EVFTA mở ra cơ hội cho ngành nông nghiệp Việt Nam

Theo Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản tháng 11/2020 ước đạt 3,72 tỷ USD. Lũy kế tổng giá trị xuất khẩu 11 tháng 2020 đạt 37,4 tỷ USD, tăng 2,3% so với cùng kỳ 2019. Tổng giá trị nhập khẩu nông lâm thủy sản 11 tháng của năm 2020 đạt gần 28,06 tỷ USD, giảm 0,2% so với cùng kỳ năm 2019. Thặng dư thương mại của toàn ngành nông lâm ngư nghiệp tiếp tục tăng cao, đạt hơn 9,3 tỷ USD trong 11 tháng. Điều này không chỉ nhờ xuất khẩu tăng trưởng mà còn vì giảm được nhập khẩu. 

Nông, lâm, thủy sản đạt tiêu chuẩn

Sau khi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực, nhiều mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam đã được xuất khẩu sang thị trường EU với mức thuế ưu đãi.

Mới đây nhất, Công ty cổ phần Tập đoàn Lộc Trời đã tổ chức lễ công bố xuất khẩu hơn 126 tấn gạo thơm sang châu Âu, được hưởng thuế suất 0%. Trước đó, Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An (TP Cần Thơ) đã ký hợp đồng bán 3.000 tấn gạo cho ba khách hàng của Cộng hòa Liên bang Ðức với hai giống gạo thơm là ST 20 và Jasmine

Giữa tháng 9-2020, cũng đã có những lô hàng trái cây đầu tiên xuất sang châu Âu theo EVFTA, Công ty Vina T&T Group xuất khẩu một container dừa tươi bằng đường tàu biển và ba tấn thanh long, 12 tấn bưởi bằng đường hàng không sang thị trường EU. Các sản phẩm đều bảo đảm truy xuất nguồn gốc, tiêu chuẩn Global GAP; các nhà máy chế biến, đóng gói trái cây áp dụng tiêu chuẩn ISO, hệ thống quản lý an toàn thực phẩm (HACCP)... 

Trong lĩnh vực thủy sản, EVFTA có hiệu lực đã đưa thuế xuất khẩu một số mặt hàng tôm Việt Nam sang EU như tôm nguyên liệu đông lạnh giảm từ mức 12 đến 20% xuống còn 0%. Tính chung, đơn hàng tôm tháng 8/2020 của Việt Nam - chỉ một tháng sau khi EVFTA có hiệu lực - đã tăng 10%, kim ngạch xuất khẩu (tăng 20% so với cùng kỳ năm 2019).

Ngay đầu tháng 9-2020, nhà máy chế biến tôm Thông Thuận (tỉnh Ninh Thuận) đã có lô tôm đầu tiên xuất khẩu sang EU theo EVFTA. Đây là lô tôm thẻ chân trắng làm theo tiêu chuẩn ASC (tiêu chuẩn quốc tế nghiêm ngặt nhất áp dụng cho nuôi trồng thủy sản, dựa trên bốn nền tảng chính là môi trường, xã hội, an sinh động vật và an toàn thực phẩm). Dự kiến, mỗi tháng, doanh nghiệp sẽ xuất khoảng 700 tấn tôm sang EU. 

Không chỉ nông sản, thủy sản, EVFTA cũng tác động mạnh đến ngành hàng có kim ngạch xuất khẩu lớn trong những năm qua là các sản phẩm gỗ. Trong đại dịch Covid-19, rất nhiều doanh nghiệp gỗ phải ngừng hoạt động hoặc sản xuất cầm chừng nhưng một số doanh nghiệp vẫn ổn định nhờ chất lượng sản phẩm và đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, trong đó có thị trường EU.

Như vậy, dù phải đối mặt với những khó khăn do đại dịch Covid-19 gây ra, 11 tháng 2020 ngành gỗ Việt Nam vẫn có những bước tăng trưởng ấn tượng và đây là tháng thứ 5 liên tiếp, kim ngạch xuất khẩu gỗ, sản phẩm gỗ gỗ đạt trên 1 tỷ USD/tháng. Đặc biệt, trong nhóm các nước nhiệt đới xuất khẩu đồ gỗ nội ngoại thất vào thị trường EU, năm 2020 chỉ có Việt Nam giữ vững được giá trị xuất khẩu vào thị trường này. 

Tạo ra cú huých lớn cho xuất khẩu của Việt Nam

Ngay sau khi EVFTA có hiệu lực, nhiều doanh nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp đã nhanh chóng tận dụng được lợi thế ưu đãi thuế quan để xuất khẩu hàng sang EU. Với những bước đi ban đầu thuận lợi đó, EVFTA được coi là “cú huých” lớn cho xuất khẩu nông, lâm, thủy sản nước ta. 

Các chuyên gia kinh tế đều cho rằng, quan hệ thương mại giữa EU và Việt Nam có tính bổ trợ lẫn nhau chứ không cạnh tranh trực tiếp, nhất là với các sản phẩm nông nghiệp nhiệt đới và nông sản chế biến mà thị trường EU có nhu cầu cao. Ngoài ra, thông qua quan hệ thương mại và đầu tư với EU, doanh nghiệp Việt Nam cũng sẽ được cải thiện về năng lực công nghệ, năng lực quản trị hiện đại, từng bước chuẩn hóa, nâng cấp các quy trình sản xuất, chế biến, xuất khẩu nông sản gắn với chuỗi giá trị toàn cầu. 

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam Ngô Sỹ Hoài cho rằng: Việt Nam chủ yếu xuất khẩu sang thị trường EU sản phẩm đồ gỗ tinh chế nội thất, ngoại thất có giá trị gia tăng cao. Với cam kết EVFTA, mặc dù xuất khẩu sản phẩm gỗ sang thị trường này không thể gia tăng đột biến nhưng hoàn toàn có thể hy vọng trị giá sẽ tăng lên, do đó sẽ thu về lợi nhuận lớn hơn. Khi thực thi hiệp định, có tới hơn 3.000 doanh nghiệp gỗ; 324 làng nghề có kinh doanh trong lĩnh vực chế biến gỗ và 1,4 triệu hộ nông dân trồng rừng có cơ hội phát triển sản phẩm chất lượng vượt trội và nâng cao thu nhập của mình. Hiện, mỗi năm Việt Nam xuất khẩu 253 mặt hàng gỗ vào EU với kim ngạch hơn 500 triệu USD.

Bên cạnh đó, Phó Chủ tịch Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) Nguyễn Thị Thu Sắc nhận định: EVFTA là “cơ hội vàng” cho ngành thủy sản Việt Nam bởi trước hết, nó sẽ làm tăng sức cạnh tranh về giá so với các sản phẩm cùng ngành ở các nước lân cận nhờ hưởng mức thuế suất ưu đãi vào EU. Từ đó doanh nghiệp tiếp cận những thị trường, khách hàng tiềm năng chưa được khai thác. Tiếp đến là thu hút nguồn vốn đầu tư nước ngoài, nâng cao công nghệ sản xuất và chất lượng sản phẩm để đáp ứng theo tiêu chuẩn EU. 

Ông Lê Duy Minh, Chủ tịch Hiệp hội trang trại và Doanh nghiệp Nông nghiệp Việt Nam cũng cho rằng, Hiệp định EVFTA sẽ tạo ra cú húych lớn cho xuất khẩu nông lâm thủy sản Việt Nam, nhất là các sản phẩm có thế mạnh như thủy sản, rau quả, gạo, càphê, hồ tiêu, các sản phẩm đồ gỗ....

Lưu Ly