - những yếu tố then chốt cho hạnh phúc lâu dài.
Sự yên tĩnh và hiểu biết có được từ thiền định truyền cảm hứng cho chúng ta mở rộng lòng tốt và sự hỗ trợ cho người khác, làm phong phú thêm cảm giác hạnh phúc của chính chúng ta…
7) Giải phóng sức mạnh của sự phục vụ vị tha
Một trong những khía cạnh mang tính biến đổi nhất của triết học Ấn Độ là việc thực hành tinh thần phục vụ vị tha, được gọi là "Seva". Điều này liên quan đến việc thực hiện những hành động tử tế mà không mong đợi được đáp lại bất cứ điều gì.
Tôi được giới thiệu với Seva trong một sự kiện tình nguyện cộng đồng. Khi tôi đắm mình vào hành động đơn giản là phục vụ người khác - cho dù đó là chuẩn bị bữa ăn cho người vô gia cư hay dành thời gian cho người già - tôi nhận thấy sự thay đổi sâu sắc trong tâm trí mình. Có một cảm giác thỏa mãn và niềm vui sâu sắc đến từ việc đóng góp cho hạnh phúc của người khác.
Đây không chỉ là bằng chứng giai thoại mà còn được hỗ trợ bởi nhiều nghiên cứu khoa học. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng những hành động tử tế sẽ giải phóng endorphin – chất hóa học mang lại cảm giác dễ chịu tự nhiên cho cơ thể chúng ta. Cảm giác 'hưng phấn của người trợ giúp' này có thể làm tăng mức độ hạnh phúc và giảm căng thẳng.
Seva không chỉ là những cử chỉ vĩ đại hay những cam kết quan trọng. Nó có thể đơn giản như một nụ cười, một lời nói tử tế hoặc một bàn tay giúp đỡ. Đó là việc bước ra ngoài nhu cầu và mong muốn của chính mình để đóng góp cho hạnh phúc của người khác .
Nếu những nguyên tắc này đồng điệu với bạn thì có khả năng là bạn đang trên con đường nuôi dưỡng cảm giác hạnh phúc bên trong. Và điều tuyệt vời về cuộc hành trình này là nó không phải là đích đến mà là một quá trình không ngừng phát triển và khám phá bản thân.
Những lời dạy từ triết học Ấn Độ không phải là những giải pháp nhanh chóng mà là trí tuệ sâu sắc để bạn áp dụng vào cuộc sống hàng ngày. Họ mời bạn thực hành sự chấp nhận, chánh niệm, lòng biết ơn, lòng từ bi với bản thân, khám phá Giáo pháp của mình, thiền định và thực hiện tinh thần phục vụ vị tha.
Hãy nhớ rằng, vấn đề không phải là sự hoàn hảo mà là sự tiến bộ. Những thay đổi nhỏ có thể dẫn đến những thay đổi đáng kể trong trạng thái tinh thần của chúng ta. Hãy bắt đầu bằng việc chọn một nguyên tắc phù hợp với bạn và áp dụng nó vào cuộc sống của bạn. Chú ý cảm giác của nó và những gì thay đổi trong trải nghiệm của bạn.
Như nhà hiền triết Ấn Độ cổ đại Patanjali đã nói trong Yoga Sutras của mình, “Khi bạn được truyền cảm hứng bởi một mục đích vĩ đại nào đó, mọi suy nghĩ của bạn sẽ phá vỡ mối liên kết của chúng: Tâm trí bạn vượt qua những giới hạn, ý thức của bạn mở rộng theo mọi hướng và bạn thấy mình ở một nơi mới, vĩ đại, và thế giới trở nên tuyệt vời.”
Vì vậy, hãy bắt đầu cuộc hành trình này với một tâm trí và trái tim rộng mở. Hãy cho phép bản thân được khám phá, vấp ngã và trưởng thành. Không cần phải vội vàng - đó là hành trình độc đáo của bạn để hướng tới hạnh phúc sâu sắc hơn. Và hãy nhớ rằng, niềm vui nằm ở chính cuộc hành trình.
Anh Nguyên
