Tại Hội thảo "Đánh giá kết quả thực hiện Chương trình bảo tồn và sử dụng bền vững nguồn gen giai đoạn 2015 - 2024 và định hướng triển khai giai đoạn 2025 - 2030" do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức vào sáng ngày 29/7, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Huỳnh Thành Đạt cho biết Việt Nam đã bảo tồn và lưu giữ được trên 80.000 nguồn gen đặc hữu, quý hiếm. Trong số đó, có 47.772 nguồn gen thực vật nông nghiệp, 5.768 nguồn gen cây lâm nghiệp, 7.039 nguồn gen dược liệu, 891 nguồn gen vật nuôi, 391 nguồn gen thủy sản, và 19.050 nguồn gen vi sinh vật.
Những nguồn gen này là tài sản vô cùng quý giá, phục vụ cho công tác chọn tạo và lai tạo các giống mới với năng suất, chất lượng cao hơn. Hội thảo cũng là dịp để các nhà quản lý, nhà khoa học và chuyên gia trao đổi kinh nghiệm, thành tựu, khó khăn và đề xuất các giải pháp, định hướng mới nhằm nâng cao hiệu quả của chương trình, đảm bảo sự phát triển bền vững trong tương lai.
Chương trình đã đánh giá ban đầu gần 56.000 nguồn gen và nhiều nguồn gen đã được khai thác, ứng dụng trong sản xuất và đời sống, góp phần nâng cao giá trị gia tăng trong các ngành nông nghiệp, lâm nghiệp và dược liệu. Trung tâm Tài nguyên thực vật (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) đã thu thập trên 10.000 nguồn gen cây trồng. Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam và các trường đại học có khoa lâm nghiệp đã bảo tồn gần 2.000 nguồn gen cây lâm nghiệp, trong đó có nhiều loài quý hiếm.
Số lượng nguồn gen có giá trị làm thuốc đã được phát hiện và bảo tồn khoảng 7.000 nguồn gen. Tổng cộng, trên 55.800 nguồn gen đã được đánh giá ban đầu và trên 14.100 nguồn gen được đánh giá chi tiết. Các nhiệm vụ khai thác và phát triển nguồn gen đã được triển khai với hơn 300 nguồn gen động, thực vật và hơn 700 nguồn gen vi sinh vật. Đã làm chủ 178 quy trình công nghệ và hướng dẫn kỹ thuật về nhân giống, chọn tạo giống, canh tác và chăm sóc các nguồn gen.
Các địa phương cũng tích cực tham gia chương trình và đạt được nhiều thành tựu, như Quảng Ninh, Thái Nguyên, Hà Nội, Nghệ An, Thừa Thiên Huế, và Cần Thơ. Nhiều sản phẩm đã trở thành sản phẩm OCOP 5 sao quốc gia, như Ngọc Trai Hạ Long, Trà hoa vàng Quy Hoa, và Hồi Bình Liêu.
Một số nguồn gen đã phát triển thành sản phẩm hàng hóa tập trung, được xây dựng và bảo hộ thương hiệu nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường và tạo việc làm cho lao động nông thôn. Các sản phẩm tiêu biểu bao gồm cam xã đoài, bưởi diễn, quýt Bắc Kạn, hồng không hạt, miến dong, vịt bầu cổ xanh, gạo bao thai Chợ Đồn, Khẩu nua lếch Ngân Sơn, và chè shan tuyết Bằng Phúc huyện Chợ Đồn.
Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, trong thời gian tới, công tác bảo tồn và phát triển nguồn gen cần tiếp tục được duy trì và đẩy mạnh hơn nữa để đảm bảo sự phát triển bền vững.
P.V (t/h)
