Thứ ba 15/07/2025 04:34
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

Khởi nghiệp mảng công nghệ bắt đầu bứt phá

12/10/2020 00:00
Bức tranh đầu tư khởi nghiệp mảng công nghệ tại Việt Nam đã có những điểm rất sáng trong thời gian gần đây. Nếu năm 2017 Việt Nam đứng chót bảng trong danh sách đầu tư ở khu vực Đông Nam Á, thì nay đã vươn lên vị trí thứ 3, chỉ sau Singapore và Indon

Nhảy vọt chỉ sau một năm

Đông Nam Á là một thị trường khá đặc biệt với 650 triệu dân, số người dùng Internet và điện thoại thông minh khoảng 370 triệu người, tốc độ tăng trưởng GDP là 5,1%. Số tiền đầu tư khởi nghiệp vào mảng công nghệ ở khu vực này năm 2018 là 11 tỉ đô la Mỹ, trong khi thị trường sôi động và có thế mạnh như Ấn Độ chỉ đạt 8 tỉ đô la Mỹ, hay khu vực Mỹ Latinh cũng chỉ thu hút được 2,3 tỉ đô la Mỹ.

Điều đó cho thấy Đông Nam Á là thị trường đầy tiềm năng, thu hút các nhà đầu tư bơm tiền vào. Doanh nghiệp Việt Nam, lần đầu tiên cũng đã kêu được nhiều vòng vốn vượt trên 5 triệu đô la Mỹ, như Tiki, Sendo, VinPay, Topica...

Tại sao Việt Nam hấp dẫn được các nhà đầu tư công nghệ? Bà Lê Hoàng Uyên Vy, đối tác điều hành Quỹ ESP Capital, cho hay Việt Nam được xem là điểm đến đầy tiềm năng đối với các nhà đầu tư nhờ vào sự ổn định của nền kinh tế vĩ mô, đầu tư xây dựng hạ tầng (dẫn đầu Đông Nam Á tính trên phần trăm GDP), sự hấp dẫn của cơ cấu dân số vàng (60% dân số dưới 35 tuổi) và tầng lớp trung lưu đang ngày càng gia tăng (dự kiến 44 triệu người vào năm 2020). So sánh với tuổi trung bình của Hàn Quốc hiện là 43 tuổi thì tuổi trung bình của Việt Nam hiện chỉ 29 tuổi. Số người dùng Internet và điện thoại thông minh của Việt Nam cũng khá cao, lần lượt chiếm 65% và 51% dân số.

Vai trò của các doanh nghiệp lớn và sự xuất hiện quỹ đầu tư mạo hiểm công ty (Corporate Ventures Capital - CVC) tại Việt Nam đã góp phần làm bùng lên ngọn lửa đầu tư khởi nghiệp công nghệ.

Năm 2017, Việt Nam đứng vị trí chót bảng, với số thương vụ đầu tư khởi nghiệp công nghệ là 8%, chỉ chiếm 2% tổng số vốn đầu tư ở Đông Nam Á. Nhưng từ năm 2018 trở đi, Việt Nam đã vươn lên vị trí thứ 3, chiếm 17% tổng số vốn đầu tư (chỉ đứng sau Singapore 25% và Indonesia 48%), và tình hình tăng trưởng trở nên đậm nét hơn trong nửa đầu năm 2019. Bức tranh đầu tư khởi nghiệp khởi sắc, đây cũng là thời gian Việt Nam xuất hiện rất nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp có giá trị trên 100 triệu đô la Mỹ (trừ VNG được định giá gần đây nhất là 2,2 tỉ đô la Mỹ). Bà Vy cũng cho biết, ở Thái Lan hiện chỉ có năm công ty khởi nghiệp mảng công nghệ được định giá trên 100 triệu đô la Mỹ.

Sự khác biệt của các thế hệ nhà sáng lập

Phân tích sâu hơn về nguyên nhân thu hút các nhà đầu tư của Việt Nam, bà Vy cho rằng trước hết đó là vấn đề về nhân tài, đội ngũ sáng lập - đã có một sự khác biệt đáng kể giữa các thế hệ khởi nghiệp này.

Với nhóm khởi nghiệp khai phá đầu tiên (2000-2006) gồm các tên tuổi như VNG, Vatgia, VMG, VCCorp, Sti, NextTech..., dễ dàng nhận thấy nhóm này nếu làm tốt sẽ thành công rất nhanh. Đặc điểm chung của nhóm này là sau khi thành công trong lĩnh vực cốt lõi của mình, các nhà sáng lập sẽ lập tức đầu tư sang các lĩnh vực khác, như VNG đầu tư thêm vào Zing, thương mại điện tử, thanh toán..., còn VCCorp với Kênh 14, Én bạc, Sohapay...

