Thứ ba 14/10/2025 05:21
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Tăng sức cạnh tranh cho nền kinh tế: Nguồn lực và động lực đổi mới

17/10/2020 08:39
Kế hoạch cho một giai đoạn mới đòi hỏi cả các nhà lập pháp cũng như hành pháp phải “mới” hơn, linh hoạt hơn.

Giới thiệu sản phẩm sáng tạo công nghệ cao tại Diễn đàn kinh tế TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Nguyễn Huế

Việc đánh giá đúng thực trạng tình hình kinh tế - xã hội đất nước từ đầu năm đến nay và dự báo cả năm 2020 sẽ là cơ sở quan trọng cho việc xây dựng và triển khai thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021; tạo đà và góp phần quan trọng bước đầu cho việc hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021- 2025 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030.

Thích nghi

Tăng trưởng kinh tế trong dài hạn phụ thuộc vào ba yếu tố lao động, vốn và công nghệ. Nhưng khi tiết kiệm thì thấp, độ mở của thị trường vốn còn hạn chế, các kênh đầu tư chưa đa dạng, khoa học tụt hậu, năng lực nâng cấp nguồn nhân lực chưa sẵn sàng, thì những hiệp định thương mại tự do chỉ mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn, còn trong dài hạn lại là nguy cơ cho ngành sản xuất trong nước.

Một nền kinh tế với dư nợ lớn lại phụ thuộc vào nguồn cung cấp tín dụng mới, mà thiếu nó, các doanh nghiệp phụ thuộc vào vay mượn sẽ phải dừng đầu tư và trong một số trường hợp sẽ phải đóng cửa. Chính vì vậy, nhu cầu tự do hoá thị trường vốn hơn nữa; một thị trường chứng khoán, trái phiếu phát triển tương xứng với nhu cầu nâng cấp nền kinh tế là điều cần kíp, để đạt được mức phát triển nhanh, bền vững.

Hiệu quả thích nghi ở góc độ vi mô là cần thiết, nhưng điều kiện để nâng cao được hiệu quả thích nghi là sự phát triển của thị trường VỐN, lại là vấn đề vĩ mô. Hiện doanh nghiệp nhà nước (DNNN) chỉ chiếm 0,5% trên tổng số doanh nghiệp trong nước, nhưng lại chiếm đến hơn 28% tổng nguồn vốn cả nước, nhưng chỉ tạo ra khoảng 10% việc làm trên hơn 55 triệu việc làm. Như vậy, đóng góp của DNNN vào phát triển kinh tế là còn khiêm tốn so với các "ưu đãi" và các "đặc quyền" chính sách có được, không muốn nói hiện là trở lực cho cải cách.

Nhìn ở góc độ khác, nền kinh tế Việt Nam đang tồn tại hai vấn đề bất cân đối, làm méo mó vĩ mô: thứ nhất là thâm dụng vốn rất lớn ở khu vực doanh nghiệp nhà nước, nhưng lại không tạo ra việc làm và giá trị đổi mới tương xứng. Thứ hai là thâm dụng lao động ở khu vực tư nhân nhưng thiếu vốn; thành ra dù tạo ra nhiều việc làm, nhưng lương thấp và có xu hướng sử dụng những công nghệ không thân thiện với môi trường.

Giải pháp là “đổi mới sáng tạo”

Hiệu quả thích nghi rất quan trọng vì thế giới liên tục thay đổi, không đứng yên. Nhưng các thể chế thay đổi và bắt kịp rất chậm, vì vậy doanh nghiệp sẽ luôn chịu rủi ro.

Vi mô nằm trong vĩ mô, và như vậy, sự sáng tạo nỗ lực phát triển của doanh nghiệp là bị giới hạn bởi sự giới hạn phát triển của nền kinh tế lớn. Nói cách khác, một nền kinh tế yếu kém thì không thể có một doanh nghiệp tầm cỡ thế giới.

Hiệu quả thích nghi là một thế giới khuyến khích phương pháp thử - sai, tạo ra các định chế tổ chức mới và sau đó loại bỏ những gì không còn phù hợp, và như vậy phải phát triển được thị trường vốn; trong đó có thị trường vốn đầu tư mạo hiểm phát triển mới là bệ phóng tốt cho hoạt động sáng tạo đổi mới kinh doanh.
Phải có thị trường vốn đầu tư mạo hiểm phát triển mới có thể thúc đẩy hoạt động Sáng tạo Đổi mới, phát triển thị trường mua bán bằng phát minh sáng chế, R&D... Và càng không phải đến từ nguồn vốn tài trợ của nhà nước.

