Dự báo về dịch Covid-19 và bức tranh kinh tế toàn cầu trong năm 2021

Trong dự báo đầu tiên của năm mới 2021, Ngân hàng Thế giới (WB) đã hạ thấp dự báo về mức tăng trưởng của nền kinh tế toàn cầu trong năm nay. WB nhận định, sau khi suy giảm 4,3% trong năm 2020, nền kinh tế thế giới được dự báo sẽ tăng trưởng 4% trong năm 2021, thấp hơn so với mức dự báo trước đó. WB cũng cảnh báo rằng "tình hình có thể trở nên nghiêm trọng hơn" nếu đại dịch tiếp tục diễn biến phức tạp hoặc các chiến dịch "phủ sóng" vắc-xin ngừa Covid-19 bị đình trệ. Báo cáo của WB nhận định triển vọng kinh tế toàn cầu vẫn "cực kỳ bất ổn" và tăng trưởng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) có thể giảm xuống mức 1,6% nếu những nguy cơ nói trên trở thành hiện thực. Một thách thức lớn nữa là dịch bệnh sẽ khiến nguy cơ gia tăng nợ công tại các nước đang phát triển trở nên trầm trọng hơn.

Trong báo cáo "Triển vọng kinh tế thế giới" vừa công bố, WB cũng đánh giá bi quan hơn về triển vọng của kinh tế Ấn Ðộ và khu vực Mỹ la-tinh. WB dự báo kinh tế Ấn Ðộ sẽ giảm tới 9,6% trong tài khóa 2020 - 2021 và phục hồi lên mức 5,4% trong tài khóa tiếp theo. Các chuyên gia của WB cho rằng, sự suy giảm kinh tế của Ấn Ðộ là do chi tiêu hộ gia đình và đầu tư tư nhân giảm mạnh trong bối cảnh đại dịch tác động nghiêm trọng đến khu vực phi chính thức vốn chiếm đến 80% tổng số việc làm. Ðối với khu vực Mỹ la-tinh, WB cảnh báo khả năng phục hồi sẽ yếu và thậm chí sẽ không đạt mức tăng trưởng 2% trong năm nay nếu xảy ra kịch bản tiêu cực.

Các dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) và tín hiệu từ các nền kinh tế lớn cũng cho thấy, 2021 nhiều khả năng sẽ tiếp tục là một năm khó khăn với kinh tế thế giới. Giám đốc Chi nhánh FED ở Phi-la-đen-phi-a (Mỹ) trong cuộc họp trực tuyến ngày 7-1 đã nhận định rằng, kinh tế Mỹ có thể trải qua một đợt suy giảm đáng kể, thậm chí tăng trưởng âm trong quý I-2021. Nhận định nêu trên được đưa ra trong bối cảnh kinh tế Mỹ dường như mất đà phục hồi khi số ca mắc mới và tử vong vì Covid-19 tại Mỹ tăng mạnh gần đây.

Trong khi đó, IMF vừa hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của một số nền kinh tế lớn ở châu Á trong năm 2021. Theo đó, kinh tế Trung Quốc sẽ chỉ tăng trưởng 7,9% trong năm nay. Trước đó, IMF từng dự báo kinh tế Trung Quốc đạt mức tăng trưởng 8,2% trong năm 2021. Với việc đại dịch Covid-19 tái bùng phát ở thành phố Thạch Gia Trang, tỉnh Hà Bắc của Trung Quốc trong mấy ngày gần đây, rất có thể các định chế tài chính tiếp tục hạ thấp hơn nữa dự báo tăng trưởng kinh tế của Trung Quốc trong thời gian tới. IMF cũng vừa hạ dự báo tăng trưởng kinh tế của In-đô-nê-xi-a xuống 4,8% năm 2021 và 6% năm 2022. Trong dự báo gần đây nhất, IMF nhận định rằng nền kinh tế lớn nhất Ðông - Nam Á sẽ tăng trưởng 6,1% trong năm nay. Lý do IMF giảm dự báo tăng trưởng kinh tế In-đô-nê-xi-a xuất phát từ quan ngại chiến dịch tiêm chủng vắc-xin ngừa Covid-19 sớm trên diện rộng của nước này có thể tiềm ẩn rủi ro. Việc chậm trễ "phủ sóng" vắc-xin ngừa Covid-19 tại nhiều nước có thể dẫn đến đại dịch kéo dài hơn khiến triển vọng kinh tế không chắc chắn.

Dự đoán về dịch Covid-19 trong năm 2021, Tiến sĩ Jill Foster, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Đại học Minnesota nói: "Cho tới khi chúng ta có nhiều vaccine hơn hoặc có một vài thay đổi lớn trong việc giảm các hành vi có nguy cơ khiến dịch bệnh lây lan, tôi cho rằng số ca mắc sẽ tiếp tục gia tăng.

