Thứ sáu 03/10/2025 03:04
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Tăng sức cạnh tranh cho nền kinh tế: Nguồn lực và động lực đổi mới

17/10/2020 08:39
Kế hoạch cho một giai đoạn mới đòi hỏi cả các nhà lập pháp cũng như hành pháp phải “mới” hơn, linh hoạt hơn.

Giới thiệu sản phẩm sáng tạo công nghệ cao tại Diễn đàn kinh tế TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Nguyễn Huế

Việc đánh giá đúng thực trạng tình hình kinh tế - xã hội đất nước từ đầu năm đến nay và dự báo cả năm 2020 sẽ là cơ sở quan trọng cho việc xây dựng và triển khai thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021; tạo đà và góp phần quan trọng bước đầu cho việc hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021- 2025 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030.

Thích nghi

Tăng trưởng kinh tế trong dài hạn phụ thuộc vào ba yếu tố lao động, vốn và công nghệ. Nhưng khi tiết kiệm thì thấp, độ mở của thị trường vốn còn hạn chế, các kênh đầu tư chưa đa dạng, khoa học tụt hậu, năng lực nâng cấp nguồn nhân lực chưa sẵn sàng, thì những hiệp định thương mại tự do chỉ mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn, còn trong dài hạn lại là nguy cơ cho ngành sản xuất trong nước.

Một nền kinh tế với dư nợ lớn lại phụ thuộc vào nguồn cung cấp tín dụng mới, mà thiếu nó, các doanh nghiệp phụ thuộc vào vay mượn sẽ phải dừng đầu tư và trong một số trường hợp sẽ phải đóng cửa. Chính vì vậy, nhu cầu tự do hoá thị trường vốn hơn nữa; một thị trường chứng khoán, trái phiếu phát triển tương xứng với nhu cầu nâng cấp nền kinh tế là điều cần kíp, để đạt được mức phát triển nhanh, bền vững.

Hiệu quả thích nghi ở góc độ vi mô là cần thiết, nhưng điều kiện để nâng cao được hiệu quả thích nghi là sự phát triển của thị trường VỐN, lại là vấn đề vĩ mô. Hiện doanh nghiệp nhà nước (DNNN) chỉ chiếm 0,5% trên tổng số doanh nghiệp trong nước, nhưng lại chiếm đến hơn 28% tổng nguồn vốn cả nước, nhưng chỉ tạo ra khoảng 10% việc làm trên hơn 55 triệu việc làm. Như vậy, đóng góp của DNNN vào phát triển kinh tế là còn khiêm tốn so với các "ưu đãi" và các "đặc quyền" chính sách có được, không muốn nói hiện là trở lực cho cải cách.

Nhìn ở góc độ khác, nền kinh tế Việt Nam đang tồn tại hai vấn đề bất cân đối, làm méo mó vĩ mô: thứ nhất là thâm dụng vốn rất lớn ở khu vực doanh nghiệp nhà nước, nhưng lại không tạo ra việc làm và giá trị đổi mới tương xứng. Thứ hai là thâm dụng lao động ở khu vực tư nhân nhưng thiếu vốn; thành ra dù tạo ra nhiều việc làm, nhưng lương thấp và có xu hướng sử dụng những công nghệ không thân thiện với môi trường.

Giải pháp là “đổi mới sáng tạo”

Hiệu quả thích nghi rất quan trọng vì thế giới liên tục thay đổi, không đứng yên. Nhưng các thể chế thay đổi và bắt kịp rất chậm, vì vậy doanh nghiệp sẽ luôn chịu rủi ro.

Vi mô nằm trong vĩ mô, và như vậy, sự sáng tạo nỗ lực phát triển của doanh nghiệp là bị giới hạn bởi sự giới hạn phát triển của nền kinh tế lớn. Nói cách khác, một nền kinh tế yếu kém thì không thể có một doanh nghiệp tầm cỡ thế giới.

Hiệu quả thích nghi là một thế giới khuyến khích phương pháp thử - sai, tạo ra các định chế tổ chức mới và sau đó loại bỏ những gì không còn phù hợp, và như vậy phải phát triển được thị trường vốn; trong đó có thị trường vốn đầu tư mạo hiểm phát triển mới là bệ phóng tốt cho hoạt động sáng tạo đổi mới kinh doanh.
Phải có thị trường vốn đầu tư mạo hiểm phát triển mới có thể thúc đẩy hoạt động Sáng tạo Đổi mới, phát triển thị trường mua bán bằng phát minh sáng chế, R&D... Và càng không phải đến từ nguồn vốn tài trợ của nhà nước.