Không có thị trường vốn Đầu tư mạo hiểm phát triển, không thể thúc đẩy kinh tế Sáng tạo Đổi mới thực sự. Chính vì vậy, đổi mới phải luôn dựa vào hai yếu tố: Nguồn lực và Động lực đổi mới. Nếu thiếu một trong hai yếu tố đó, quá trình Đổi mới sẽ không thể thành công.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIII đã xác định các mục tiêu cụ thể, hướng tới những dấu mốc phát triển quan trọng của đất nước. Đó là, đến năm 2025: Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng: là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước: trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Phạm Việt Anh

Tin bài khác
Xem xét đánh thuế chuyển nhượng vàng miếng trong Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi

Xem xét đánh thuế chuyển nhượng vàng miếng trong Luật Thuế thu nhập cá nhân sửa đổi

Chiều 13/10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) do Chính phủ trình. Dự thảo lần này được đánh giá là có nhiều điều chỉnh quan trọng, hướng tới mở rộng cơ sở thu thuế, đảm bảo công bằng giữa các nhóm thu nhập, đồng thời tăng tính linh hoạt trong điều hành chính sách tài khóa.
Thí điểm cơ chế đặc thù phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh

Thí điểm cơ chế đặc thù phát triển đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 318/NQ-CP về kế hoạch triển khai Nghị quyết số 188/2025/QH15 của Quốc hội, thí điểm áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt nhằm phát triển hệ thống đường sắt đô thị tại hai đô thị lớn là Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh.
Lợi nhuận xổ số kiến thiết: Khi “chiếc bánh” được chia không đều

Lợi nhuận xổ số kiến thiết: Khi “chiếc bánh” được chia không đều

Với người bán vé số dạo, mỗi bước chân, mỗi tiếng rao là cả ngày vất vả mưu sinh, nhưng phần lớn lợi nhuận lại “chảy” đi nơi khác, còn họ chỉ nhận lại những đồng tiền ít ỏi…
Hội nghị Xúc tiến Đầu tư tỉnh Lâm Đồng: Trao 358 dự án đầu tư cho giai đoạn 2026-2030

Hội nghị Xúc tiến Đầu tư tỉnh Lâm Đồng: Trao 358 dự án đầu tư cho giai đoạn 2026-2030

Sáng 12/10/2025, Hội nghị Xúc tiến Đầu tư tỉnh Lâm Đồng năm 2025 đã diễn ra thành công tốt đẹp tại Lâm Đồng. Đây là một sự kiện đặc biệt, đánh dấu dấu mốc lịch sử sau khi Quốc hội quyết định thành lập tỉnh Lâm Đồng mới trên cơ sở hợp nhất Lâm Đồng, Bình Thuận và Đắk Nông.
TP. Hồ Chí Minh: Hơn 650 sản phẩm, giải pháp công nghệ chiến lược từ các tập đoàn dẫn đầu

TP. Hồ Chí Minh: Hơn 650 sản phẩm, giải pháp công nghệ chiến lược từ các tập đoàn dẫn đầu

Triển lãm “Sản phẩm công nghệ chiến lược quốc gia tại TP. Hồ Chí Minh” quy tụ gần 30 gian hàng, hơn 650 sản phẩm, giải pháp thuộc 11 nhóm công nghệ chiến lược, đến từ các tập đoàn và doanh nghiệp dẫn đầu, góp phần hình thành diện mạo thành phố thông minh và hiện đại.
Khánh Hòa thúc đẩy hợp tác kinh tế với Thụy Sĩ qua Diễn đàn SVEF

Khánh Hòa thúc đẩy hợp tác kinh tế với Thụy Sĩ qua Diễn đàn SVEF

Khánh Hòa kết nối Diễn đàn Kinh tế Thụy Sĩ - Việt Nam (SVEF), mở rộng cơ hội hợp tác đầu tư trong các lĩnh vực công nghệ, y tế, năng lượng và du lịch.
Logistics Việt Nam hướng tới tăng trưởng bền vững, mục tiêu 15% mỗi năm

Logistics Việt Nam hướng tới tăng trưởng bền vững, mục tiêu 15% mỗi năm

Theo Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến năm 2050 vừa được Phó Thủ tướng Bùi Thanh Sơn ký ban hành tại Quyết định số 2229/QĐ-TTg, ngành logistics đặt mục tiêu duy trì tốc độ tăng trưởng trung bình 12 - 15% mỗi năm, trở thành một trong những ngành dịch vụ nền tảng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và năng lực cạnh tranh quốc gia.
Xổ số kiến thiết: “Ích nước”, nhưng có thật sự “lợi nhà”?

