Ngành điện – điện tử “khát” nhân lực tay nghề cao giữa làn sóng phục hồi sản xuất

Những tháng đầu năm 2025, thị trường lao động Việt Nam chứng kiến sự trở lại mạnh mẽ của lĩnh vực điện, điện tử – một trong những ngành công nghiệp mũi nhọn của nền kinh tế. Từ các khu công nghiệp lớn tại Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hải Phòng đến TP. Hồ Chí Minh và Bình Dương, không khí sản xuất nhộn nhịp đang được thúc đẩy bởi nhu cầu phục hồi chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong làn sóng này, tuyển dụng lao động trở thành “mắt xích” sống còn, đặc biệt là lực lượng kỹ thuật viên và công nhân có tay nghề.

Theo báo cáo mới nhất về thị trường lao động quý I/2025, nhu cầu tuyển dụng trong ngành điện, điện tử đã tăng hơn 40% so với cùng kỳ năm trước. Hàng loạt tên tuổi lớn như Samsung, LG, Foxconn hay Intel đồng loạt đăng tải thông tin tuyển dụng với quy mô hàng nghìn người, trải dài từ kỹ thuật viên điện tử, công nhân lắp ráp, kỹ sư điện – tự động hóa đến nhân viên kiểm soát chất lượng.

Ngành điện – điện tử “khát” nhân lực tay nghề cao giữa làn sóng phục hồi sản xuất

Sức nóng tuyển dụng cho thấy rõ sự bứt tốc trong sản xuất, khi các doanh nghiệp phải chạy đua để hoàn thành đơn hàng cho các đối tác quốc tế và chuẩn bị mở rộng năng lực xuất khẩu. Sự sôi động này không chỉ mang lại tín hiệu tích cực cho nền kinh tế, mà còn tạo ra cơ hội việc làm đáng kể cho người lao động sau giai đoạn biến động hậu dịch bệnh và suy giảm đơn hàng kéo dài.

Thế nhưng, đằng sau con số tuyển dụng tăng vọt lại là một nghịch lý khó hóa giải: Nhiều doanh nghiệp vẫn “chật vật” tìm người, đặc biệt là nhân lực có tay nghề cao. Khảo sát của Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực TP. Hồ Chí Minh cho thấy hơn một nửa vị trí kỹ thuật hiện nay yêu cầu ứng viên phải có bằng trung cấp hoặc cao đẳng chuyên ngành điện – điện tử, hoặc có kinh nghiệm thực tế trong môi trường sản xuất tự động hóa. Đây là nhóm lao động không dễ tìm kiếm trong ngắn hạn.

Tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng đến mức nhiều doanh nghiệp buộc phải cạnh tranh gay gắt, thậm chí chủ động “lôi kéo” lao động từ các đối thủ khác bằng chính sách đãi ngộ tốt hơn. Mức lương cơ bản của công nhân kỹ thuật được đẩy lên, song cũng không đủ để giải tỏa cơn “khát” nhân lực. Điều này phản ánh sự lệch pha nghiêm trọng giữa cung – cầu trên thị trường, khi lao động phổ thông thì dư, còn nhân lực kỹ thuật thì thiếu hụt trầm trọng.

Theo các chuyên gia trong ngành, gốc rễ của bài toán này nằm ở hệ thống giáo dục nghề nghiệp vẫn chưa bắt kịp tốc độ phát triển của công nghiệp hiện đại. Chương trình đào tạo chậm đổi mới, thiếu gắn kết với thực tiễn sản xuất khiến nhiều sinh viên tốt nghiệp chưa thể đáp ứng ngay yêu cầu công việc.

Ông Nguyễn Văn Hải, đại diện Hiệp hội Doanh nghiệp điện tử Việt Nam, cho rằng Nhà nước cần đẩy mạnh các chính sách hỗ trợ đào tạo nghề trong lĩnh vực điện – điện tử và tự động hóa, đồng thời tăng cường cơ chế phối hợp giữa doanh nghiệp và cơ sở đào tạo. “Việc đưa sinh viên đến nhà máy thực tập, trải nghiệm trực tiếp quy trình sản xuất sẽ giúp rút ngắn khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành, tạo ra nguồn nhân lực ‘đo ni đóng giày’ cho doanh nghiệp”, ông Hải nhấn mạnh.

Sự gia tăng mạnh mẽ về nhu cầu tuyển dụng không chỉ là tín hiệu tích cực đối với ngành điện – điện tử, mà còn là lời cảnh báo về tầm quan trọng của việc đầu tư bài bản cho phát triển nguồn nhân lực. Trong bối cảnh Việt Nam đang từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, chất lượng lao động không còn là yếu tố phụ, mà chính là nền tảng then chốt quyết định khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp và quốc gia.

Nếu bài toán đào tạo nghề được giải quyết một cách đồng bộ và hiệu quả, Việt Nam không chỉ giữ vững vị trí là trung tâm sản xuất điện tử hàng đầu khu vực, mà còn có cơ hội bứt phá lên các nấc thang cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu – nơi giá trị không nằm ở số lượng sản phẩm, mà ở chất lượng con người.