Thứ tư 22/10/2025 11:44
Hotline: 024.355.63.010
Tài chính

Bitcoin và thuyết âm mưu

12/10/2020 00:00
Tờ Financial Times vừa có một bài so sánh đồng tiền mật mã bitcoin với QAnon. Với nhiều người, bitcoin có lẽ đã là cái tên quen thuộc còn QAnon là một dạng thuyết âm mưu đang thu hút mối quan tâm của nhiều người Mỹ.

Ảnh minh họa

Mặc dù bài viết lấy chuyện người ta đã biết về bitcoin để lý giải sức hút của QAnon, cũng có thể đọc ở hướng ngược lại để hiểu vì sao bitcoin nói riêng và tiền mật mã nói chung vẫn đang lôi kéo nhiều người, nhất là những người bỏ tiền đầu tư vào cuộc chơi họ không hiểu hết, bất chấp logic thông thường.

QAnon xoay quanh một thuyết âm mưu chính: Có một nhân vật cao cấp trong giới tình báo hay quân đội Mỹ ẩn danh dưới mật hiệu Q, tiết lộ dần dần chuyện thế giới hiện nay đang bị một nhóm người núp trong bóng tối thao túng điều khiển. Bề ngoài nhóm người này đang là các chính trị gia, nhà văn, nhà báo, diễn viên điện ảnh, doanh nhân nổi tiếng nhưng thực chất họ là những kẻ xấu xa, phạm đủ thứ tội tày đình và Donald Trump được giới quân đội Mỹ cử ra làm tổng thống để điều tra, bắt giam và trừng trị những nhóm người này.

Bài viết của Financial Times nêu bật sự phi lý bề ngoài của phong trào QAnon nhưng nhấn mạnh phẩy tay vất bỏ chuyện QAnon như chuyện khùng điên là cách ứng xử sai lầm làm càng nhiều người tin vào nó. Đồng tiền bitcoin cũng vậy: tự nhiên nó được xem là tiền, được trao cho một giá trị, có lúc tăng vọt bất kể mọi quy luật. Cả hai đều đang được xây dựng trên những nền câu chuyện y như nhau; còn kết luận cả hai sẽ đi về đâu thì tùy nhãn quan và viễn kiến của từng người.

Đầu tiên cả bitcoin lẫn QAnon đều do những người bí ẩn lập ra. Một nhân vật tên là Satoshi Nakamoto chính là người đầu tiên đưa ra những quy tắc chi phối hoạt động của bitcoin. Chưa ai từng gặp mặt ông này cho nên nhiều người nay cho rằng đây chỉ là một cái tên ảo, đại diện cho cả một nhóm người, có thể thuộc một tập đoàn nào đó hay thậm chí của cơ quan tình báo một nước nào đó.

Còn QAnon khởi nguồn từ các đoạn viết ngắn do một nhân vật ký tên Q đưa lên các diễn đàn trực tuyến. Người ta cũng phỏng đoán Q có thể là người trong bộ máy chính quyền Mỹ, giữ chức vụ cao hay thậm chí đây là bí danh của một nhóm người cùng chia sẻ mật mã truy cập tài khoản.

Động cơ của Satoshi khi tạo ra bitcoin là chống lại việc kiểm soát Internet, kiểm soát hệ thống ngân hàng, phản đối việc dùng tiền đóng thuế của dân để cứu ngân hàng; động cơ của Q theo các tuyên bố là “dọn dẹp, làm sạch hệ thống dân chủ phương Tây”.

Cả hai đều phát triển, lan rộng ra nhờ vào một cộng đồng gắn kết, bỏ công sức để phổ biến chúng. Cả hai dựa vào thuyết âm mưu - một bên cho rằng hệ thống tài chính đã hư hỏng nặng, giới tài phiệt chỉ chăm chăm kiểm soát dòng tiền để làm lợi cho mình; bên kia khẳng định bộ máy nhà nước, kể cả các định chế lâu đời như báo chí cũng đã hư nát, bị kẻ xấu len lỏi vào nhằm kiểm soát như những chiếc vòi bạch tuộc. Khẩu hiệu của cả hai gần như giống nhau: “Không ai có thể cản đường bitcoin” và “Không ai có thể cản đường chuyện sắp xảy ra” (mặc dù câu sau của QAnon thật vô nghĩa).

