Thứ năm 05/06/2025 10:01
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu QLKT trung ương: Tâm lý “cát cứ” còn rất nặng nề

12/10/2020 00:00
Ghi nhận những kết quả khả quan từ việc thực hiện Cơ chế một cửa quốc gia (NSW), song TS. Nguyễn Đình Cung (ảnh), Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương (CIEM), thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ cho rằng những đóng

TS. Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế trung ương

Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về việc thực hiện NSW thời gian qua?

Thực hiện NSW giúp DN giảm thiểu thời gian và chi phí trong việc hoàn tất các thủ tục thông quan hàng hóa XNK, đồng thời cải cách thủ tục hành chính, xây dựng nền hành chính công khai, minh bạch; nâng cao chất lượng dịch vụ công liên quan đến hoạt động xuất nhập cảnh. Đây cũng là tiền đề quan trọng để Việt Nam kết nối hội nhập quốc tế thông qua Cơ chế một cửa ASEAN (ASW).

Việc thực hiện NSW có những đóng góp nhất định vào mức độ thuận lợi hóa thương mại của Việt Nam: Việt Nam hiện thuộc nhóm giữa trên toàn cầu và trong ASEAN (theo WEF, Việt Nam đứng thứ 5, sau Singapore, Malaysia, Thái Lan và Indonesia; còn theo OECD thì đứng thứ 4, xếp trên Indonesia). Thông quan qua biên giới của Việt Nam đứng thứ 4 trong ASEAN.

Nhưng phải nói rất thẳng với nhau là việc thực hiện NSW còn chậm và chưa triệt để. Trong số 130 thủ tục được đăng ký kết nối với NSW thì mới thực hiện được 47 thủ tục, nhưng chỉ có duy nhất 1 thủ tục được kết nối hoàn toàn là khai báo nhập khẩu hóa chất – chỉ là tự giác khai báo, mà cơ quan quản lý không cần cho phép gì cả. Còn lại hầu hết các thủ tục vẫn đòi hỏi vừa làm online vừa nộp bản giấy. Chính vì thế mà dù đã có NSW, DN cũng không mặn mà gì, vì đằng nào họ vẫn phải đến trực tiếp để nộp/ lấy bản giấy, nộp phí…

Như vậy là hiệu quả của “một cửa” bị giảm đi rất nhiều, hơn nữa, lại vẫn đòi hỏi sự tiếp xúc trực tiếp của DN với nhân viên thừa hành công vụ, tạo ra cơ hội xin - cho. Tại sao lại có tình trạng “dang dở” này?

Tôi cho là vì đa số các bộ, ngành chưa tích cực, chưa chủ động ứng dụng công nghệ thông tin kết nối với NSW. Tâm lý “cát cứ” vẫn còn rất nặng nề. NSW chỉ có thể phát huy tác dụng khi tất cả phải liên thông; từ cơ quan đăng ký kinh doanh đến Thuế, rồi cơ quan quản lý chuyên ngành, Hải quan… Thậm chí, không chỉ các bộ kết nối với nhau ở “thượng tầng” mà đã đủ, tôi cho rằng muốn phát huy tối đa hiệu quả của NSW thì các đơn vị cấp vụ, cục, các tổ chức có chức năng kiểm định, chứng nhận hợp quy… cũng phải kết nối với nhau để mọi cơ quan đều có thể truy cập được kho dữ liệu dùng chung. Đối với DN, NSW phải tạo cơ hội để nhà đầu tư, chẳng hạn, có thể gửi các loại đơn từ đăng ký bất cứ lúc nào, hoặc có thể theo dõi tiến trình thực hiện thủ tục của mình ngay trên xe ô tô đang di chuyển. Trừ Bộ Khoa học Công nghệ vẫn “ôm giữ” chức năng cấp giấy phép, các bộ khác đã cho phép hải quan tự động công nhận các loại kết quả kiểm định, chứng nhận từ các tổ chức có chức năng đánh giá sự phù hợp. Thế nhưng do các tổ chức đánh giá lại không kết nối với NSW nên lại phải chuyển kết quả về bộ… Rất lòng vòng như thế, nên DN không mấy tha thiết với NSW.

Có vẻ như ông không đồng tình lắm khi Bộ Khoa học Công nghệ vẫn còn giữ lại quyền cấp phép?

Đúng thế, tôi không hiểu tại sao lại phải như vậy mà không cho tự động công nhận?! Các bộ đang quản lý rất nhiều DN lớn như Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn còn làm như vậy được, thì tại sao Bộ KHCN lại không?

Cơ sở hạ tầng thông tin yếu kém liệu có phải là một hạn chế không, thưa ông?

