Tại sao Buy Now Pay Later sẽ thay đổi bối cảnh lĩnh vực thanh toán tại Việt Nam?

Tín dụng tiêu dùng chưa phổ biến ở Việt Nam do đặc điểm dân số chưa hoàn toàn phổ cập thanh toán không dùng tiền mặt cũng như quan điểm không muốn nợ nần. Tuy nhiên, với làn sóng mới nổi của thế hệ trẻ và định hướng trực tuyến trong đại dịch, bối cảnh nhanh chóng thay đổi với sự xuất hiện của thương mại điện tử và ví di động trong những năm gần đây.

Buy Now Pay Later (BNPL) hoạt động bằng cách chia nhỏ các khoản thanh toán của khách hàng thành các khoản trả góp có hoặc không có lãi suất. Nhiều mô hình BNPL có thể được phân loại thành hai ngành dọc: dịch vụ liên kết thẻ và dịch vụ không liên kết thẻ. Trong đó, ứng dụng mua sắm tích hợp là loại hình phổ biến nhất hiện nay. Những “người chơi” nổi bật trên trường quốc tế đều thuộc trường hợp này như ứng dụng Klarna với định giá 46 tỷ đô la Mỹ vào tháng 6 năm 2021, hoặc Affirm được định giá 24 tỷ đô la Mỹ vào tháng 1 năm 2021, v.v.

Rất nhiều tổ chức phát hành BNPL đang trên đường trở thành “siêu ứng dụng” cung cấp quyền truy cập vào một số dịch vụ trên một nền tảng duy nhất từ ​​thị trường đến các dịch vụ tài chính. Sau nhiều năm cải tiến, hành trình vay từ ứng dụng BNPL của khách hàng trở nên liền mạch hơn bao giờ hết: mua sắm, đăng ký bằng thông tin nhận dạng bản thân, sau đó là thanh toán.

BNPL đã được biết đến với khả năng xử lý nhanh chóng ngay tại điểm bán hàng (POS), điều này thay đổi hoàn toàn nhận thức về tín dụng truyền thống về kiểm tra lịch sử tín dụng và các quy định. Các ngân hàng truyền thống được cho là sử dụng kênh mới này để bắt kịp cuộc đua giành được người dùng tín dụng trẻ, đồng thời tận dụng cơ sở khách hàng lớn thông qua hình thức trả góp liên kết thẻ. Khách hàng sở hữu thẻ tín dụng cho biết họ vẫn thích BNPL hơn vì giải pháp cung cấp tỷ lệ phần trăm hàng năm thấp hơn khi mua hàng và hạn thanh toán linh hoạt hơn.

Xét ngành ngang, các tổ chức phát hành BNPL thường được phân loại theo quy mô hàng hóa, loại hàng hóa và dịch vụ được nhắm mục tiêu. Bắt đầu từ mức nhỏ đến trung bình, BNPL đã thu hút được một lượng khách hàng trung thành là nhóm người trẻ tuổi, những người có hồ sơ tín dụng mỏng không đủ điều kiện để mua các mặt hàng tương đối có giá trị như máy tính xách tay, mỹ phẩm cao cấp trong một lần thanh toán với tính năng hấp dẫn lãi suất 0%. Gần đây, các nhà phát hành tập trung hơn vào các giao dịch lớn như chăm sóc sức khỏe.

Tại sao nói BNPL sẽ thay đổi bối cảnh thanh toán của Việt Nam trong thập kỷ này?

Thứ nhất, sự phát triển nhanh chóng của thương mại điện tử trong những năm gần đây, được khuếch đại bởi đại dịch, đã thúc đẩy quy mô của các nền tảng hỗ trợ khác, đặc biệt là hệ thống thanh toán. Theo JP Morgan, Việt Nam có tốc độ tăng trưởng dự đoán cho thương mại điện tử lên đến 19% so với cùng kỳ năm trước đến năm 2021. Riêng năm 2017, con số này là 36,6%. Toàn bộ lĩnh vực này trị giá 6,2 tỷ đô la Mỹ tại Việt Nam và dự kiến ​​sẽ tăng nhanh theo thời gian. Tiềm năng vẫn chưa được khai thác triệt để khi bán lẻ truyền thống đang chiếm ưu thế và thương mại điện tử dự kiến ​​chỉ chiếm 5% tổng bán lẻ tại Việt Nam. Với số lượng giao dịch tăng đều đặn này, việc duy trì một hệ thống thanh toán trơn tru và nhanh chóng với các tính năng hỗ trợ sẽ là chìa khóa để tạo nên sự khác biệt.

Các ngân hàng Việt Nam đã gặp khó khăn trong quá trình số hóa hệ thống những năm qua và các ngân hàng toàn cầu đã đánh mất lợi thế đầu tiên thu hút khách hàng trực tuyến mới và trẻ tuổi. Đến với nền tảng BNPL với tư cách là các công ty công nghệ có hệ thống công nghệ phức tạp, phục vụ cho các nền tảng mua sắm trực tuyến với các tính năng dịch vụ tiêu dùng tiên tiến.

Thanh toán kỹ thuật số, nơi trải nghiệm thanh toán đóng vai trò thiết yếu trong việc phân biệt thị trường, một tính năng của BNPL cho phép người dùng chia chi phí thành các khoản nhỏ hơn ngay khi mua hàng một cách liền mạch mà không cần kiểm tra kỹ lưỡng về mặt pháp lý. Xem xét hầu hết các mặt hàng được mua trong giỏ hàng trực tuyến ở Việt Nam, nhu cầu về đồ điện tử là lớn nhất, thứ hai là du lịch, tuy nhiên cả hai loại hình này đều yêu cầu chi tiêu một số tiền không nhỏ. BNPL sẽ chứng minh tính hiệu quả bằng cách chia nhỏ các giao dịch mua hàng quy mô trung bình, cho phép những người mua sắm trực tuyến trẻ tuổi dễ dàng đạt được kế hoạch tài chính. Một yếu tố khác sẽ góp phần đáng kể vào sự tăng trưởng của BNPL là dân số trẻ, với độ tuổi trung bình ở Việt Nam là 30,4 tuổi, tỷ lệ thâm nhập internet dự kiến ​​là 49,7% trong khi 37,1% dân số đã mua sắm trực tuyến.

Đông Nam Á vẫn là một khu vực có dân số lớn nhưng độ bao phủ và tiếp cận ngân hàng chưa cao. Chỉ 27% dân số khoảng 670 triệu người trong khu vực có tài khoản ngân hàng; ngược lại hàng trăm triệu người không có tài khoản ngân hàng, thậm chí không xem xét hạn mức tín dụng. Ghi nhận tại Indonesia, nhiều người đã sử dụng BNPL trước cả khi có tài khoản ngân hàng. Đối với những người mua thận trọng, ý tưởng tín dụng không lãi suất xóa tan mối lo về nợ và yên tâm sử dụng dịch vụ.

BNPL sẽ là một kênh hữu ích để thực hiện các ý tưởng tín dụng và xây dựng nền tảng của hệ thống chấm điểm tín dụng thông qua hành vi của người dùng trực tuyến. Các công ty công nghệ tại Việt Nam đã sớm bày tỏ sự nhiệt tình đối với lĩnh vực BNPL. Các kênh thanh toán thứ ba như Paypal và MasterCard cũng không nằm ngoài xu hướng. Cuộc đua tại Việt Nam bắt đầu với ví điện tử, các công ty khởi nghiệp và ngân hàng mới.

Thu Lê (theo e27)