Không có thị trường vốn Đầu tư mạo hiểm phát triển, không thể thúc đẩy kinh tế Sáng tạo Đổi mới thực sự. Chính vì vậy, đổi mới phải luôn dựa vào hai yếu tố: Nguồn lực và Động lực đổi mới. Nếu thiếu một trong hai yếu tố đó, quá trình Đổi mới sẽ không thể thành công.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIII đã xác định các mục tiêu cụ thể, hướng tới những dấu mốc phát triển quan trọng của đất nước. Đó là, đến năm 2025: Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng: là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước: trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Phạm Việt Anh

Tin bài khác
Việt Nam SuperPort™: Siêu cảng thông minh đưa logistics Việt tiến vào kỷ nguyên Net Zero

Việt Nam SuperPort™: Siêu cảng thông minh đưa logistics Việt tiến vào kỷ nguyên Net Zero

Trong khuôn khổ Lễ hưởng ứng Ngày hội Đổi mới sáng tạo Quốc gia năm 2025, Việt Nam SuperPort™ – siêu cảng logistics thông minh đầu tiên trong Mạng lưới logistics ASEAN do T&T Group hợp tác cùng YCH Group (Singapore) phát triển đã chính thức ra mắt.
Phú Thọ định hình công nghiệp xanh: Nền tảng cho tăng trưởng bền vững

Phú Thọ định hình công nghiệp xanh: Nền tảng cho tăng trưởng bền vững

Không đánh đổi môi trường để lấy tăng trưởng ngắn hạn, Phú Thọ đang xây dựng mô hình phát triển công nghiệp hiện đại, sinh thái và bền vững.
ADB cảnh báo quan trọng cho Việt Nam giai đoạn 2025-2026

ADB cảnh báo quan trọng cho Việt Nam giai đoạn 2025-2026

Trong bối cảnh thương mại toàn cầu rơi vào vòng xoáy bất định, với thuế quan cao nhất kể từ thập niên 1930, các chuỗi cung ứng phân mảnh và rủi ro địa chính trị ngày càng leo thang, báo cáo Triển vọng Kinh tế Châu Á do Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB) – Văn phòng Nghiên cứu Việt Nam (VRM) công bố đã đưa ra những cảnh báo quan trọng cho giai đoạn 2025–2026. Dù Việt Nam vẫn được ghi nhận giữ được nền tảng vĩ mô ổn định, lạm phát thấp và cầu nội địa tăng trưởng đều, song thách thức mới đặt ra cho cộng đồng doanh nghiệp là không còn có thể dựa duy nhất vào lợi thế “xuất khẩu chi phí thấp”.
Kết nối thị trường, bảo hộ thương hiệu: Chìa khóa mở rộng đường cho nông sản Việt

Kết nối thị trường, bảo hộ thương hiệu: Chìa khóa mở rộng đường cho nông sản Việt

Để đạt mục tiêu 100 tỷ USD vào năm 2030, nông nghiệp Việt phải gắn sản xuất với thị trường, đẩy mạnh chế biến, ứng dụng công nghệ số và bảo hộ thương hiệu. Nhiều giải pháp đồng bộ đang được triển khai, từ đào tạo kỹ năng số, hỗ trợ bán hàng trực tuyến đến xây dựng và bảo hộ nhãn hiệu, giúp sản phẩm OCOP và đặc sản vùng miền khẳng định chỗ đứng trong nước và vươn ra quốc tế.
Đồng Tháp: Một tầm nhìn, một khát vọng

Đồng Tháp: Một tầm nhìn, một khát vọng

Sau nhiều ngày làm việc khẩn trương, dân chủ và trách nhiệm, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Đồng Tháp lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030 đã thống nhất cao những nội dung cơ bản về kết quả thực hiện Nghị quyết nhiệm kỳ 2020 – 2025, tổng kết thành tựu sau 40 năm đổi mới, đồng thời xác định rõ mục tiêu, phương hướng, các chỉ tiêu chủ yếu, nhiệm vụ và giải pháp quan trọng cho giai đoạn phát triển mới.
TP. Hồ Chí Minh gỡ vướng loạt dự án “tỷ đô”: Coca-Cola, Cảng Cần Giờ, Thủ Thiêm Eco Smart City và bài toán giá đất

TP. Hồ Chí Minh gỡ vướng loạt dự án “tỷ đô”: Coca-Cola, Cảng Cần Giờ, Thủ Thiêm Eco Smart City và bài toán giá đất

Những dự án hàng chục ngàn tỷ đồng nhưng tiến độ ì ạch, vướng mắc đủ bề từ pháp lý đến tài chính. Trong khi đó, giá đất tăng cao cùng hàng loạt khu “đất vàng” bị bỏ hoang nhiều năm tiếp tục đặt ra bài toán hóc búa cho TP. Hồ Chí Minh trong việc khơi thông nguồn lực và hút dòng vốn đầu tư chiến lược.
Tăng tốc giao thương và phát triển du lịch, An Giang hoàn thành mở rộng cảng hàng không Rạch Giá vào quý 3/2026

