Jeff Wilke - Chiến binh Amazon 22 năm đồng hành với tỷ phú Jeff Bezos

Vào tháng 3 năm 2021, Jeff Wilke lặng lẽ rời khỏi Amazon, công ty mà ông đã góp phần xây dựng từ một nhà bán lẻ sách trực tuyến thành một trong những tập đoàn có giá trị và ảnh hưởng nhất thế giới.

Với tư cách là Giám đốc điều hành mảng kinh doanh tiêu dùng toàn cầu của Amazon, ông giám sát mọi hoạt động kinh doanh rộng lớn của công ty, bao gồm dịch vụ Prime, thị trường Amazon, các cửa hàng Amazon, hoạt động tiếp thị và thực phẩm hữu cơ Whole Foods. Nói một cách đơn giản, ông phụ trách việc bán hàng hóa cho mọi người và tìm cách phân phối các mặt hàng một cách hiệu quả nhất có thể.

Khi Wilke gia nhập Amazon vào năm 1999, công ty đã đạt doanh thu khoảng 2 tỷ USD mỗi năm. Bây giờ nó mang lại khoảng 1 tỷ đô la mỗi ngày.

Wilke từ lâu đã được coi là nhân vật quan trọng thứ hai chỉ sau Giám đốc điều hành Amazon, tỷ phú Jeff Bezos. Ông được Bezos gọi là vị gia sư của mình.

Ông đã nói về tỷ phú Jeff Bezos như sau: “Nếu tôi không nghĩ rằng anh ấy là người mà tôi thích làm việc và tôi có thể học hỏi từ anh ấy, thì chúng tôi đã không thể làm việc cùng nhau trong hơn 20 năm. Anh ấy và tôi có những thế mạnh trong các lĩnh vực khác nhau, nơi chúng tôi có thể giúp đỡ bằng cách học hỏi lẫn nhau, và tất nhiên Amazon không chỉ là một, hai hay 10 người, giờ đây nó đã có hơn một triệu người”.

Nói về Amazon, Jeff Wilke cho biết: “Tôi không nghĩ có ai tưởng tượng được điều gì đã thực sự xảy ra. Có quá nhiều thứ đã diễn ra. Chẳng hạn, không có iPhone hay Android vào năm 1999 khi tôi đến Amazon. Mọi người không mang theo thứ gì gọi là máy tính cầm tay, thứ đã thay đổi hoàn toàn cách chúng ta tương tác với World Wide Web. Các mạng lưới phân phối hoàn toàn không có những khả năng như bây giờ”

Sau khi tốt nghiệp Princeton với tấm bằng kỹ sư hóa học, Jeff Wilke đến làm việc tại Andersen Consulting để viết phần mềm. Công việc được trả lương cao nhưng Wilke thấy không hài lòng. Ông đã lấy bằng MBA tại Học viện Công nghệ Massachusetts, nơi ông tập trung vào lĩnh vực tài chính và tư vấn. Ông đã tham gia chương trình Nhà lãnh đạo cho Hoạt động Toàn cầu (sau này chính ông đã trở thành Đồng Chủ tịch Hội đồng quản trị của chương trình trong hơn 10 năm).

Sau khi tốt nghiệp, ông làm việc trong bộ phận vận hành nhà máy của Tập đoàn công nghiệp AlliedSignal, trước khi được Amazon săn đón ở tuổi 33 để trở thành Giám đốc điều hành mảng kinh doanh tiêu dùng toàn cầu của công ty. Wilke cho biết, ông bị Amazon thu hút sau khi đọc lá thư gửi cổ đông năm 1997 - đã trở thành một huyền thoại của Bezos, trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đầu tư cho tương lai.

Năm 1999, Amazon khi đó đang phải vật lộn để tìm ra cách xây dựng các nhà kho để có thể vận chuyển các gói hàng đến tận nhà của khách hàng một cách hiệu quả. Jeff Wilke đã sử dụng chuyên môn sản xuất của mình để giúp tạo ra một cách thức vận hành kho hàng hiệu quả nhất. Ông đã tạo ra một cẩm nang hoạt động, được xây dựng dựa trên những kinh nghiệm và tận dụng quy trình sản xuất tinh gọn trong ngành công nghiệp ô tô và những nơi khác. Bắt đầu từ năm 2000, lần đầu tiên Amazon áp dụng nó trong bán lẻ và thành công đã vượt ngoài mong đợi.