Sự thay đổi chỉ diễn ra nếu có điều gì đó làm gián đoạn vòng tròn lây nhiễm khi mà người A mắc bệnh, lây lan cho một vài người khác rồi những người này lại lây nhiễm cho những người khác nữa và cứ thế tiếp diễn. Hiện nay, tất cả những gì chúng ta có thể làm là người A cần phải ở nhà nhiều nhất có thể, đeo khẩu trang và hy vọng những người xung quanh người này cũng vậy.

Nếu có vaccine, chúng ta có thể loại trừ người A khỏi vòng tròn lây nhiễm và toàn bộ quá trình trên sẽ chấm dứt. Dần dần, mọi người sẽ được miễn dịch và được bảo vệ hiệu quả hơn, thậm chí cả khi người A không đeo khẩu trang và mắc bệnh".

Trong khi đó, Tiến sĩ Dean Winslow, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Trung tâm Chăm sóc Y tế Standford cho rằng: "Tôi e là chúng ta sẽ tiếp tục chứng kiến số ca mắc gia tăng cho tới khi ít nhất 75% người dân Mỹ miễn dịch (cả thông qua việc tiêm vaccine và miễn dịch tự nhiên). Việc phân phối vaccine hiện nay ở Mỹ vẫn rất chậm chạp. Do đó, một điều quan trọng là chúng ta cần tuân thủ nghiêm ngặt biện pháp đeo khẩu trang nơi công cộng, tránh tụ tập trong nhà và hoạt động đi lại không cần thiết tới những nơi có số ca mắc tăng cao.

Tôi không biết chúng ta sẽ chứng kiến thêm bao nhiêu ca mắc bởi có quá nhiều nhân tố tác động nhưng hiện nay, chúng ta đang chứng kiến khoảng 1,4 triệu ca mắc mới mỗi tuần ở Mỹ. Biến chủng mới của SARS-Cov-2 được ghi nhận ở Anh hiện đã xuất hiện tại Mỹ và có khả năng lây nhiễm cao hơn, do đó, số ca mắc thậm chí sẽ còn tăng nhanh hơn".

Giáo sư nghiên cứu về dị ứng và bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Đại học Washington, Wes Van Voorhis thì cho rằng: "Chúng ta sẽ chứng kiến số ca mắc gia tăng. Theo tôi, những sự kiện lớn như Giáng sinh và năm mới, cũng như ảnh hưởng của các biến chủng với khả năng lây nhiễm cao hơn ở Anh và Nam Phi cũng góp phần vào xu hướng này. Hoạt động đi lại trong kỳ nghỉ có lẽ đã khiến số ca mắc tăng chóng mặt.

Viện Đo lường và Đánh giá Sức khỏe (IHME) của Đại học Washington ước tính hiện có khoảng 621.000 ca mắc mỗi ngày ở Mỹ, đó là tính cả những người chưa được xét nghiệm và chưa được ghi nhận trong dữ liệu chính thức. IHME dự đoán viễn cảnh tồi tệ nhất có thể xảy ra nếu các lệnh hạn chế chấm dứt, theo đó, số ca mắc mỗi ngày ở Mỹ có thể lên tới 1 triệu trường hợp, đạt đỉnh vào giữa tháng 2/2021. Viễn cảnh này sẽ xảy ra thậm chí còn chưa tính tới việc đi lại vào kỳ nghỉ và sự xuất hiện của các biến chủng mới".

Theo chuyên gia Daniel J. Van Durme, người đứng đầu Văn phòng Y tế của Chương trình COVID Đại học bang Florida: "Số ca mắc gần như chắc chắn sẽ gia tăng. Một sự thật đáng buồn nhưng không mấy ngạc nhiên là số ca mắc bệnh sẽ tăng từ 10 - 20% trong một vài tuần nữa".

Giáo sư về quản lý và chính sách sức khỏe cộng đồng tại Đại học Arizona Joe K. Gerald cũng đồng quan điểm khi nhận định: "Theo tôi, số ca mắc sẽ tiếp tục gia tăng trong những tuần tới. Ở hầu hết các bang, dữ liệu cho thấy sự lây lan của virus đang lan rộng. Những con số ước tính trên toàn quốc chỉ mang tính thực tế một phần bởi mỗi bang đều phải đang tự chiến đấu trong cuộc chiến chống Covid-19 của mình. Tôi không chắc có bao nhiêu ca mắc mới vào thời kỳ đỉnh dịch nhưng chúng ta vẫn chưa đến gần miễn dịch cộng đồng nên sự gia tăng đáng kể số ca mắc là có thể xảy ra".

Những dự báo và cảnh báo của các định chế tài chính và các chuyên gia về dịch Covid-19 nêu trên ngay trong những ngày đầu năm mới là thông điệp cho thấy kinh tế toàn cầu tiếp tục đối mặt khó khăn. Ngay từ bây giờ, các quốc gia trên cần tích cực phối hợp đối phó thách thức từ đại dịch Covid-19, thúc đẩy phục hồi kinh tế và tránh lâm vào một cuộc khủng hoảng kinh tế mới.

Bảo Bảo