Các hướng dẫn của NHNN đều hướng tới việc ưu tiên dành mọi nguồn lực để các NH có thể miễn giảm lãi suất cho các khách hàng bị ảnh hưởng bởi dịch.
Tăng trưởng tín dụng thấp
Kể từ khi NHNN yêu cầu miễn giảm lãi suất cho các đối tượng khách hàng từ tháng 2, các NH đã dành một lượng tín dụng không nhỏ để cho vay mới với lãi suất ưu đãi, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp tục duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh.
Cho đến thời điểm hiện tại, các NH hàng đã tham gia rất tích cực vào việc ưu đãi về lãi suất cho khách hàng bị ảnh hưởng. Mức giảm lãi suất thông thường 0,5-1,5%/năm cho các khoản vay mới, ở một số NH còn có mức cắt giảm sâu hơn ở mức 2-5%, như Tiên Phong Bank, HDBank, Vietcombank.
Bên cạnh đó, nhiều NH cũng đưa ra các ưu đãi lãi suất cho các khoản vay hiện hữu, điển hình như Vietcombank với mức giảm 1-1,5%/năm cho khoản vay nội tệ, và 0,5-0,75%/năm cho các khoản vay bằng USD đến hết tháng 9. Hay VIB với mức giảm 0,5-2%/năm trong 6 tháng tới cho tất cả khách hàng doanh nghiệp hiện hữu bất kể quy mô hay lĩnh vực.
Mặc dù đã có nhiều ưu đãi về lãi suất, tăng trưởng tín dụng toàn ngành 3 tháng đầu năm vẫn ở mức khá thấp (khoảng 0,68%), trong khi cùng kỳ năm trước tăng 1,9%. Điều này cho thấy cầu tín dụng yếu đi do các doanh nghiệp đang gặp nhiều khó khăn, phải thu hẹp hoạt động sản xuất kinh doanh.
Không trả cổ tức bằng tiền mặt
Trước thực trạng trên, ngày 31-3, NHNN đã đã họp với các NHTM để củng cố thêm chính sách này cũng như khuyến khích các NH giảm lãi suất cho vay ở mức khoảng 2% đối với cả khoản vay cũ và khoản vay mới.
Song song đó, các NH được yêu cầu tiết giảm chi phí hoạt động và không chi trả cổ tức tiền mặt để dành nguồn lực triển khai hỗ trợ giảm lãi suất, khi các chỉ thị của NHNN đang trở nên cấp bách hơn.
Trước đó, ngày 17-3, NHNN giảm hàng loạt lãi suất điều hành từ 0,5-1%/năm và hạ trần lãi suất tiền gửi kỳ hạn dưới 6 tháng. Theo đó, các NH đã giảm lãi suất huy động kỳ hạn ngắn và nhiều NH còn giảm thêm lãi suất huy động dài hạn 0,1-0,3%/năm.
Với kịch bản cơ sở rằng dịch sẽ được kiểm soát trong quý II và hoạt động sản xuất kinh doanh hồi phục từ quý III, cũng là thời điểm bắt đầu mùa cao điểm cho vay của các NH, chúng tôi giả định NHNN có thể nới thêm 2-3% hạn mức tín dụng cho các NH trong nửa cuối năm.
Theo đó, tăng trưởng tín dụng ở mỗi NH có thể thấp hơn 2-3% so với năm 2019, trừ trường hợp của VietinBank. NH này đã đặt ra chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng năm nay từ 6-10% tùy theo tình hình diễn biến của dịch (so với năm ngoái đạt mức 8,8%). Điều này đồng nghĩa VietinBank có thể giữ nguyên mức tăng trưởng tín dụng của năm 2019 nếu cho vay hồi phục hoặc thậm chí cao hơn trong trường hợp được tăng vốn kịp thời.
NIM giảm nhẹ
Trong bối cảnh này, dự báotỷ lệ thu nhập lãi thuần (NIM) sẽ giữ nguyên hoặc giảm nhẹ ở hầu hết NH. Nhiều khả năng ảnh hưởng lên NIM ở các NH quốc doanh như BIDV và VietinBank sẽ mạnh hơn so với các NH tư nhân, do tỷ lệ dự nợ tín dụng trên vốn (LDR) cao làm hạn chế dư địa giảm chi phí huy động.
Tuy vậy, chúng tôi vẫn kỳ vọng một số NH sẽ có khả năng tăng nhẹ NIM như HDBank và MBB (nhờ tài chính tiêu dùng tăng trưởng nhanh hơn NH mẹ) và Techcombank (do giảm chi phí huy động và tăng trưởng tín dụng năm 2019 phản ánh đầy đủ vào thu nhập lãi năm 2020). Dù vậy, không loại trừ khả năng NHNN sẽ tiếp tục đề ra các chính sách nhằm giảm lãi suất cho vay sâu hơn nữa.
Ngoài ra, do ảnh hưởng của dịch có thể có phạm vi lớn, các gói hỗ trợ tín dụng có thể không phải chỉ dành cho các doanh nghiệp chịu sự ảnh hưởng trực tiếp của dịch mà có thể còn mở rộng ra những doanh nghiệp chịu ảnh hưởng gián tiếp hoặc toàn nền kinh tế.
Trong trường hợp này, các ảnh hưởng của dịch lên NIM của các NH có thể sẽ mạnh hơn dự kiến. Cũng trong điều kiện kinh tế không thuận lợi và cầu tín dụng yếu do dịch, NHNN đã giao hạn mức tín dụng đầu 2020 phổ biến thấp hơn 2-3% so với đầu năm 2019.
Việc được giao hạn mức tăng trưởng tín dụng thấp hơn sẽ giúp hướng tín dụng vào những lĩnh vực an toàn hơn, tránh nguy cơ các NH đẩy cho vay vào các phân khúc rủi ro cao, giảm mức độ cạnh tranh về huy động tiền gửi, nhờ đó giảm lãi suất huy động và tạo điều kiện giảm lãi suất cho vay. Việc giảm lãi suất đầu vào sẽ giúp phần nào bù đắp cho các NH khi phải hạ lãi suất đầu ra.