Năm 2005, Amazon Prime chính thức xuất hiện, là một dự án đầy táo bạo khi cho phép người tiêu dùng tận hưởng một loạt lợi ích như: nhận hàng miễn phí trong 1 đến 2 ngày, tiếp cận kho âm nhạc và video khổng lồ chỉ với một mức phí cố định hàng năm. Jeff Wilke đã thêm tính năng truyền phát nhạc và video, rút ​​ngắn thời gian giao hàng xuống chỉ còn một giờ đối với một số sản phẩm nhất định ở hàng chục thành phố. Doanh thu của Amazon nhờ đó tăng hơn 10 lần, lên 178 tỷ đô la, khiến Prime trở thành một nguồn thu nuôi sống cả tập đoàn.

Năm 2007, máy đọc sách Kindle xuất hiện, nhắm vào thị trường khách hàng "cứng đầu", luôn xem sách giấy là một thứ không thể thay thế. Ngày nay Kindle đã trở thành sản phẩm công nghệ được mệnh danh là "sát thủ" của sách giấy truyền thống.

Năm 2016, Jeff Wilke được tỷ phú Bezos bổ nhiệm làm Giám đốc điều hành mảng kinh doanh tiêu dùng toàn cầu giám sát mọi hoạt động kinh doanh của Amazon. Ông nói rằng: "Từ giao hàng bằng máy bay không người lái đến siêu thị không có quầy thu ngân, Văn hóa Amazon cho phép công ty luôn có những bước đi táo bạo và tách mình ra khỏi các đối thủ khác trên thị trường."

Năm 2017, ông đã giúp Amazon thâu tóm Whole Food Market với giá 13,7 tỉ USD, đồng thời chịu trách nhiệm giám sát hoạt động kinh doanh của chuỗi siêu thị thực phẩm hữu cơ nổi tiếng này. Whole Foods Market có độ phủ rộng và nguồn hàng phong phú sẽ là nhà kho hỗ trợ việc giao hàng hóa, giải quyết vấn đề hiện tại của Amazon. Bên cạnh đó, Whole Foods cũng hưởng lợi lớn khi bổ sung thêm 7.500 mặt hàng từ 1.900 nhà cung cấp mới thuộc mạng lưới của Amazon.

Ông nhận định, Amazon hiện là nhà bán lẻ, nhà cung cấp dịch vụ đám mây, hãng phim, công ty thiết bị, nhà vận chuyển bưu kiện và một gã khổng lồ công nghệ. Ước tính 40% chi tiêu trực tuyến của Hoa Kỳ được chuyển đến Amazon. Tuy nhiên, Jeff Wilke cho rằng, có một sự khác biệt lớn giữa chiều ngang và chiều sâu. Trong mọi lĩnh vực kinh doanh, Amazon đều có sự cạnh tranh đáng kinh ngạc. Trong bán lẻ trên toàn thế giới, Amazon chiếm ít hơn 1%. Ông nghĩ rằng, công việc của Amazon là tiếp tục phát minh cho khách hàng trong từng lĩnh vực và hy vọng rằng nếu Amazon tiếp tục phát minh tốt, khách hàng sẽ chọn Amazon là người chiến thắng. 

Wilke nói: “Tôi thích tập trung vào dòng tiền tự do dài hạn thay vì các mục tiêu tài chính hàng quý thúc đẩy hầu hết các công ty đại chúng. "Và tôi thích ý tưởng rằng thành công tại Amazon có thể sẽ phụ thuộc vào cả khoa học máy tính và hoạt động kinh doanh xuất sắc."

Tuy nhiên, ông đã phải thừa nhận một điều rằng, tại Amazon, điện toán đám mây đang phát triển nhanh và sẽ trở thành mảng siêu lợi nhuận của hãng. Đó là nơi mà Andy Jassy trước đây là Giám đốc điều hành và hiện nay được tỷ phú Jeff Bezos chọn làm người kế vị. Mảng kinh doanh tiêu dùng Wilke phụ trách đã chín muồi hơn, nhưng một ngày nào đó điện toán đám mây sẽ trở thành mảng kinh doanh lớn hơn của tập đoàn. Đó có thể là lý do Jeff Wilke lựa chọn phương án ra đi.

Trong khi tỷ phú Jeff Bezos, người đã tuyên bố nghỉ hưu với tư cách là Giám đốc điều hành của Amazon vào năm 2021 để tập trung vào khám phá không gian, thì Wilke đang tiếp tục đóng vai trò là nhà đầu tư thiên thần của những công ty khởi nghiệp và hướng đến mục tiêu khôi phục ngành sản xuất của Mỹ.

Anh Dũng