Không có chuyện Việt Nam đang áp thuế quan 90% với hàng hóa Mỹ

Bộ Tài chính cho biết đang tích cực tìm hiểu, đánh giá và làm rõ các căn cứ dẫn đến việc Mỹ quyết định áp mức thuế đối ứng lên tới 46% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Việt Nam, trong bối cảnh phía Mỹ đưa ra con số tính toán mức độ ưu đãi thuế quan của Việt Nam lên tới 90% – một con số được đại diện Bộ Tài chính khẳng định là cao hơn nhiều so với thực tế. Đây là thông tin được ông Trương Bá Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Chính sách Thuế, phí và lệ phí thuộc Bộ Tài chính, chia sẻ tại cuộc họp báo thường kỳ quý I/2025.

Thông tin trên Báo Chính phủ, TS. Nguyễn Sĩ Dũng cũng cho rằng, phương pháp gộp cộng các loại thuế và chi phí thành một chỉ số duy nhất như "thuế 90%" không phản ánh đúng cách đo lường mức độ bảo hộ theo các tiêu chuẩn quốc tế. Trong kinh tế học thương mại, người ta sử dụng các khái niệm như mức bảo hộ danh nghĩa (nominal protection rate) và mức bảo hộ hiệu dụng (effective protection rate), nhưng hai khái niệm này cũng được tính toán theo phương pháp thống nhất, có cơ sở lý thuyết rõ ràng, chứ không phải là phép cộng tùy nghi giữa các loại thuế và chi phí. Do đó, việc sử dụng con số "90%" như một mức thuế quan là không chuẩn xác về mặt khái niệm, không hợp lệ về mặt pháp lý và thiếu thuyết phục về mặt học thuật.

Không có chuyện Việt Nam đang áp thuế quan 90% với hàng hóa

Trả lời câu hỏi của báo chí về phản ứng chính sách trước động thái bất ngờ từ phía Mỹ, ông Tuấn cho rằng nếu mức thuế này được áp dụng, nhiều ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như điện tử, dệt may, da giày… sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Đáng lưu ý là trong thời gian qua, nhằm chủ động ứng phó với biến động thị trường và thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ trong việc duy trì mục tiêu tăng trưởng GDP từ 8% trở lên, Bộ Tài chính đã tiến hành rà soát toàn diện các thuế suất thuế nhập khẩu quy định trong biểu thuế nhập khẩu ưu đãi. Trên cơ sở đó, Bộ đã trình Chính phủ ban hành Nghị định số 73/2025/NĐ-CP vào ngày 31/3/2025, trong đó điều chỉnh giảm thuế nhập khẩu đối với 16 mặt hàng được các đối tác thương mại lớn, trong đó có Mỹ, đặc biệt quan tâm. Đây là bước đi chính sách thể hiện rõ nỗ lực cân bằng cán cân thương mại với các đối tác chiến lược, đồng thời giúp doanh nghiệp và người tiêu dùng Việt Nam tiếp cận hàng hóa đa dạng hơn với mức thuế thấp hơn.

Tuy nhiên, việc Mỹ công bố áp thuế bổ sung ở mức 46% đã đặt ra nhiều nghi vấn, nhất là khi mặt bằng thuế quan hiện hành của Việt Nam đang thấp hơn đáng kể so với mức mà phía Mỹ sử dụng làm cơ sở tính toán. Do đó, theo ông Tuấn, cần làm rõ xem ngoài yếu tố thuế, liệu Mỹ có sử dụng thêm các căn cứ nào khác để đưa ra mức ưu đãi thuế tới 90%, từ đó đánh giá toàn diện và đề xuất giải pháp phù hợp để báo cáo Chính phủ trong thời gian tới. Thực tế cho thấy, mức chênh lệch thương mại trung bình giữa Việt Nam và Mỹ không quá lớn, nên các giải pháp phi thuế quan có thể đóng vai trò then chốt trong việc ổn định quan hệ thương mại song phương.

Cũng liên quan đến vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi nhận định rằng việc áp thuế cao từ phía Mỹ cần được phân tích toàn diện về nguyên nhân, nhất là khi Việt Nam đã chủ động rà soát và điều chỉnh nhiều dòng thuế nhập khẩu từ Mỹ nhằm hướng tới cân bằng thương mại. Ông cho rằng, thương mại bền vững không thể chỉ dựa vào điều chỉnh thuế mà còn cần xét đến các yếu tố phi thuế như tiêu chuẩn kỹ thuật, kiểm định chất lượng, hoặc các biện pháp phòng vệ thương mại khác. Việc cân bằng thương mại, theo Thứ trưởng Chi, cần được tiếp cận một cách tổng thể và linh hoạt, đặt mục tiêu phát triển bền vững lên hàng đầu, vì lợi ích chung của doanh nghiệp và người dân hai nước.

Trong bối cảnh này, một điểm sáng là phía Mỹ hiện mới chỉ công bố mức thuế tối đa có thể áp dụng, còn các mức cụ thể vẫn đang trong quá trình xem xét. Dự kiến, lãnh đạo Chính phủ Việt Nam sẽ sang làm việc trực tiếp với phía Mỹ vào cuối tuần này để trao đổi, chia sẻ và thảo luận sâu hơn về các biện pháp ứng xử thương mại công bằng, trên tinh thần đối thoại thiện chí. Qua đó, hai bên cùng hướng tới việc ổn định và phát triển thương mại song phương, giảm thiểu các rào cản thuế quan và phi thuế quan, tạo điều kiện thuận lợi để hàng hóa, doanh nghiệp và người dân hai nước cùng được hưởng lợi từ quan hệ thương mại ngày càng sâu rộng.