Hà Quảng (Cao Bằng): Lưu giữ nét đẹp từ làng nghề truyền thống

Theo thông tin một người dân nơi đây kể lại rằng: Nghề làm giấy bản có từ rất lâu được người dân tộc Tày, Nùng ở nơi đây sử dụng để ghi chép gia phả dòng họ, ghi chép các làn điệu dân ca, truyện cổ dân gian... được sử dụng trong đời sống tâm linh như làm giấy tiền, vàng mã, trang trí nhà, viết chữ Nho, chữ Hán.

Lớp bột giấy bản tươi mới lên khuôn.

Công đoạn làm giấy bản vô cùng kỳ công, đầu tiên các nghệ nhân nơi đây lấy cây giấy dó trên rừng, tước sạch vỏ phơi khô một ngày rồi ngâm nước 1 ngày cho mềm. Sau đó đem về ngâm vôi, cuốn thành cục rồi nung trong một ngày. Nung xong lấy ra rửa sạch rồi lại ngâm cho mềm, tiếp đó mang về đập cho nhũn ra. Rồi đổ nguyên liệu xuống hố đá quấy cho tan ra, sau đó trộn với cây nhớt. Khi bột giấy đã nhuyễn thì múc tráng lên khuôn, mỗi khuôn là một tờ. Tiếp đó mang ép khô trong hai tiếng rồi mang về dán lên tường. 

  Giấy bản được lên khuôn tạo thành sản phẩm.

Với những nguyên vật liệu có sẵn trong tự nhiên nên không gây hại môi trường nên sản phẩm làm ra rất dễ bán. “Mỗi một tệp hai mươi tờ, nếu bán buôn được mười lăm nghìn đồng. Người dân thường mang đi bán vào những hôm chợ phiên, dịp lễ, tết hoặc bán cho các gia đình có đám tang, tảo mộ. Mỗi đám tang thường phải sử dụng khoảng ba trăm tờ giấy bản. 

  Sản phẩm Giấy bản được bán nhiều vào những phiên chợ.

Hiện nay, tại thôn Nà Mạ có khoảng 40 hộ dân thì vẫn còn 10 hộ duy trì nghề làm giấy bản, thu nhập bình quân từ nghề làm giấy khoảng 20 triệu đồng/năm. Nghề làm giấy bản không cần nhiều vốn đầu tư vì chủ yếu nguyên liệu sẵn có trong tự nhiên. Nhưng cũng như nhiều nghề truyền thống khác đòi hỏi sự tỉ mỉ, cầu kì nên ở địa phương ngày càng ít người làm nghề dẫn đến tiềm ẩn nguy cơ mai một nghề truyền thống. Vì vậy để có thể duy trì làng nghề truyền thống, cần có sự quan tâm đặc biệt của chính quyền địa phương. Đòi hỏi phải có những chính sách hợp lý để thúc đẩy nghề truyền thống.

Vũ Văn Tiến