Có thể nói miến dong là một trong những món ăn không thể thiếu trong mỗi gia đình Việt. Đến nơi đây bất kỳ ngày nào trong năm ta sẽ cảm nhận được không khí sản xuất thật rộn rã. Đi từ đầu làng đã thấy những khoảng đất trồng, sân vườn được người dân thiết kế riêng, bắc giàn cao để làm nơi phơi miến. Những phiến miến trắng trong vắt, ánh lên màu xanh nhẹ của bột dong và mùi thơm dìu dịu của lứa bột mới khiến không khí nơi đây mang hương vị rất đặc trưng. Từ các lò, miến vừa “chạy” ra phên đến đâu liền được người lao động nhanh tay chuyển lên giàn phơi đến đấy, không khí lao động trong nơi sản xuất cũng như ngoài bãi phơi đều rất tấp nập, khẩn trương.
Nghề làm miến dong của Lại Trạch đến nay đã có truyền thống hơn 50 năm, là niềm tự hào đối với người dân trong thôn. Toàn thôn hiện có gần 30 hộ đứng ra mở lò làm cơ sở sản xuất với khoảng 250 - 300 lao động thường xuyên phục vụ các công đoạn làm miến. Bí quyết chế biến miến ngon của những người làm nghề trong làng là chọn bột dong riềng chuẩn, đánh đủ bột chín, không dùng hóa chất tạo màu, chỉ sử dụng nước sạch trong chế biến và tuyệt đối không dùng bột dong riềng Trung Quốc.
Nguyên liệu chủ yếu là bột củ dong được các cơ sở sản xuất đặt hàng và nhập về từ một số địa phương trong tỉnh như: Khoái Châu, Văn Giang và các tỉnh miền núi như: Sơn La, Yên Bái, Tuyên Quang, Hà Giang … Nhà làm miến khi đã đặt mua hàng, chọn được loại bột vừa ý là nhập hàng lâu dài. Bởi vì muốn miến ngon, được khách hàng ưa dùng thì bột làm miến phải là hàng chuẩn, không pha tạp. Bột dong riềng chuẩn là loại bột nguyên chất 100% được tinh chiết từ củ dong riềng. Bột dong riềng chuẩn sờ vào sẽ thấy mát tay, xoa vê thấy có cát bột. Bột dong sau khi nhập về được chế biến, lọc lấy tinh bột rồi mới tráng qua nồi hơi để ra sản phẩm “bánh miến”. Bánh miến này được đem phơi ráo rồi mới tiếp tục cho vào máy cắt thành những sợi miến thành phẩm như vẫn thấy trên thị trường.
Nhờ bí quyết ủ bột, trộn tỷ lệ hợp lý lại luôn khắt khe trong khâu chọn nguyên liệu, phơi miến nên sợi miến thành phẩm vừa trong, vừa dai, khi ăn vừa mềm sợi lại có độ giòn tự nhiên, mùi thơm đúng vị. Đặc biệt, người làm nghề nơi đây hoàn toàn phơi bánh tự nhiên, không sấy hay bảo quản nhưng sản phẩm vẫn đẹp sợi, bảo quản được vài tháng mà không bị mốc hỏng.
Những sợi miến trong vắt, phơi xòe trên giàn lấp lánh đón nắng gió, những bao miến lớn nhỏ theo xe buôn tỏa đi các hướng tiêu thụ, hứa hẹn sẽ đem về hiệu quả kinh tế cho người dân nơi đây.
Vũ Tiến