Nhóm khởi nghiệp thế hệ 2 (2007-2014) nổi lên với những cái tên như Foody, Tiki, Topica, Batdongsan, NCT, Sendo... Khác với nhóm 1 trong tâm thế khai phá, nhóm 2 chịu nhiều áp lực hơn vì phải đối đầu cạnh tranh với những sản phẩm đã ra đời trước đó của thế hệ 1, họ cũng mất nhiều thời gian hơn để chinh phục thị trường. Song, khi đã chiếm được thị trường, họ lại đi sâu hơn vào lĩnh vực cốt lõi của mình mà không đầu tư hàng ngang, ngoài ngành. Điển hình như Tiki bắt đầu là trang web bán sách, họ đã mở rộng bán thêm nhiều thứ khác về thời trang, điện tử..., sau đó trở thành sàn giao dịch, rồi đầu tư chuyên sâu vào giao hàng (Tiki Now), và gần đây là kế hoạch đầu tư vào giao dịch xuyên biên giới. Foody cũng bắt đầu là trang đánh giá các nơi bán thức ăn, sau chuyển sang thêm giao hàng thức ăn.

Với nhóm khởi nghiệp thuộc thế hệ 3 (từ năm 2015 đến nay), có Ecomobi, Lusstay, Elsa, Trustingsocial, Jio... Nhóm này được cho là “khổ” hơn hai nhóm trước, không còn ung dung tự tại ngồi một chỗ trong phạm vi một quốc gia, ngược lại khi bắt đầu thành lập công ty, doanh nghiệp thế hệ 3 thường chọn khu vực để bước ra. Điều thú vị là các nhà sáng lập thuộc nhóm này đa số từng làm việc ở các tập đoàn công nghệ lớn trên thế giới như Google, Facebook, họ đã tích góp được nhiều kinh nghiệm sau đó quay về Việt Nam mở công ty. Và bản thân họ cũng khởi nghiệp nhiều lần, nên thế hệ các nhà sáng lập này được thừa hưởng kinh nghiệm từ các thế hệ đi trước cũng như từ chính bản thân mình.

Khoảng thời gian này cũng ghi nhận sự xuất hiện làn sóng khởi nghiệp tại Singapore của doanh nghiệp Việt Nam. Làn sóng này có hai hình thức. Thứ nhất, doanh nghiệp thành lập công ty chính hoạt động độc lập ở Singapore nhưng các thị trường vẫn là ở Việt Nam (hay các quốc gia nào đó ở Đông Nam Á). Thứ hai, trước khi rót vốn, các nhà đầu tư (quỹ đầu tư) thường yêu cầu các công ty phải được thành lập ở Singapore để các thủ tục rót vốn được dễ dàng. Sau đó công ty ở Singapore mới tiếp tục rót vốn vào các công ty ở thị trường các nước, trong đó có Việt Nam. Cho nên, về bản chất, dù thành lập ở Singapore thì hoạt động của các công ty này vẫn diễn ra ở Việt Nam, nguồn tiền vẫn đổ về Việt Nam.

Quỹ đầu tư mạo hiểm công ty nhập cuộc, và khả năng thoái vốn cao

Vai trò của các doanh nghiệp lớn và sự xuất hiện quỹ đầu tư mạo hiểm công ty (Corporate Ventures Capital - CVC) tại Việt Nam đã góp phần làm bùng lên ngọn lửa đầu tư khởi nghiệp công nghệ. Năm 2015, tập đoàn FPT đã khởi xướng hình thức quỹ đầu tư này, tuy nhiên số vốn không lớn. Đến năm 2018, Vingroup tuyên bố đầu tư với mức cam kết lên đến 100 triệu đô la Mỹ. Và từ đầu năm 2019 đến nay, nhiều tập đoàn lớn của Việt Nam cũng đã bắt đầu lên tiếng về kế hoạch đầu tư, chẳng hạn Vietjet Air. Các chuyên gia đều đánh giá rất cao vai trò của các CVC trong việc phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp, giúp họ vừa có những mối quan hệ với những tập đoàn đầu ngành, vừa có cơ hội tiếp cận, hội nhập nhanh vào sự phát triển hệ sinh thái. Sự vào cuộc mạnh mẽ của các CVC được xem như tín hiệu đèn xanh mời gọi các nhà đầu tư vào Việt Nam.