Nếu cơ sở hạ tầng không tốt thì cũng là một hạn chế, nhưng tôi không cho đó là nguyên nhân chính. Chúng tôi vẫn nói vui với nhau là NSW nói riêng và nói chung là khoa học công nghệ được tạo ra để thay thế “quan hệ”. Việt Nam không hề kém cỏi trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng thông tin, vấn đề là ta có quyết tâm, có sẵn sàng hy sinh “quan hệ” đi hay không mà thôi.

Vậy theo ông, cần có những giải pháp cụ thể nào để thúc đẩy việc thực hiện NSW hiệu quả hơn?

Hãy kiên quyết bỏ thủ tục giấy tờ đi, làm online 100%. Để không cơ quan nào có cớ chần chừ, vòi vĩnh DN hay đổ lỗi cho nhau nữa. Và quan trọng nhất là phải có áp lực thường xuyên, nhất quán, quyết liệt từ cấp lãnh đạo Chính phủ để buộc các bộ ngành rũ bỏ tư duy ôm quyền, cát cứ, kiểu “cái này quyền tôi, cái kia quyền anh”… Cả báo chí nữa, hãy phát huy vai trò tuyên truyền, giám sát của mình đi. Chúng ta cần có những mục tiêu rất cụ thể cho đội ngũ cán bộ chịu trách nhiệm xây dựng và vận hành NSW và nếu họ không làm được thì xin mời ra khỏi vị trí đó.

Tôi muốn lưu ý thêm là khâu sau thông quan cũng rất quan trọng trong cải thiện môi trường kinh doanh. Khâu kiểm tra sau thông quan đối với một số loại sản phẩm, hàng hoá còn rất nhiều thủ tục rườm rà, không cần thiết; nhưng lại không còn chịu áp lực về thời gian thông quan. Xét lại danh mục, tôi cho là có thể bỏ đi đến 90% số thủ tục như thế. Đã có kinh nghiệm tốt từ các nước đi trước rồi, không cần “sáng tạo” thêm gì cả, hãy đối chiếu xem họ cần làm những gì, mất bao lâu. Chúng ta cũng có thể chọn cách kiểm tra xác suất 5% thay vì 100% lô hàng.

Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi thẳng thắn này!

Cẩm Hà

Tin bài khác
Nhiều hàng quán từ chối chuyển khoản vì lo ngại chính sách thuế mới

Nhiều hàng quán từ chối chuyển khoản vì lo ngại chính sách thuế mới

Người tiêu dùng bất ngờ khi hàng loạt hàng quán dừng nhận chuyển khoản do lo sợ bị áp thuế mới, gây đảo lộn thói quen chi tiêu thường ngày.
Doanh nghiệp F&B chạy đua ‘xanh hóa’: Chuyển đổi hay bị bỏ lại phía sau?

Doanh nghiệp F&B chạy đua ‘xanh hóa’: Chuyển đổi hay bị bỏ lại phía sau?

Sức ép từ người tiêu dùng, nhà đầu tư và các quy chuẩn quốc tế buộc doanh nghiệp F&B Việt phải xanh hóa mô hình kinh doanh nếu không muốn tự đánh mất vị thế.
Gỗ dán Việt Nam tiếp tục bị điều tra: Doanh nghiệp đối phó thế nào?

Gỗ dán Việt Nam tiếp tục bị điều tra: Doanh nghiệp đối phó thế nào?

Việc Mỹ mở rộng điều tra lẩn tránh thuế với gỗ dán từ Việt Nam khiến nhiều doanh nghiệp lo ngại chuỗi cung ứng bị đứt gãy, vì vậy đang nỗ lực tìm lối đi thích ứng.
Ngành thép hậu khủng hoảng: Hòa Phát, Tôn Hoa Sen đang xoay trục ra sao?

Ngành thép hậu khủng hoảng: Hòa Phát, Tôn Hoa Sen đang xoay trục ra sao?

Sau thời kỳ lao đao vì dư cung, giá giảm và cầu nội địa giảm, các doanh nghiệp thép lớn đang phục hồi tích cực nhờ chiến lược xoay trục và thích ứng kịp thời.
Sầu riêng Việt thoát “án treo”: Trung Quốc chính thức gia hạn Nghị định thư

Sầu riêng Việt thoát “án treo”: Trung Quốc chính thức gia hạn Nghị định thư

Tổng cục Hải quan Trung Quốc tiếp tục cho phép sầu riêng Việt Nam xuất khẩu chính ngạch, không yêu cầu đàm phán lại, không áp biện pháp tạm dừng và tự động gia hạn Nghị định thư đã ký.
Temu, Shein và bài toán giữa hai thị trường: Mỹ khó đi, EU không dễ vào