Xổ số kiến thiết: “Ích nước”, nhưng có thật sự “lợi nhà”?

Ở miền Nam, tấm vé số không chỉ là trò may rủi mà còn là một phần đời sống thường nhật. Nhưng đằng sau những giấc mơ đổi đời ấy, là một câu hỏi nhức nhối: Ai đang thực sự hưởng lợi từ “xổ số kiến thiết”?...
Tây Ninh khẳng định tầm vóc mới, khát vọng phát triển năng động và bền vững

Tây Ninh khẳng định tầm vóc mới, khát vọng phát triển năng động và bền vững

“Đây là tình cảm sâu sắc, là nguồn động viên, khích lệ to lớn dành cho quê hương Tây Ninh trung dũng, kiên cường.” – lời phát biểu chân thành của Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Quyết tại phiên làm việc chính thức ngày thứ hai của Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Tây Ninh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025–2030, đã mở đầu cho một không khí trang trọng, phấn khởi và tràn đầy kỳ vọng về chặng đường phát triển mới của tỉnh.
Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: Lâm Đồng cần bứt phá, trở thành cực tăng trưởng mới của khu vực

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình: Lâm Đồng cần bứt phá, trở thành cực tăng trưởng mới của khu vực

Dự và phát biểu chỉ đạo Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lâm Đồng lần thứ I, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình nhấn mạnh, việc hợp nhất ba tỉnh Lâm Đồng, Bình Thuận và Đắk Nông là quyết sách mang tầm lịch sử, mở ra một không gian phát triển rộng lớn, tạo điều kiện để Lâm Đồng vươn lên trở thành cực tăng trưởng năng động của khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên.
Hải Phòng tăng tốc bứt phá – Khẳng định vị thế đầu tàu kinh tế phía Bắc

Hải Phòng tăng tốc bứt phá – Khẳng định vị thế đầu tàu kinh tế phía Bắc

9 tháng đầu năm 2025, Hải Phòng tiếp tục ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ phát triển kinh tế - xã hội của cả nước với tốc độ tăng trưởng GRDP đạt 11,59%, đứng thứ hai toàn quốc và dẫn đầu trong nhóm 6 thành phố trực thuộc Trung ương. Những con số biết nói, những sự kiện chính trị - kinh tế mang tầm quốc gia và khu vực, cùng tinh thần đoàn kết, dám nghĩ dám làm đã giúp thành phố cảng vượt qua thách thức, giữ vững đà tăng trưởng, khẳng định vị thế là “điểm đến chiến lược của kỷ nguyên mới”.
Thiên tai năm 2025 gây thiệt hại ít nhất 2% GDP: Thủ tướng yêu cầu tập trung khắc phục hậu quả

Thiên tai năm 2025 gây thiệt hại ít nhất 2% GDP: Thủ tướng yêu cầu tập trung khắc phục hậu quả

Tính đến ngày 9/10, thiên tai trên cả nước đã khiến 238 người chết và mất tích, 367 người bị thương, hơn 258.000 ngôi nhà hư hỏng, tốc mái; 500.000 ha lúa, hoa màu và cây trồng bị ngập úng.
Luật Giá sửa đổi có áp lực lên chính quyền cấp xã?

Luật Giá sửa đổi có áp lực lên chính quyền cấp xã?

Tại phiên họp sáng 9/10, khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã thẳng thắn chỉ ra điểm yếu cốt lõi trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - đó là "câu chuyện cán bộ".
Xuất khẩu lập đỉnh mới, thêm cơ hội để doanh nghiệp Việt tăng tốc?

Xuất khẩu lập đỉnh mới, thêm cơ hội để doanh nghiệp Việt tăng tốc?

Xuất nhập khẩu tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam trong 9 tháng năm 2025, khi kim ngạch thương mại đã vượt xa kỳ vọng, duy trì xuất siêu vững chắc và mở ra triển vọng chạm mốc kỷ lục 900 tỷ USD cho cả năm.
Việt Nam tăng tốc logistics xanh và chuyển đổi số: Hướng tới trung tâm chuỗi cung ứng ASEAN

Việt Nam tăng tốc logistics xanh và chuyển đổi số: Hướng tới trung tâm chuỗi cung ứng ASEAN

Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng logistics của khu vực Đông Nam Á, khi đẩy mạnh chiến lược kép: chuyển đổi số và phát triển logistics xanh.