Theo thống kê, năm 2018 tổng vốn đầu tư khởi nghiệp công nghệ rót vào Việt Nam có sự tăng trưởng vượt bậc với 53 thương vụ, tổng giá trị 444 triệu đô la Mỹ. Trong sáu tháng đầu năm 2019, tổng số thương vụ đã vượt qua năm 2018 với 56 thương vụ, tuy nhiên tổng số tiền chỉ hơn 260 triệu đô la (vì chưa tính những thương vụ diễn ra trong tháng 7 và 8). Nếu năm 2017 có khoảng 37 nhà đầu tư thì năm 2018 Việt Nam đã đón nhận đến 52 nhà đầu tư, và chỉ riêng nửa đầu năm 2019 xuất hiện 61 nhà đầu tư. Ước tính trong năm 2019, Việt Nam sẽ thu hút khoảng 800 triệu đô la Mỹ đổ vào.

Cơ hội thoái vốn của thị trường Việt Nam cũng được cho là cao. Năm 2018, tổng thị trường thoái vốn đầu tư công nghệ khoảng 250 triệu đô la Mỹ. Dù việc thoái vốn thường diễn ra cuối năm, nhưng chỉ tính nửa đầu năm 2019, Việt Nam đã có 10 thương vụ thoái vốn. Giá trị thoái vốn dù chưa nhiều, song các chuyên gia kinh tế dự đoán thị trường Việt Nam sẽ có sự bùng phát thoái vốn vào cuối năm nay. Dược phẩm, du lịch, vận chuyển, bảo hiểm, bất động sản, và giáo dục tiếp tục là những mảng phát triển, khai phá đầu tư. Các chuyên gia kinh tế cũng dự đoán, Việt Nam sẽ sớm có những thương vụ đầu tư trên 100 triệu đô la Mỹ (Mega Deal) cũng như xuất hiện nhiều kỳ lân khởi nghiệp công nghệ trong thời gian tới.

Bạch Đông

Tin bài khác
Dòng tiền đổi hướng, fintech Đông Nam Á bước vào “giai đoạn chọn lọc”

Dòng tiền đổi hướng, fintech Đông Nam Á bước vào “giai đoạn chọn lọc”

Theo báo cáo mới nhất từ Tracxn, trong 6 tháng đầu năm 2025, các startup fintech Đông Nam Á huy động được tổng cộng 776 triệu USD, tăng 31% so với nửa cuối năm 2024 nhưng vẫn giảm 22% so với cùng kỳ năm ngoái.
Hà Nội tiên phong lập Quỹ đầu tư mạo hiểm - vốn mồi cho công nghệ cao

Hà Nội tiên phong lập Quỹ đầu tư mạo hiểm - vốn mồi cho công nghệ cao

Trong bối cảnh khoa học - công nghệ và hệ sinh thái khởi nghiệp đang trở thành động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, Hà Nội đang xúc tiến thành lập Quỹ Đầu tư mạo hiểm với nguồn vốn ban đầu từ ngân sách thành phố.
Làn sóng khởi nghiệp bùng nổ: Kỷ lục doanh nghiệp thành lập sau Nghị quyết 68

Làn sóng khởi nghiệp bùng nổ: Kỷ lục doanh nghiệp thành lập sau Nghị quyết 68

Theo số liệu công bố tại họp báo thường kỳ Bộ Tài chính ngày 2/7, số lượng doanh nghiệp thành lập mới trong tháng 6 đã đạt mức cao kỷ lục – hơn 24.000 doanh nghiệp, gấp rưỡi mức bình quân tháng những năm trước và tăng gấp đôi so với giai đoạn 2021–2024.
Startup Việt AI Hay gọi vốn 10 triệu USD, lọt top 10 ứng dụng AI Đông Nam Á

Startup Việt AI Hay gọi vốn 10 triệu USD, lọt top 10 ứng dụng AI Đông Nam Á

Theo ông Trần Quang Đức - CEO AI Hay, khoản đầu tư lần này là nguồn lực tài chính quan trọng giúp công ty tiếp tục mở rộng nền tảng web, phát triển các tính năng mới và đưa AI đi sâu vào các lĩnh vực.
Ông Đinh Xuân Dương: "Doanh nghiệp Việt Nam không thua vì sản phẩm tệ, mà họ thua vì thị trường mất niềm tin"

Ông Đinh Xuân Dương: "Doanh nghiệp Việt Nam không thua vì sản phẩm tệ, mà họ thua vì thị trường mất niềm tin"

