Thị trường xe máy điện Việt Nam: Cuộc đua khốc liệt đã bắt đầu

Từ xu thế tất yếu đến "cuộc chiến" chiến lược giữa các ông lớn

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và áp lực môi trường ngày càng gia tăng, việc chuyển đổi từ phương tiện chạy xăng sang xe điện không còn là lựa chọn, mà đã trở thành xu thế tất yếu. Là thị trường xe máy lớn thứ tư thế giới - sau Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia - với khoảng 50 triệu xe máy đang lưu hành, Việt Nam đang đối mặt với bài toán cấp thiết về giảm phát thải và phát triển giao thông bền vững.

Không nằm ngoài làn sóng toàn cầu này, thị trường xe máy điện Việt Nam đang bước vào giai đoạn cạnh tranh khốc liệt, khi ngày càng nhiều thương hiệu gia nhập cuộc đua, từ các tập đoàn quốc tế đến doanh nghiệp nội địa như VinFast, Honda, Yadea, Yamaha, Pega, Dat Bike, Selex Motor, v.v. Mỗi thương hiệu đang theo đuổi một chiến lược khác biệt, định vị trong những phân khúc riêng nhằm chiếm lĩnh thị phần đang tăng trưởng nhanh chóng.

Thị trường xe máy điện Việt Nam: Cuộc đua khốc liệt đã bắt đầu

Sản phẩm đa dạng, hướng đi khác biệt

VinFast, thương hiệu tiên phong trong lĩnh vực xe máy điện tại Việt Nam, tiếp tục mở rộng danh mục sản phẩm từ phổ thông đến cao cấp. Sau các mẫu xe như Feliz, Klara hay Evo, hãng này vừa bổ sung hai phiên bản Evo Grand và Evo Grand Lite, hỗ trợ 2 pin tháo rời. Đáng chú ý, vào tháng 10 tới, VinFast sẽ ra mắt Evo Max - mẫu xe điện đầu tiên của hãng áp dụng mô hình đổi pin, với mức giá dự kiến 20 triệu đồng. Đây là bước mở đầu cho loạt sản phẩm đổi pin như Feliz Max (24,9 triệu đồng), Verox Max (33,9 triệu đồng) và Drift Max (39,9 triệu đồng), dự kiến lần lượt trình làng trong năm nay.

Trong khi đó, Yadea - thương hiệu Trung Quốc dẫn đầu toàn cầu với hơn 100 triệu xe điện đã được tiêu thụ - tập trung vào nhóm khách hàng học sinh, sinh viên. Gần đây, hãng tiếp tục mở rộng danh mục với các mẫu Velax, Vekoo và Oris. Ông Liu Jia, Tổng giám đốc Yadea Việt Nam khẳng định: “Chúng tôi cam kết đồng hành cùng Chính phủ Việt Nam trong mục tiêu Net Zero 2050, mang đến những giải pháp di chuyển xanh, thông minh và an toàn.”

Honda, doanh nghiệp thống lĩnh hơn 83% thị phần xe máy tại Việt Nam, cũng đã nhập cuộc mạnh mẽ. Hãng vừa ra mắt hai mẫu xe điện là ICON e: (dành cho học sinh) và CUV e: (mẫu cho thuê, trang bị pin tháo rời). Đại diện Honda cho biết, từ nay đến 2030, hãng sẽ giới thiệu thêm 5 mẫu xe điện hoàn toàn mới, nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng và mở rộng mô hình kinh doanh.

Hãng Honda vừa ra mắt hai mẫu xe điện là ICON e và CUV e

Yamaha cũng đã đưa mẫu xe điện NEO’S - sản phẩm dành cho thị trường châu Âu - về Việt Nam từ năm 2022, nhưng đến nay vẫn duy trì duy nhất một mẫu sản phẩm điện, chưa mở rộng danh mục.

Bên cạnh các thương hiệu lớn, thị trường còn ghi nhận nỗ lực của nhiều doanh nghiệp nội địa. Pega chọn phân khúc phổ thông, cạnh tranh trực tiếp với Yadea nhờ giá cả hợp lý. Dat BBik - một startup Việt - tạo dấu ấn với dòng xe có tầm hoạt động hơn 200 km/lần sạc, hướng tới phân khúc trung - cao cấp. Selex Motor đi theo một hướng hoàn toàn khác, chuyên phát triển xe máy điện phục vụ shippers, tối ưu pin tháo rời và hệ sinh thái hậu cần.

"Cuộc chiến" thực sự: Hạ tầng pin và trạm sạc

Nếu như giai đoạn đầu cạnh tranh tập trung vào sản phẩm, thì hiện nay, “mặt trận” mới được xác định chính là hạ tầng pin và trạm sạc/đổi pin - yếu tố được xem là chìa khóa quyết định thành bại trong cuộc đua xe máy điện.

Người tiêu dùng hiện nay không chỉ quan tâm đến mẫu mã, công nghệ hay giá cả, mà ngày càng lo ngại về sự tiện lợi trong sạc pin và đổi pin - điều đang là rào cản lớn nhất đối với quá trình chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện.

Đón đầu xu hướng này, VinFast đã công bố kế hoạch thiết lập tới 150.000 trạm đổi pin trên toàn quốc trong vòng 3 năm tới, với 1.000 trạm sẽ được triển khai ngay trong tháng 10, và hướng đến mốc 50.000 trạm vào cuối năm 2025. Nếu thành công, đây sẽ là lợi thế chiến lược vượt trội giúp hãng chiếm lĩnh thị trường dài hạn.

Không đứng ngoài cuộc, TMT Motors - đơn vị phân phối ô tô điện WWuling - cũng đang ấp ủ kế hoạch tham gia thị trường xe máy điện, đồng thời phát triển mô hình trạm đổi pin tự động, dù chưa tiết lộ chi tiết sản phẩm.

Honda theo đuổi mô hình pin tháo rời và đổi pin tại hệ thống HEAD, trong khi Selex Motor xây dựng mạng lưới đổi pin chuyên biệt cho đội ngũ giao hàng. Có thể thấy, hệ sinh thái pin đang là tâm điểm cạnh tranh mới, nơi ai tạo ra được giải pháp thuận tiện hơn sẽ nắm ưu thế lâu dài.

Các chuyên gia cho rằng, để xe máy điện thực sự thay thế xe xăng, Việt Nam cần một hệ thống chính sách đồng bộ, trong đó: Xây dựng lộ trình rõ ràng loại bỏ xe xăng để người dân có thời gian thích ứng; Đầu tư mạnh vào hạ tầng trạm sạc, trạm đổi pin công cộng; Hỗ trợ doanh nghiệp trong nước sản xuất pin, linh kiện để giảm phụ thuộc nhập khẩu; Tuyên truyền, thay đổi hành vi tiêu dùng, khuyến khích sử dụng phương tiện xanh