Sầu riêng đông lạnh "xuất ngoại": Mở đường chinh phục thị trường tỷ dân

Chiến lược mới trong bối cảnh thách thức cũ

Cuối tháng 5 vừa qua, lô hàng 22,24 tấn sầu riêng đông lạnh đầu tiên của Việt Nam đã chính thức được thông quan tại cửa khẩu cầu Bắc Luân II, Đông Hưng, Trung Quốc. Sự kiện đánh dấu cột mốc quan trọng sau gần một năm kể từ khi hai nước ký kết Nghị định thư về xuất khẩu sầu riêng đông lạnh vào tháng 8/2024.

Theo thông tin từ Bộ Tài chính, chỉ riêng trong quý I/2025, lượng sầu riêng đông lạnh xuất khẩu của Việt Nam đạt 8.710 tấn, tăng gần 63% về sản lượng và hơn 50% về giá trị (trên 31 triệu USD) so với cùng kỳ năm 2024, chưa tính đến lô hàng vừa xuất sang Trung Quốc.

Được sản xuất bởi Công ty TNHH Xuất khẩu và Thương mại Vina M&B (Hà Nội), lô hàng trên được kiểm định nghiêm ngặt tại cửa khẩu, đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn khắt khe của Trung Quốc. Đối tác nhập khẩu là Công ty Shanghai Xinronghe International Trade có trụ sở tại Thượng Hải. Đáng chú ý, sản phẩm được sơ chế bằng công nghệ cấp đông bằng nitơ lỏng ở nhiệt độ âm 18°C giúp bảo quản lâu dài mà vẫn giữ được hương vị đặc trưng.

Việc sầu riêng đông lạnh Việt Nam có thể “đường thẳng” sang Trung Quốc thay vì phải quá cảnh qua Thái Lan như trước đây mở ra cơ hội xuất khẩu bền vững hơn. Trong bối cảnh các lô sầu riêng tươi vẫn đối mặt với nhiều rào cản kỹ thuật và yêu cầu khắt khe về kiểm dịch thực vật, sản phẩm cấp đông đang trở thành hướng đi chiến lược, vừa đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm vừa có thể mở rộng thị phần sâu vào nội địa Trung Quốc.

Sầu riêng đông lạnh ‘xuất ngoại’: Mở đường chinh phục thị trường tỷ dân

Đại diện Hiệp hội Sầu riêng Đắk Lắk nhận định, sầu riêng đông lạnh có thể bảo quản tới một năm, giúp doanh nghiệp chủ động thời điểm xuất hàng và thâm nhập các thị trường xa hơn tại Trung Quốc. Chúng tôi kỳ vọng trong năm 2025, mặt hàng này sẽ mang về từ 600 - 700 triệu USD và tiến tới chạm mốc tỷ USD trong vài năm tới.

Dù vậy, để cạnh tranh với các sản phẩm như sầu riêng Musang King của Malaysia vốn đã chiếm lĩnh thị trường cấp đông tại Trung Quốc với lợi thế về hình thức và thương hiệu Việt Nam vẫn còn nhiều việc phải làm.

Theo các chuyên gia, tiêu chuẩn cấp đông tại Trung Quốc rất khắt khe. Trái sầu riêng phải được xử lý ở nhiệt độ -35°C trong ít nhất 1 giờ cho đến khi nhiệt độ lõi đạt -18°C và duy trì liên tục mức nhiệt này trong toàn bộ quá trình vận chuyển và lưu kho. Do đó, việc đáp ứng đúng và đầy đủ các tiêu chuẩn này không chỉ đòi hỏi công nghệ chế biến hiện đại mà còn yêu cầu sự kiểm soát nghiêm ngặt từ khâu nguyên liệu đầu vào.

Thị trường Trung Quốc không chỉ rộng lớn mà còn có mức độ cạnh tranh rất cao. Họ đánh giá cao những sản phẩm có thương hiệu, đầu tư bài bản từ hình thức đến chất lượng. Việt Nam cần có chiến lược xây dựng thương hiệu sầu riêng đông lạnh rõ ràng, thay vì chỉ tập trung xuất khẩu thô như hiện nay.

Tầm nhìn dài hạn, hướng tới chuỗi giá trị bền vững

Đại diện Công ty Vina M&B cho biết, doanh nghiệp sẽ tiếp tục nâng cấp dây chuyền công nghệ chế biến sâu, đồng thời đầu tư vào kiểm soát chuỗi cung ứng từ vùng trồng đến nhà máy. Bên cạnh đó, cam kết tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, truy xuất nguồn gốc và quản lý chất lượng. Đây là điều kiện tiên quyết để giữ vững vị thế ở thị trường Trung Quốc.

Theo số liệu của Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), đến nay đã có hơn 20 doanh nghiệp Việt Nam được Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) cấp phép xuất khẩu sầu riêng đông lạnh. Với cánh cửa thị trường đang mở rộng và doanh nghiệp ngày càng chủ động về tiêu chuẩn, ngành hàng sầu riêng đông lạnh được kỳ vọng sẽ trở thành “mũi nhọn mới” của xuất khẩu nông sản Việt Nam trong thời gian tới.

Không chỉ là thành quả tức thời, lô sầu riêng đông lạnh đầu tiên vào Trung Quốc là minh chứng cho chiến lược chuyển đổi tư duy xuất khẩu từ số lượng sang chất lượng, từ nguyên liệu sang sản phẩm chế biến, từ ngắn hạn sang dài hạn.

Nếu tận dụng tốt cơ hội và tập trung đầu tư vào chế biến, xây dựng thương hiệu, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực trong lĩnh vực xuất khẩu sầu riêng không chỉ bằng con số, mà bằng giá trị.