Loại bỏ thuế khoán: Doanh nghiệp tự phải “lớn” Nhiều chính sách mới nổi bật về thuế khoán, hộ kinh doanh có hiệu lực từ tháng 6/2025 |
Việc xóa bỏ hình thức thuế khoán đối với hộ kinh doanh cá thể, chậm nhất vào năm 2026, theo tinh thần Nghị quyết 68, đang được kỳ vọng là bước ngoặt cải cách chính sách thuế. Đây không chỉ là điều chỉnh kỹ thuật thuế, mà còn là cuộc cách mạng thể chế, mở đường cho một môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng và phát triển bền vững hơn.
Theo ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính), xóa thuế khoán là giải pháp mang tính cốt lõi trong tiến trình hiện đại hóa quản lý thuế và thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân. Hiện nay, thuế khoán vẫn đang được áp dụng với khoảng 1,6 triệu hộ kinh doanh cá thể. Tuy nhiên, cơ chế này đã bộc lộ nhiều bất cập như thiếu minh bạch, khó kiểm soát doanh thu thực tế, dễ dẫn đến tình trạng thất thu ngân sách hoặc tạo ra bất bình đẳng giữa các nhóm hộ.
Việc chuyển sang cơ chế tự khai, tự nộp thuế theo doanh thu thực tế sẽ đặt nền móng cho một hệ thống thuế công bằng hơn. Hộ kinh doanh sẽ chịu trách nhiệm minh bạch hóa thu nhập của mình, đồng thời tiếp cận gần hơn với mô hình quản lý hiện đại như doanh nghiệp. Cơ quan thuế cũng có điều kiện thu thập dữ liệu đầy đủ, từ đó phân tích, dự báo và giám sát hiệu quả hơn tình hình thực thi nghĩa vụ thuế trên toàn quốc.
![]() |
Bỏ thuế khoán, áp kê khai - Hộ kinh doanh vào cuộc cải cách toàn diện. |
Để hỗ trợ cho cuộc chuyển đổi quy mô này, Bộ Tài chính đã đưa ra bảy nhóm giải pháp đồng bộ, từ sửa đổi luật đến ứng dụng công nghệ và truyền thông chính sách. Trước hết, hệ thống pháp luật đang được cập nhật mạnh mẽ. Luật Quản lý thuế sửa đổi sẽ bỏ hẳn hình thức thuế khoán, đồng thời đưa ra yêu cầu hộ kinh doanh phải kê khai, ghi sổ kế toán và lập hóa đơn như doanh nghiệp. Cùng với đó, Luật Thuế Thu nhập cá nhân và Luật Thuế Giá trị gia tăng cũng được xem xét điều chỉnh, trong đó quan trọng nhất là quy định ngưỡng doanh thu không chịu thuế để bảo vệ nhóm hộ kinh doanh siêu nhỏ.
Song song với cải cách thể chế là sự thay đổi về tổ chức bộ máy thuế. Cơ quan thuế các cấp đang chuyển hướng từ quản lý theo chức năng sang theo đối tượng, sát với địa bàn, gắn trách nhiệm cụ thể đến từng cán bộ. Đây là tiền đề để bảo đảm thu đúng, thu đủ, đồng thời tạo điều kiện hướng dẫn, hỗ trợ hộ kinh doanh sát sao hơn trong giai đoạn chuyển tiếp.
Một trong những công cụ đắc lực nhất trong cải cách lần này là hóa đơn điện tử và máy tính tiền. Từ tháng 6/2025, tất cả hộ kinh doanh trong lĩnh vực bán lẻ, dịch vụ có doanh thu trên 1 tỷ đồng/năm sẽ bắt buộc sử dụng máy tính tiền tích hợp hóa đơn điện tử. Đây là biện pháp trực tiếp giúp ghi nhận chính xác doanh thu, hạn chế gian lận, đồng thời tạo sự đồng bộ trong dữ liệu giữa người nộp thuế và cơ quan thuế.
Không chỉ công nghệ, hỗ trợ thực tiễn cũng là yếu tố quyết định thành công. Bộ Tài chính đã yêu cầu cơ quan thuế địa phương đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn sử dụng phần mềm kế toán – hóa đơn miễn phí, hỗ trợ cài đặt thiết bị, thậm chí xem xét đề xuất hỗ trợ tài chính cho các hộ kinh doanh gặp khó khăn. Các chính quyền địa phương cũng được kêu gọi đồng hành trong việc ban hành chính sách ưu đãi, tạo niềm tin và sự an tâm cho người nộp thuế.
Đặc biệt, mục tiêu lâu dài của chính sách không chỉ là thu ngân sách chính xác hơn, mà còn khuyến khích hộ kinh doanh dần chuyển thành doanh nghiệp. Việc quen với sổ sách, kế toán và hóa đơn sẽ giúp họ xây dựng nền tảng quản trị chuyên nghiệp, từ đó dễ dàng tiếp cận vốn, chính sách ưu đãi, mở rộng thị trường và tạo việc làm chính thức.
Ngành Thuế cũng đang tích cực số hóa quy trình, kết nối cơ sở dữ liệu với các bộ ngành, ngân hàng và thị trường. Nhờ đó, những hộ kinh doanh tuân thủ tốt sẽ được hỗ trợ tối đa, trong khi các hành vi trốn thuế, gian lận sẽ bị phát hiện nhanh chóng và xử lý kịp thời.
Từ nay đến cuối năm 2025 là giai đoạn nước rút cho toàn ngành thuế và các hộ kinh doanh chuẩn bị thích nghi với mô hình mới. Sự thành công của cải cách không chỉ đến từ văn bản pháp lý hay công nghệ hiện đại, mà còn là sự đồng thuận, vào cuộc mạnh mẽ từ chính quyền cơ sở, cộng đồng doanh nghiệp, người dân – đặc biệt là sự chủ động thay đổi tư duy, hành vi từ phía các hộ kinh doanh cá thể.
Chuyển đổi quản lý thuế hộ kinh doanh là chặng đường không dễ, nhưng là tất yếu để tiến tới một nền kinh tế chính thức, minh bạch và phát triển bền vững. Đây không chỉ là cải cách thuế – mà là cải cách tư duy và cách vận hành toàn bộ hệ sinh thái kinh doanh tại Việt Nam.