Hiện tại, theo quy định, người lao động không được nhận trợ cấp thất nghiệp nếu đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật, hoặc đã hưởng lương hưu, trợ cấp mất sức lao động hàng tháng. Tuy nhiên, trong lần sửa đổi này, Bộ LĐ-TB&XH đã điều chỉnh để quy định rõ hơn về việc không hưởng trợ cấp thất nghiệp đối với các trường hợp như: đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động không đúng quy định theo Bộ luật Lao động và Luật Viên chức. Đồng thời, bổ sung thêm hai đối tượng không được nhận trợ cấp thất nghiệp gồm: người lao động bị sa thải theo pháp luật về lao động hoặc bị kỷ luật buộc thôi việc theo pháp luật về viên chức, và người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu nhưng chưa nhận lương hưu khi chấm dứt hợp đồng lao động.
Về phía Bộ Tư pháp, họ cho rằng các quy định liên quan đến sa thải người lao động đã được quy định cụ thể trong Bộ luật Lao động 2019 và các văn bản hướng dẫn, đồng thời đối với viên chức, Nghị định 112/2020 đã quy định rõ việc xử lý kỷ luật. Do đó, Bộ Tư pháp đề nghị Bộ LĐ-TB&XH cần rà soát các quy định mới này để đảm bảo tuân thủ các nguyên tắc của bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo vệ quyền lợi cho người lao động và ngăn chặn việc lạm dụng trợ cấp thất nghiệp.
Ngược lại, ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, nhấn mạnh rằng mặc dù người lao động bị sa thải chủ yếu do vi phạm kỷ luật lao động, nhưng việc họ không được hưởng trợ cấp thất nghiệp cần phải được xem xét kỹ lưỡng vì có những trường hợp người lao động bị sa thải không công bằng. Ông cho rằng một số doanh nghiệp có thể lợi dụng tình huống này để sa thải người lao động mà không có lý do chính đáng, gây khó khăn cho họ trong việc tìm kiếm việc làm mới, trong khi pháp luật hiện hành không xử lý được những tình huống này.
Đại diện của một số doanh nghiệp cũng đồng ý rằng trợ cấp thất nghiệp nên được áp dụng cho tất cả người lao động bị mất việc, không phân biệt lý do, nhằm bù đắp cho khoản thu nhập bị mất. Họ cảnh báo rằng việc quy định cụ thể các lý do chấm dứt hợp đồng có thể làm hạn chế cơ hội việc làm của người lao động.
Đáp lại, đại diện Bộ LĐ-TB&XH cho biết quá trình tổng kết Luật Việc làm cho thấy việc hiện tại không loại trừ các trường hợp bị sa thải vẫn được nhận trợ cấp thất nghiệp là chưa phù hợp với bản chất của BHTN, vốn là để hỗ trợ những người không may mất việc làm. Bộ LĐ-TB&XH giữ quan điểm cần loại trừ những trường hợp người lao động chấm dứt hợp đồng lao động trái pháp luật, nhằm ngăn chặn trục lợi chính sách và chỉ hỗ trợ những người thực sự gặp khó khăn trong việc làm.
An Thảo
