Phát triển kinh tế nhanh và bền vững qua phát triển kinh tế số và hạ tầng sổ

Xin ông cho biết tình hình phát triển kinh tế số, hạ tầng số ở Việt Nam?

TS. Trần Quý: Việc phát triển kinh tế số đang trở thành một trong những ưu tiên hàng đầu của Chính phủ Việt Nam. Theo Báo cáo Nghiên cứu toàn cầu về Thương mại điện tử và Phát triển 2020 (Global e-Commerce and Development Report 2020), Việt Nam là một trong những quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới, với mức tăng trưởng trung bình 30% mỗi năm.

Trong năm 2020, giá trị thị trường thương mại điện tử ở Việt Nam đã đạt 11,8 tỷ USD, tăng 18% so với năm trước. Việt Nam đã đứng thứ 3 trong số các nước châu Á về tốc độ tăng trưởng số người dùng Internet, đạt 53% trong số tổng dân số.

Theo TS Trần Quý, để phát triển kinh tế số, cơ sở hạ tầng số là một yếu tố cần thiết để hỗ trợ cho sự phát triển của kinh tế số. Hạ tầng số bao gồm các mạng lưới viễn thông, internet, truyền thông, hệ thống quản lý thông tin và các hệ thống hỗ trợ quản lý kinh doanh. Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể trong lĩnh vực hạ tầng số, đặc biệt là trong các lĩnh vực như mạng lưới viễn thông và internet.

Theo Báo cáo về Tình hình phát triển Internet Việt Nam 2021 của Viện Nghiên cứu Internet và Công nghệ thông tin (CNTT) (ICT Research Institute), tính đến tháng 1/2021, Việt Nam đã có hơn 68 triệu người sử dụng Internet, chiếm tỷ lệ 70,7% dân số. Trong đó, người dùng di động chiếm tỷ lệ cao nhất với hơn 63 triệu người, tương đương 65,7% dân số. Việt Nam cũng đã có sự phát triển đáng kể trong lĩnh vực mạng lưới viễn thông, đặc biệt là trong lĩnh vực 4G và 5G. Tính đến tháng 12/2020, Việt Nam có hơn 70 triệu thuê bao di động, trong đó có hơn 63 triệu thuê bao 4G, tương đương 90% tổng số thuê bao di động.

Tôi cho rằng, việc phát triển hạ tầng số ở Việt Nam còn nhiều thách thức và khó khăn. Vấn đề về băng thông mạng Internet chậm và không ổn định, đặc biệt là trong các khu vực nông thôn và miền núi, còn là vấn đề đáng ngại. Ngoài ra, chất lượng dịch vụ còn yếu, gây khó khăn cho người dùng khi truy cập Internet và sử dụng các dịch vụ kinh doanh trực tuyến.

Thưa ông, để thực hiện thành công các chiến lược phát triển kinh tế số và hạ tầng số, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật số (nhân lực số) là một yếu tố rất quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững của kinh tế số. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số. Theo ông Chính phủ càn có những giải pháp gì?

TS. Trần Quý: Theo Báo cáo về Thị trường Việc làm và tình hình đào tạo kỹ năng CNTT 2021 của TopDev, lĩnh vực CNTT và truyền thông (ICT) được xem là lĩnh vực có nhu cầu tuyển dụng nhân lực cao nhất trong năm 2020, với hơn 23.000 vị trí tuyển dụng. Tuy nhiên, việc tìm kiếm nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực này vẫn là thách thức đối với các doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp đánh giá rằng, nhân lực trong lĩnh vực CNTT tại Việt Nam chưa đáp ứng được yêu cầu về chất lượng và kỹ năng. Việt Nam còn đối mặt với thách thức về số lượng nguồn nhân lực.

Theo Báo cáo về Tình hình lao động Việt Nam 2021 của Tổng cục Thống kê, năm 2020, Việt Nam có khoảng 56,5 triệu lao động, trong đó chỉ có 20% là người có trình độ đại học hoặc cao hơn. Trong khi đó, các doanh nghiệp trong lĩnh vực CNTT đòi hỏi nhân lực có trình độ cao và kỹ năng chuyên môn, nhưng tỷ lệ người có trình độ đại học trong lĩnh vực này vẫn còn thấp.