Temu, Shein và bài toán giữa hai thị trường: Mỹ khó đi, EU không dễ vào

Temu, Shein đang chật vật giữa hai thị trường lớn: Mỹ gia tăng thuế, châu Âu siết chặt các quy định. Dù đối mặt rào cản kép, các nền tảng Trung Quốc vẫn đang tìm cách duy trì sự hiện diện.
Đặt tên hộ kinh doanh: Không còn “lấp lửng” giữa công ty và cá thể

Đặt tên hộ kinh doanh: Không còn “lấp lửng” giữa công ty và cá thể

Một trong những điểm đáng chú ý trong dự thảo Nghị định mới về đăng ký doanh nghiệp do Bộ Tài chính trình Chính phủ là đề xuất siết chặt quy định đặt tên hộ kinh doanh, đặc biệt cấm sử dụng các cụm từ như “công ty”, “doanh nghiệp”, “tập đoàn”, “tổng công ty” trong tên gọi.
Startup Neuralink của Elon Musk nhận thêm 650 triệu USD từ loạt quỹ đầu tư lớn

Startup Neuralink của Elon Musk nhận thêm 650 triệu USD từ loạt quỹ đầu tư lớn

Với số vốn vừa huy động, startup Neuralink của tỷ phú Elon Musk đặt mục tiêu mở rộng quy mô nghiên cứu và phát triển công nghệ cấy ghép thần kinh tiên tiến.
Tháng 5: Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 6,28 tỷ USD

Tháng 5: Kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản ước đạt 6,28 tỷ USD

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kim ngạch xuất khẩu nông - lâm - thủy sản tháng 5 của Việt Nam ước đạt 6,28 tỷ USD, tăng 19,6% so với cùng kỳ năm trước.
Sầu riêng đông lạnh "xuất ngoại": Mở đường chinh phục thị trường tỷ dân

Sầu riêng đông lạnh "xuất ngoại": Mở đường chinh phục thị trường tỷ dân

Lô sầu riêng đông lạnh của Việt Nam được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong hành trình chinh phục thị trường tỷ dân. Đây được xem là “luồng gió mát” mở ra hướng đi chiến lược cho ngành hàng tỷ đô này trong bối cảnh xuất khẩu sầu riêng tươi còn gặp nhiều rào cản.
Quỹ đầu tư mạo hiểm dùng ngân sách nhà nước: Cú huých cho hệ sinh thái khởi nghiệp

Quỹ đầu tư mạo hiểm dùng ngân sách nhà nước: Cú huých cho hệ sinh thái khởi nghiệp

Quỹ đầu tư mạo hiểm sử dụng ngân sách nhà nước, nếu được triển khai hiệu quả có thể trở thành động lực cốt lõi đưa TP.HCM trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước.
Sầu riêng Việt Nam ‘soán ngôi’ Thái Lan ở Trung Quốc?

Sầu riêng Việt Nam ‘soán ngôi’ Thái Lan ở Trung Quốc?

Thị trường Trung Quốc đang trở thành điểm nóng cạnh tranh giữa các quốc gia Đông Nam Á trong ngành xuất khẩu sầu riêng. Với lợi thế mùa vụ và sản lượng tăng trưởng nhanh, Việt Nam đang bứt tốc, nhưng áp lực từ các đối thủ trong khu vực cũng ngày càng lớn.
Cuộc đua tỷ đô ngành chăn nuôi lợn giữa các đại gia Việt

Cuộc đua tỷ đô ngành chăn nuôi lợn giữa các đại gia Việt

Thịt lợn ngày càng chiếm vị thế lớn trong giỏ tiêu dùng, tạo nên cuộc cạnh tranh đầy sôi động giữa các tập đoàn lớn như Hoàng Anh Gia Lai, Hòa Phát, Thaco, BaF, Dabaco…
Khi AI trở thành “người đồng hành” thân thiết hơn cả sếp

Khi AI trở thành “người đồng hành” thân thiết hơn cả sếp

Một khảo sát mới tiết lộ Gen Z ngày càng tìm đến AI như ChatGPT để tư vấn nghề nghiệp và hỗ trợ cảm xúc, thay vì trò chuyện với quản lý. Đây là hồi chuông cảnh tỉnh cho những ai đang dẫn dắt lực lượng lao động trẻ.
Từ ngày 1/6, hộ kinh doanh sẽ phải đóng thuế như thế nào để không bị phạt?

Từ ngày 1/6, hộ kinh doanh sẽ phải đóng thuế như thế nào để không bị phạt?

Ngày 1/6/2025, Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ chính thức có hiệu lực, quy định các hộ kinh doanh có doanh thu trên 1 tỷ đồng bắt buộc phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, kết nối dữ liệu với cơ quan thuế.