Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam đang trải qua giai đoạn giảm sâu, phản ánh rõ nét sự biến động cung cầu trên thị trường toàn cầu. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), giá gạo 5% tấm hiện chỉ còn 434 USD/tấn, thấp hơn mức 479 USD/tấn của Thái Lan và đánh dấu mức giá thấp nhất trong hai năm qua. Tình trạng tương tự cũng xảy ra với gạo 25% tấm và 100% tấm, khi giá giảm xuống lần lượt còn 409 USD/tấn và 326 USD/tấn. Theo ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), giá gạo khó có thể duy trì ở mức cao lâu dài. Khi nguồn cung gạo thế giới dồi dào, giá cả toàn cầu, bao gồm cả Thái Lan và Pakistan, sẽ bị ảnh hưởng.
Sản lượng dồi dào kéo giá gạo xuất khẩu xuống thấp |
Trong nước, giá lúa cũng giảm mạnh dù nông dân đang vào chính vụ thu hoạch. Tại An Giang, giá thu mua lúa IR 50404 đã giảm 900 đồng/kg, chỉ còn từ 6.200 - 6.400 đồng/kg, trong khi lúa OM 5451 giảm 1.000 đồng/kg, dao động ở mức 6.500 - 6.700 đồng/kg. Một số loại lúa khác như OM 380 giữ giá từ 6.600 - 6.700 đồng/kg, lúa Nhật ở mức 7.800 - 8.000 đồng/kg, và Nàng Hoa 9 đạt 9.200 đồng/kg. Giá gạo nguyên liệu IR 504 dao động từ 7.650 - 7.750 đồng/kg, giảm 250 đồng/kg, còn giá gạo thành phẩm IR 504 đạt 9.500 - 9.700 đồng/kg, giảm 200 đồng/kg. Giao dịch lúa gạo tại các địa phương diễn ra chậm, thậm chí đình trệ ở nhiều nơi, khi thương lái giảm thu mua hoặc bỏ cọc. Tại Sóc Trăng và Đồng Tháp, nông dân chào bán lúa với giá giảm nhưng vẫn khó tìm được người mua, trong khi nhiều chủ kho đã đóng cửa nghỉ Tết sớm.
Thị trường xuất khẩu gạo quốc tế cũng không mấy khả quan khi nhu cầu nhập khẩu yếu, dẫn đến việc các doanh nghiệp trong nước chủ động đóng giao dịch và chờ đợi giá tăng trở lại sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Ông Nguyễn Ngọc Nam, Chủ tịch VFA, dự báo rằng năm 2025, xuất khẩu gạo sẽ đối diện nhiều thách thức lớn, đặc biệt là từ sự trở lại của gạo Ấn Độ. Với việc Ấn Độ dỡ bỏ lệnh hạn chế xuất khẩu và dự kiến thu hoạch vụ mùa bội thu, nguồn cung toàn cầu sẽ tăng mạnh, gây áp lực lớn lên giá cả. Bên cạnh đó, việc Philippines – thị trường nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam – tạm ngừng nhập khẩu để chờ vụ mùa đông xuân, cũng là yếu tố góp phần đẩy giá gạo Việt Nam giảm sút.
Dù vậy, các chuyên gia vẫn lạc quan về tiềm năng xuất khẩu gạo của Việt Nam. Theo Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Phùng Đức Tiến, dù Ấn Độ mở cửa trở lại thị trường, gạo Việt Nam với chất lượng và thương hiệu đã được khẳng định vẫn có cơ hội lớn để duy trì vị thế trên thị trường quốc tế. Trong năm 2024, Việt Nam đạt kỷ lục xuất khẩu 9,18 triệu tấn gạo, kim ngạch đạt 5,75 tỷ USD, tăng 12% về lượng và 23% về giá trị so với năm 2023. Giá gạo xuất khẩu bình quân đạt 627 USD/tấn, tăng 9% so với năm trước. Dự kiến, xuất khẩu gạo Việt Nam trong năm 2025 vẫn sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ, không thua kém năm 2024. Trong bối cảnh đầy biến động, ngành lúa gạo Việt Nam cần tận dụng cơ hội mở rộng thị trường, cải thiện chất lượng sản phẩm và duy trì sự linh hoạt để ứng phó với những thách thức toàn cầu.