Để giải quyết các thách thức này, Việt Nam cần phải đầu tư mạnh vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số. Trước hết, cần tạo điều kiện để các trường đại học và trường cao đẳng tăng cường đào tạo các chương trình liên kinh tế số và CNTT. Đồng thời, cần tăng cường đào tạo nghề và đào tạo theo nhu cầu của doanh nghiệp để đảm bảo rằng nguồn nhân lực được đào tạo đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp. Cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tham gia vào quá trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số. Chính phủ cân thúc đẩy sự hợp tác giữa các doanh nghiệp và trường đại học/trường cao đẳng, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể đóng góp vào quá trình đào phát triển nguồn nhân lực, xây dựng các chương trình đào tạo và phát triển kỹ năng số cho công dân thông qua các trung tâm đào tạo công nghệ, các chương trình đào tạo trực tuyến và các chương trình đào tạo cộng đồng. Đây chương trình đào tạo mang tính thực tiễn và hướng tới giải quyết các vấn năng chuyên môn cụ thể lĩnh vực CNTT.

Ngoài đào tạo và phát triển nguồn nhân lực, cần đẩy mạnh việc tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh tế số. Chính phủ tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn và thị trường một cách dễ dàng hơn, đồng thời cần thúc đẩy giảm chi phí vận hành tế số. Chính phủ cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn và và đâu tư vào hạ tầng số, cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể tiếp cận các công nghệ mới nhất trong lĩnh vực kinh tế số. Việc nghiên cứu và ứng dụng các công nghệ mới như Trí tuệ nhân tạo, Blockchain, IoT... sẽ giúp các doanh nghiệp cải thiện năng suất và tăng cường tính cạnh tranh trên thị trường.

Cần xây dựng chính sách và quy định pháp lý để đảm bảo môi trường kinh doanh trong lĩnh vực kinh tế số được ổn định và phát triển bền vững, tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi và đảm bảo quyền sở hữu trí tuệ sẽ giúp tăng cường Hinh cạnh tranh của các doanh nghiệp và thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước.

Phát triển kinh tế số là một xu thế tất yếu trong thế giới kinh tế hiện đại, vì vậy, tận dụng tiềm năng và nguồn lực phát triển kinh tế nhanh bền vững là rất cần thiết. Trong bối cảnh đó, việc phát triển hạ tầng số, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi và đổi mới công nghệ là những yếu tố cốt lõi để đạt được mục tiêu này. Chính phủ cần thúc đẩy các hoạt động này thông qua chính sách và đầu tư công, đồng thời cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể tiếp cận các nguồn lực, vốn và thị trường một cách dễ dàng hơn. Tất cả những nỗ lực này sẽ giúp tăng cường tính cạnh tranh của kinh tế và đẩy mạnh sự phát triển bền vững. Để đạt được mục tiêu này, chính phủ cần phải có một chiến lược chi tiết và hiệu quả. Chính sách và đầu tư công cần được định hướng và phân bổ hợp lý để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế số và hạ tầng số.

Ngoài ra, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số là một yếu tố rất để đảm bảo sự phát triển bền vững của kinh tế số. Chính phủ cần thúc đẩy sự hợp tác giữa các doanh nghiệp và trường đại học/trường cao đẳng, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể đóng góp vào quá trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Cần đẩy mạnh việc tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực kinh tế số. Chính phủ cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể tiếp cận vốn và thị trường một cách dễ dàng hơn, đồng thời cần thúc đẩy việc giảm chi phí vận hành và đầu tư vào hạ tầng số.

Tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi cũng bao gồm việc đẩy mạnh đổi mới công nghệ và cải cách thủ tục hành chính. Chính phủ cần tạo điều kiện cho các doanh nghiệp có thể áp dụng công nghệ mới, đồng thời đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính để giảm thiểu thời gian và chi phí cho các doanh nghiệp. Cần đẩy mạnh đầu tư vào nghiên cứu và phát triển công nghệ, cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp và tổ chức nghiên cứu có thể hợp tác và chia sẻ thông tin về công nghệ, đưa ra các chính sách khuyến khích và ưu đãi cho các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này. Chính phủ có thể cung cấp các khoản tài trợ và ưu đãi về thuế để khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào vực kinh tế số và hạ tầng số.

Ngoài các yếu tố trên, Chính phủ cần phải tăng cường quản lý và bảo vệ thông tin cá nhân, đảm bảo an toàn và bảo mật cho người dân và các doanh nghiệp, giúp tăng cường niềm tin của người dân và doanh nghiệp vào hạ tầng số và kinh tế số.

Trên thế giới, nhiều quốc gia đã triển khai chiến lược phát triển kinh tế số và chuyển đổi số để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Chẳng hạn, chính phủ Singapore đã triển khai chương trình "Smart Nation", tập trung vào việc tạo ra một hệ thống thông minh với mục tiêu đưa Singapore trở thành một quốc gia thông minh đầu tiên trên thế giới. Trong khi đó, Trung Quốc đã đưa ra chiến lược "Made in China 2025" với mục tiêu tăng cường sức mạnh kỹ thuật số và trở thành một quốc gia dẫn đầu về công nghệ trong tương lai.