Q thường viết các mẩu mơ hồ, người đọc phải tìm cách giải mã để hiểu thông điệp của Q muốn nói gì. Người theo bitcoin phải giải các bài toán ngày càng phức tạp để sử dụng đồng tiền này. Cứ thử mở bất kỳ tài liệu nào viết về “bằng chứng công việc” của bitcoin, chúng ta sẽ thấy nó mờ ảo, khó hiểu, nấp sau những từ ngữ, khái niệm xa lạ. Thế nhưng người đã tin vào bitcoin hay bất kỳ một loại tiền mật mã nào cũng sẽ gật gù tin tưởng hoàn toàn. Chuyện đó thử hỏi khác gì một thuyết âm mưu mới do QAnon đưa ra kèm theo những “bằng chứng lý thuyết” cũng khó hiểu, phi logic, cũng kèm theo những từ ngữ xa lạ không kém.

Điểm đặc biệt, cả bitcoin lẫn QAnon trở thành hiện tượng phổ biến là nhờ những nhân vật không tiếc lời ca ngợi, không tiếc lời phản bác bất kỳ ai chống lại; những nhân vật này nhờ tài ăn nói, nhờ lối lập luận chặt chẽ đã làm nhiều người trước lung lay nay tin tưởng tuyệt đối. Tờ Financial Times còn liệt kê nhiều điểm tương đồng giữa bitcoin và QAnon như cách thức “đào tiền”, “theo vết tích Q để lại”, công nghệ nền tảng một bên là blockchain một bên phân phối bằng mạng xã hội…

Tuy nhiên điều báo này chưa nói hết là cả hai đều đang bị nhiều phe phái lợi dụng: từ bitcoin đẻ ra hàng loạt tiền mật mã khác, đa phần là lừa đảo, giới tội phạm cũng ưa dùng bitcoin làm đồng tiền tội ác; nhiều chính trị gia cũng lợi dụng QAnon để tô bóng tên tuổi cho mình; các thuyết âm mưu tai hại cứ tiếp tục sản sinh. Cả hai nếu cứ lan ra sẽ có thể làm nảy sinh các thế giới song song, có thể thành hệ thống tài chính ảo, chính quyền ảo không xa.

Quốc Vũ

Tin bài khác
Ngân hàng đề xuất nguyên tắc “giữ tiền nghi lừa đảo không hoàn trả, kể cả khi khách đóng tài khoản”

Ngân hàng đề xuất nguyên tắc “giữ tiền nghi lừa đảo không hoàn trả, kể cả khi khách đóng tài khoản”

Đại diện Ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) đề xuất cần thống nhất nguyên tắc “đã giữ tiền nghi ngờ lừa đảo thì không hoàn trả”, kể cả khi khách hàng yêu cầu đóng tài khoản, nhằm đảm bảo sự nhất quán giữa các ngân hàng.
Lãi suất ngân hàng ngày 22/10/2025: Bac A Bank dẫn đầu xu hướng tăng

Lãi suất ngân hàng ngày 22/10/2025: Bac A Bank dẫn đầu xu hướng tăng

Lãi suất ngân hàng ngày 22/10/2025 ghi nhận Bac A Bank tăng, đưa mức cao nhất theo niêm yết công khai lên 6,3% một năm cho tiền gửi lớn, trong khi PVcomBank tiếp tục neo lãi suất đặc biệt 9%.
Gần 66.000 hộ dân Phú Thọ được vay hơn 4.090 tỷ đồng vốn chính sách

Gần 66.000 hộ dân Phú Thọ được vay hơn 4.090 tỷ đồng vốn chính sách

9 tháng năm 2025, Chi nhánh Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH) tỉnh Phú Thọ tiếp tục ghi dấu ấn khi duy trì tốc độ tăng trưởng tín dụng ổn định, nâng cao chất lượng và hiệu quả sử dụng vốn.
Ngân hàng OCB vẫn dựa vào nguồn vốn vay trái phiếu: Tranh thủ lãi suất thấp để gom vốn dài hạn

Ngân hàng OCB vẫn dựa vào nguồn vốn vay trái phiếu: Tranh thủ lãi suất thấp để gom vốn dài hạn

Với hơn 30.000 tỷ đồng trái phiếu đã được huy động trong 9 tháng đầu năm, OCB đang nằm trong nhóm ngân hàng thương mại cổ phần huy động vốn qua kênh trái phiếu sôi nổi nhất trên thị trường.
“Cuộc đua” trái phiếu tại VPBank

“Cuộc đua” trái phiếu tại VPBank

Hoạt động phát hành trái phiếu tại VPBank những năm gần đây diễn ra sôi động, đan xen giữa các đợt phát hành và mua lại trước hạn. Năm 2025, ngân hàng này tiếp tục nối dài chuỗi huy động vốn qua kênh trái phiếu, nâng tổng số đợt phát hành từ đầu năm lên 13 đợt.
Lãi suất ngân hàng ngày 21/10/2025: Kỳ vọng 6% lan tỏa, PVcomBank neo 9%

Lãi suất ngân hàng ngày 21/10/2025: Kỳ vọng 6% lan tỏa, PVcomBank neo 9%

Lãi suất ngân hàng ngày 21/10/2025 ghi nhận mức 6% một năm trở lên đã xuất hiện ở nhiều ngân hàng, nhưng để chạm mốc cao nhất 9%, với các điều kiện đặc biệt về số dư.
Quy mô trái phiếu của Ngân hàng ACB biến động ra sao?