Tăng tốc giao thương và phát triển du lịch, An Giang hoàn thành mở rộng cảng hàng không Rạch Giá vào quý 3/2026

Việc mở rộng nâng cấp hoàn thành Cảng hàng không Rạch Giá giúp tiếp nhận được máy bay lớn, mở rộng mạng lưới đường bay, tăng tần suất khai thác, từ đó góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, du lịch và giao thương của tỉnh An Giang.
Nghệ An đặt mục tiêu phấn đấu trở thành cực tăng trưởng tầm quốc gia trong kỷ nguyên phát triển mới

Nghệ An đặt mục tiêu phấn đấu trở thành cực tăng trưởng tầm quốc gia trong kỷ nguyên phát triển mới

Trên cơ sở những thành tựu đã đạt được ở nhiệm kỳ 2020 – 2025, Nghệ An đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2030 trở thành cực tăng trưởng tầm quốc gia trong kỷ nguyên phát triển mới.
Doanh nghiệp Nhà nước cần chiến lược đột phá để dẫn dắt nền kinh tế

Doanh nghiệp Nhà nước cần chiến lược đột phá để dẫn dắt nền kinh tế

Ngày 30/9, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chủ trì cuộc họp xây dựng Đề án, Dự thảo Nghị quyết về phát triển kinh tế Nhà nước.
Gia Lai: Nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu gặp khó tại Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh

Gia Lai: Nhiều doanh nghiệp xuất nhập khẩu gặp khó tại Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh

Tỉnh Gia Lai định hướng phát triển thương mại biên giới, nhất là kết nối giữa Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh với Cảng hàng không và Cảng biển ở phía Đông Gia Lai, phấn đấu đến năm 2030 kim ngạch xuất, nhập khẩu qua Cửa khẩu quốc tế Lệ Thanh đạt 2-3 tỷ USD.
Hà Nội thí điểm Quỹ đầu tư mạo hiểm: Bệ đỡ cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo

Hà Nội thí điểm Quỹ đầu tư mạo hiểm: Bệ đỡ cho doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo

Tại Kỳ họp thứ 26 (kỳ họp chuyên đề) diễn ra sáng 29/9, HĐND TP Hà Nội đã biểu quyết thông qua Đề án thí điểm thành lập Quỹ Đầu tư mạo hiểm của thành phố.
Ngành bán dẫn Việt Nam: Cơ hội vàng và thách thức sống còn đến 2050

Ngành bán dẫn Việt Nam: Cơ hội vàng và thách thức sống còn đến 2050

Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để bước vào sân chơi bán dẫn toàn cầu. Song, để không bỏ lỡ “cơ hội vàng”, chúng ta cần một hệ sinh thái toàn diện, từ đào tạo kỹ sư, phát triển R&D đến sở hữu trí tuệ và nhà máy sản xuất chip…
Hai dự án – một thông điệp chiến lược

Hai dự án – một thông điệp chiến lược

Lễ khởi công Khu công nghiệp Tân Trào (giai đoạn 1) và Nhà máy nhiệt điện LNG Hải Phòng không chỉ đơn thuần là một sự kiện kinh tế – đầu tư, mà còn là dấu mốc quan trọng trong hành trình khẳng định vị thế của Hải Phòng trong giai đoạn phát triển mới. Thời điểm lựa chọn mang tính biểu tượng: ngay sau khi thành phố chính thức hợp nhất với tỉnh Hải Dương, mở ra không gian phát triển rộng lớn, và trước thềm Đại hội Đảng bộ thành phố nhiệm kỳ 2025–2030.
Lào Cai xây dựng cửa khẩu thông minh, hướng tới trung tâm giao thương quốc tế năng động

Lào Cai xây dựng cửa khẩu thông minh, hướng tới trung tâm giao thương quốc tế năng động

Tham luận tại Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh tỉnh Lào Cai, lần thứ I, ông Vương Trinh Quốc nhấn mạnh mục tiêu xây dựng cửa khẩu thông minh, nâng cao xuất nhập khẩu, đưa Lào Cai bứt phá hội nhập quốc tế.
Ba giải pháp chiến lược đưa Lào Cai trở thành trung tâm du lịch hàng đầu cả nước

Ba giải pháp chiến lược đưa Lào Cai trở thành trung tâm du lịch hàng đầu cả nước

Tại Đại hội đại biểu tỉnh Lào Cai lần thứ I, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Lào Cai nêu rõ ba giải pháp then chốt để phát huy tiềm năng, xây dựng Lào Cai thành trung tâm du lịch quốc gia.