Việc phát triển kinh tế số và chuyển đổi số cũng đang diễn ra rất tích cực tại Việt Nam. Chính phủ đã đưa ra một số chính sách nhằm khuyến khích sự phát triển của kinh tế số, bao gồm chương trình "Đổi mới sáng tạo" và "Việt Nam 4.0". Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam cũng đã chuyển đổi sang mộ hình kinh doanh trên nền tảng số, tạo ra sự phát triển tích cực trong nền kinh tế của đất nước. Ví dụ, công nghệ Fintech đã được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực tài chính, giúp cho thanh toán trở nên dễ dàng hơn và tiết kiệm thời gian, cũng như tăng cường tính minh bạch và an toàn cho người sử dụng. Nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam cũng đã chuyển sang kinh doanh trực tuyến, giúp cho việc tiếp cận khách hàng trở nên dễ dàng hơn và tăng cường tính cạnh tranh.

Ông có nhận xét gì về việc phát triển kinh tế số và chuyển đổi doanh nghiệp hiện nay?

TS. Trần Quý: Một trong những thách thức lớn nhất là sự đổi mới và chuyển đổi cũng đặt ra nhiều thách thức cho các của các quy trình sản xuất và kinh doanh. Các doanh nghiệp cần có những chiến lược phù hợp để đáp ứng nhu cầu của thị trường, đồng thời cũng cần đảm bảo an toàn và bảo mật thông tin của khách hàng.

Bên cạnh đó, việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số cũng là một yếu tố rất quan trọng trong việc phát triển kinh tế số. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào đào tạo và phát triển nhân lực có kỹ năng về CNTT, dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, thiết kế web và các kỹ năng kinh doanh khác liên quan đến kinh tế số. Điều này sẽ giúp cho các doanh nghiệp có thể thích ứng với thị trường kinh tế số và cạnh tranh trên thị trường.

Trong bối cảnh hiện nay, phát triển kinh tế số và chuyển đổi số không chỉ là một xu hướng mà còn là một yêu cầu tất yếu để đáp ứng nhu cầu của thị trường. Các doanh nghiệp cần có những chiến lược phù hợp để phát triển kinh tế số và đáp ứng nhu cầu của khách hàng, đồng thời cũng cần đảm bảo an toàn và bảo mật thông tin. Việc đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số cũng là rất quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế số. Chính vì vậy, Chính phủ cần phát triển các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp phát triển kinh tế số, cũng như đầu tư vào hạ tầng số để tạo ra môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp hoạt động. Đồng thời, các tổ chức đào tạo cần đưa ra các chương trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số để đáp ứng nhu cầu của thị trường.

Với những tiềm năng và nguồn lực của Việt Nam, phát triển kinh tế số và chuyển đổi số sẽ là một xu hướng tất yếu trong tương lai. Tuy nhiên, để đạt được những thành công trong lĩnh vực này, các doanh nghiệp cần có những chiến lược phù hợp, đồng thời cần đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số. Phát triển kinh tế số và chuyển đổi số là một xu hướng quan trọng không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Việc đầu tư vào kinh tế số sẽ giúp cho các doanh nghiệp tăng cường tính cạnh tranh, tăng cường tính minh bạch và an toàn, cũng như đáp ứng nhu cầu của khách hàng trên thị trường kinh tế số. Với những cơ hội và thách thức của kinh tế số, các doanh nghiệp cần có những chiến lược phù hợp và đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số để có thể phát triển một cách bền vững trên thị trường. Chính phủ cũng cần đưa ra các chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp phát triển kinh tế số. Các chính sách này có thể bao gồm đầu tư vào hạ tầng số, hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp phát triển kinh tế số, cung cấp thông tin và tài nguyên liên quan đến kinh tế số và chuyển đổi số. Đặc biệt, Chính phủ cần tạo ra một môi trường thị trường cạnh tranh và minh bạch để các doanh nghiệp có thể phát triển một cách bền vững. Để đạt được những thành công trong lĩnh vực kinh tế số, các doanh nghiệp cần cải thiện các quy trình kinh doanh của mình, đồng thời sử dụng các công nghệ số để tối ưu hóa các quy trình này. Đây là cách tốt nhất để giảm chi phí và tăng cường tính hiệu quả trong hoạt động kinh doanh. Ngoài ra, các doanh nghiệp cần tăng cường tư duy sáng tạo và đổi mới để phát triển sản phẩm và dịch vụ mới, từ đó thu hút được khách hàng trên thị trường kinh tế số.