Quy mô trái phiếu của Ngân hàng ACB biến động ra sao?

Thực tế, việc phát hành trái phiếu thường giúp các ngân hàng như ACB giảm phụ thuộc vào nguồn tiền gửi khách hàng (vốn có kỳ hạn ngắn dưới 1 năm), chủ động hơn về chi phí vốn và cơ cấu lại nợ đến hạn.
Tiên phong công nghệ và đổi mới: VIB nhận 3 giải thưởng từ Visa

Tiên phong công nghệ và đổi mới: VIB nhận 3 giải thưởng từ Visa

Ngân hàng Quốc Tế (VIB) vừa được Tổ chức thẻ quốc tế Visa vinh danh với 3 giải thưởng trong khuôn khổ Hội nghị Khách hàng Visa Việt Nam 2025. Các giải thưởng ghi nhận những nỗ lực vượt trội của VIB trong việc đổi mới công nghệ, tăng trưởng quy mô giao dịch và phát triển mảng thẻ doanh nghiệp.
Lãi suất ngân hàng ngày 20/10/2025: "Ông lớn" Agribank dẫn đầu cuộc đua huy động

Lãi suất ngân hàng ngày 20/10/2025: "Ông lớn" Agribank dẫn đầu cuộc đua huy động

Lãi suất ngân hàng ngày 20/10/2025 ghi nhận Agribank vượt trội so với các ngân hàng cùng nhóm Big4 ở nhiều kỳ hạn. PVcomBank tiếp tục neo lãi suất đặc biệt ở mức kỷ lục 9%.
Khi ngân hàng “mở cửa” để khách hàng giao dịch ngoại tệ ngay trên phương tiện trực tuyến

Khi ngân hàng “mở cửa” để khách hàng giao dịch ngoại tệ ngay trên phương tiện trực tuyến

Sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ đã làm thay đổi cách thức giao dịch tài chính, kéo theo nhu cầu mua bán ngoại tệ an toàn, nhanh chóng và đa tiện ích...
Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều vi phạm trong phát hành và sử dụng vốn trái phiếu tại các ngân hàng thương mại

Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều vi phạm trong phát hành và sử dụng vốn trái phiếu tại các ngân hàng thương mại

Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và sử dụng nguồn vốn huy động từ kênh này.
Lãi suất ngân hàng ngày 18/10/2025: HDBank dẫn đầu đà tăng mới

Lãi suất ngân hàng ngày 18/10/2025: HDBank dẫn đầu đà tăng mới

Lãi suất ngân hàng ngày 18/10/2025 HDBank vừa tăng lãi suất huy động trực tuyến, đánh dấu sự tiếp diễn của xu hướng tăng lãi suất ngân hàng từ đầu tháng 10.
VPBank báo lãi kỷ lục, lợi nhuận vượt mốc 20.000 tỷ đồng sau 9 tháng

VPBank báo lãi kỷ lục, lợi nhuận vượt mốc 20.000 tỷ đồng sau 9 tháng

Chỉ tính riêng trong quý III, VPBank đã lãi trước thuế hơn 9.000 tỷ đồng, thiết lập mức cao nhất trong 15 quý gần nhất.
Chứng khoán Rồng Việt: Quý III/2025, tự doanh gấp 9,5 lần so với quý trước

Chứng khoán Rồng Việt: Quý III/2025, tự doanh gấp 9,5 lần so với quý trước

Chứng khoán Rồng Việt vừa công bố báo cáo tài chính riêng quý III/2025, ghi nhận doanh thu 466 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế 310 tỷ đồng, tăng 3,4 lần so với cùng kỳ năm 2024 và là mức lợi nhuận quý cao nhất từng đạt được.
ACB tiếp tục dẫn đầu thị phần thẻ Visa 2025

ACB tiếp tục dẫn đầu thị phần thẻ Visa 2025

6 giải thưởng từ Visa 2025 không chỉ ghi nhận kết quả kinh doanh tích cực, mà còn minh chứng cho triết lý phát triển của ACB: lấy khách hàng làm trung tâm - lấy đổi mới làm động lực.