Khởi nghiệp tại Việt Nam đang chứng kiến một nghịch lý gai góc: Số lượng doanh nghiệp gia nhập và rút lui gần như tương đương. Dưới bề nổi của “làn sóng khởi nghiệp” là một mặt trận sinh tồn khốc liệt, nơi chỉ những ai đủ bản lĩnh kiểm soát chi phí và thích nghi mới trụ lại.
Khởi nghiệp xanh lựa chọn của nhiều người trẻ

Khởi nghiệp xanh lựa chọn của nhiều người trẻ

Theo bà Vũ Kim Hạnh – Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, khởi nghiệp xanh không chỉ là con đường khởi nghiệp, mà còn là cách để người trẻ phục hồi, tái tạo các giá trị văn hóa, nông nghiệp và môi trường bản địa.
Phát động cuộc thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao

Phát động cuộc thi khởi nghiệp đổi mới sáng tạo lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao

Cuộc thi “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao năm 2025” để tìm ra những hạt nhân đổi mới trong hệ sinh thái nông nghiệp tương lai.
Nvidia “bắt tay” Bill Gates đầu tư startup điện hạt nhân phục vụ AI

Nvidia “bắt tay” Bill Gates đầu tư startup điện hạt nhân phục vụ AI

Startup TerraPower thông báo thành công huy động 650 triệu USD, với sự tham gia của Nvidia và Bill Gates, thúc đẩy năng lượng hạt nhân làm hạ tầng cho mô hình AI thế hệ mới.
Startup Rounds chi 20 triệu USD mua lại ứng dụng của lập trình viên Việt Nam

Startup Rounds chi 20 triệu USD mua lại ứng dụng của lập trình viên Việt Nam

Startup Rounds từ Israel đầu tư 20 triệu USD vào ứng dụng Việt, ưu tiên Android, iOS ngoài game, mở rộng thị trường và hỗ trợ lập trình viên vươn tầm quốc tế.
Tinh thần tích cực – nền móng bền bỉ của người khởi nghiệp

Tinh thần tích cực – nền móng bền bỉ của người khởi nghiệp

Tinh thần tích cực không đảm bảo thành công tức thì, nhưng là nền móng bền vững giúp doanh nhân trẻ vượt qua thách thức khởi nghiệp.
Dự án Khởi nghiệp Xanh 2025: Khơi nguồn sức mạnh nội lực địa phương

Dự án Khởi nghiệp Xanh 2025: Khơi nguồn sức mạnh nội lực địa phương

Cuộc thi Dự án Khởi nghiệp Xanh 2025 chính thức phát động, tìm kiếm các mô hình khởi nghiệp sáng tạo trong nông nghiệp sạch, kinh tế tuần hoàn, công nghệ, du lịch cộng đồng... với tổng giải thưởng gần 1 tỷ đồng.
Doanh nhân thế hệ gen Z đang tạo cú huých toàn cầu như thế nào?

Doanh nhân thế hệ gen Z đang tạo cú huých toàn cầu như thế nào?

Gen Z với tinh thần khởi nghiệp mạnh mẽ, khả năng vận dụng công nghệ và ngoại ngữ, thành lực lượng tiên phong xây dựng doanh nghiệp đổi mới trên thị trường quốc tế.
ThinkZone chính thức quản lý BK Fund

ThinkZone chính thức quản lý BK Fund

Việc ThinkZone trực tiếp quản lý BK Fund cho thấy cam kết lớn nhằm hiện thực hóa tầm nhìn của các cựu sinh viên Bách Khoa trong việc hỗ trợ, ươm tạo startup công nghệ đột phá.
Meta vừa “chốt” thương vụ đầu tư khủng hơn 10 tỷ USD vào startup AI

Meta vừa “chốt” thương vụ đầu tư khủng hơn 10 tỷ USD vào startup AI

Trong bối cảnh AI đang là cuộc đua công nghệ khốc liệt nhất thế giới, khoản đầu tư từ Meta vào Scale AI nếu hoàn tất không chỉ đơn thuần là một thương vụ rót vốn, mà còn giúp củng cố vị thế của Meta.
Thương mại điện tử: Miền đất hứa nhưng không dễ cho startup trẻ Việt

Thương mại điện tử: Miền đất hứa nhưng không dễ cho startup trẻ Việt

Thương mại điện tử bùng nổ sau đại dịch, mở ra cơ hội vàng cho giới trẻ Việt khởi nghiệp. Tuy nhiên, đằng sau miền đất hứa ấy là muôn vàn thách thức.