Để đáp ứng nhu cầu của thị trường kinh tế số, các tổ chức đào tạo cần đưa ra các chương trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số. Các chương trình này phải phù hợp với các yêu cầu của thị trường, cung cấp các kiến thức và kỹ năng cần thiết cho người học để có thể làm việc trong môi trường kinh tế số. Ngoài ra, các chương trình đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số cần được liên kết với các doanh nghiệp để đảm bảo rằng người học có thể áp dụng các kiến thức và kỹ năng của mình vào thực tế. Để đạt được những thành công trong lĩnh vực kinh tế số, các doanh nghiệp cần có tầm nhìn xa, có khả năng dự đoán xu hướng thị trường và đáp ứng nhu cầu của khách hàng. Điều này yêu cầu các doanh nghiệp phải luôn cập nhật và áp dụng các công nghệ mới nhất, đồng thời vận dụng tối đa các dữ liệu kinh doanh để phân tích và đưa ra các quyết định thông minh. Ngoài ra, các doanh nghiệp cần phải tăng cường sự đổi mới và sáng tạo để đáp ứng nhu cầu của khách hàng và cạnh tranh trên thị trường. Sự đổi mới không chỉ đòi hỏi các doanh nghiệp phải có tầm nhìn xa và khả năng dự đoán xu hướng thị trường, mà còn cần phải đầu tư vào nghiên cứu và phát triển sản phẩm và dịch vụ mới. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp tạo ra giá trị cho khách hàng, cũng như đạt được lợi nhuận bền vững.

Ngoài những thách thức và cơ hội được đề cập ở trên, kinh tế số còn đặt ra một số vấn đề về đạo đức và an ninh thông tin. Việc thu thập, lưu trữ và sử dụng thông tin khách hàng trong kinh tế số đòi hỏi các doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến bảo vệ thông tin cá nhân. Ngoài ra, các doanh nghiệp cần tăng cường hệ thống bảo mật để đảm bảo an ninh thông tin và tránh những rủi ro liên quan đến tấn công mạng và lừa đảo trực tuyến.

Ông đánh giá thế nào về việc hợp tác giữa các doanh nghiệp, tổ chức đào tạo, chính phủ và các bên liên quan khác trong phát triển kinh tế số?

TS. Trần Quý: Trong nỗ lực phát triển kinh tế số, việc hợp tác giữa các doanh nghiệp, tổ chức đào tạo, chính phủ và các bên liên quan khác cũng rất quan trọng. Hợp tác này sẽ giúp các doanh nghiệp tiếp cận các tài nguyên và thông tin cần thiết, đồng thời tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh trên thị trường kinh tế số.

Trong thế giới ngày nay, việc phát triển kinh tế số sẽ đem lại nhiều cơ hội và thách thức cho các doanh nghiệp và toàn bộ xã hội. Để phát huy tiềm năng và nguồn lực phát triển kinh tế nhanh bền vững, việc phát triển kinh tế số và hạ tầng số là điều cần thiết. Tuy nhiên, để thực hiện thành công các chiến lược này, cần đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số. Điều này sẽ giúp đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thị trường lao động về những người có kỹ năng về CNTT, dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, thiết kế web và các kỹ năng kinh doanh khác liên ỉ đến kinh tế số. Bên cạnh đó, việc đổi mới và sáng tạo cũng là yếu tố quan trọng để các doanh nghiệp cạnh tranh và tạo ra giá trị cho khách hàng. Tuy nhiên, để phát triển kinh tế số bền vững và đảm bảo an toàn thông tin, các doanh nghiệp cần tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến bảo vệ thông tin cá nhân và tăng cường hệ thống bảo mật thông tin. Ngoài ra, cần tăng cường hợp tác giữa các doanh nghiệp, tổ chức đào tạo, chính phủ và các bên liên để tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh trên thị trường kinh tế số.

Với nhiều cơ hội và thách thức đang chờ đón, kinh tế số là một lĩnh vực đầy tiềm năng. Để phát huy tối đa tiềm năng và nguồn lực phát triển kinh tế nhanh bền vững, cần thực hiện các chiến lược phát triển kinh tế số và hạ tầng số cùng với đầu tư vào đào tạo và phát triển nguồn nhân lực số. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cần tăng cường đổi mới và sáng tạo, đồng thời tuân thủ các quy định pháp luật liên quan đến bảo vệ thông tin cá nhân và tăng cường hệ thống bảo mật thông tin. Hợp tác giữa các doanh nghiệp, tổ chức đào tạo, chính phủ và các bên liên quan khác cũng là yếu tố rất quan trọng để phát triển kinh tế số bền vững và tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh trên thị trường kinh tế số.

Trân trọng cảm ơn ông!

Bảo Phương thực hiện