Thứ sáu 10/10/2025 03:48
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Tăng sức cạnh tranh cho nền kinh tế: Nguồn lực và động lực đổi mới

17/10/2020 08:39
Kế hoạch cho một giai đoạn mới đòi hỏi cả các nhà lập pháp cũng như hành pháp phải “mới” hơn, linh hoạt hơn.

Giới thiệu sản phẩm sáng tạo công nghệ cao tại Diễn đàn kinh tế TP Hồ Chí Minh. Ảnh: Nguyễn Huế

Việc đánh giá đúng thực trạng tình hình kinh tế - xã hội đất nước từ đầu năm đến nay và dự báo cả năm 2020 sẽ là cơ sở quan trọng cho việc xây dựng và triển khai thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2021; tạo đà và góp phần quan trọng bước đầu cho việc hoàn thành thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021- 2025 và Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2021 - 2030.

Thích nghi

Tăng trưởng kinh tế trong dài hạn phụ thuộc vào ba yếu tố lao động, vốn và công nghệ. Nhưng khi tiết kiệm thì thấp, độ mở của thị trường vốn còn hạn chế, các kênh đầu tư chưa đa dạng, khoa học tụt hậu, năng lực nâng cấp nguồn nhân lực chưa sẵn sàng, thì những hiệp định thương mại tự do chỉ mang lại lợi ích kinh tế ngắn hạn, còn trong dài hạn lại là nguy cơ cho ngành sản xuất trong nước.

Một nền kinh tế với dư nợ lớn lại phụ thuộc vào nguồn cung cấp tín dụng mới, mà thiếu nó, các doanh nghiệp phụ thuộc vào vay mượn sẽ phải dừng đầu tư và trong một số trường hợp sẽ phải đóng cửa. Chính vì vậy, nhu cầu tự do hoá thị trường vốn hơn nữa; một thị trường chứng khoán, trái phiếu phát triển tương xứng với nhu cầu nâng cấp nền kinh tế là điều cần kíp, để đạt được mức phát triển nhanh, bền vững.

Hiệu quả thích nghi ở góc độ vi mô là cần thiết, nhưng điều kiện để nâng cao được hiệu quả thích nghi là sự phát triển của thị trường VỐN, lại là vấn đề vĩ mô. Hiện doanh nghiệp nhà nước (DNNN) chỉ chiếm 0,5% trên tổng số doanh nghiệp trong nước, nhưng lại chiếm đến hơn 28% tổng nguồn vốn cả nước, nhưng chỉ tạo ra khoảng 10% việc làm trên hơn 55 triệu việc làm. Như vậy, đóng góp của DNNN vào phát triển kinh tế là còn khiêm tốn so với các "ưu đãi" và các "đặc quyền" chính sách có được, không muốn nói hiện là trở lực cho cải cách.

Nhìn ở góc độ khác, nền kinh tế Việt Nam đang tồn tại hai vấn đề bất cân đối, làm méo mó vĩ mô: thứ nhất là thâm dụng vốn rất lớn ở khu vực doanh nghiệp nhà nước, nhưng lại không tạo ra việc làm và giá trị đổi mới tương xứng. Thứ hai là thâm dụng lao động ở khu vực tư nhân nhưng thiếu vốn; thành ra dù tạo ra nhiều việc làm, nhưng lương thấp và có xu hướng sử dụng những công nghệ không thân thiện với môi trường.

Giải pháp là “đổi mới sáng tạo”

Hiệu quả thích nghi rất quan trọng vì thế giới liên tục thay đổi, không đứng yên. Nhưng các thể chế thay đổi và bắt kịp rất chậm, vì vậy doanh nghiệp sẽ luôn chịu rủi ro.

Vi mô nằm trong vĩ mô, và như vậy, sự sáng tạo nỗ lực phát triển của doanh nghiệp là bị giới hạn bởi sự giới hạn phát triển của nền kinh tế lớn. Nói cách khác, một nền kinh tế yếu kém thì không thể có một doanh nghiệp tầm cỡ thế giới.

Hiệu quả thích nghi là một thế giới khuyến khích phương pháp thử - sai, tạo ra các định chế tổ chức mới và sau đó loại bỏ những gì không còn phù hợp, và như vậy phải phát triển được thị trường vốn; trong đó có thị trường vốn đầu tư mạo hiểm phát triển mới là bệ phóng tốt cho hoạt động sáng tạo đổi mới kinh doanh.
Phải có thị trường vốn đầu tư mạo hiểm phát triển mới có thể thúc đẩy hoạt động Sáng tạo Đổi mới, phát triển thị trường mua bán bằng phát minh sáng chế, R&D... Và càng không phải đến từ nguồn vốn tài trợ của nhà nước.

Không có thị trường vốn Đầu tư mạo hiểm phát triển, không thể thúc đẩy kinh tế Sáng tạo Đổi mới thực sự. Chính vì vậy, đổi mới phải luôn dựa vào hai yếu tố: Nguồn lực và Động lực đổi mới. Nếu thiếu một trong hai yếu tố đó, quá trình Đổi mới sẽ không thể thành công.

Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh, Dự thảo văn kiện trình Đại hội XIII đã xác định các mục tiêu cụ thể, hướng tới những dấu mốc phát triển quan trọng của đất nước. Đó là, đến năm 2025: Việt Nam là nước đang phát triển có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu nhập trung bình thấp; đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng: là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước: trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Phạm Việt Anh

Tin bài khác
Thiên tai năm 2025 gây thiệt hại ít nhất 2% GDP: Thủ tướng yêu cầu tập trung khắc phục hậu quả

Thiên tai năm 2025 gây thiệt hại ít nhất 2% GDP: Thủ tướng yêu cầu tập trung khắc phục hậu quả

Tính đến ngày 9/10, thiên tai trên cả nước đã khiến 238 người chết và mất tích, 367 người bị thương, hơn 258.000 ngôi nhà hư hỏng, tốc mái; 500.000 ha lúa, hoa màu và cây trồng bị ngập úng.
Luật Giá sửa đổi có áp lực lên chính quyền cấp xã?

Luật Giá sửa đổi có áp lực lên chính quyền cấp xã?

Tại phiên họp sáng 9/10, khi Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giá, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã thẳng thắn chỉ ra điểm yếu cốt lõi trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp - đó là "câu chuyện cán bộ".
Xuất khẩu lập đỉnh mới, thêm cơ hội để doanh nghiệp Việt tăng tốc?

Xuất khẩu lập đỉnh mới, thêm cơ hội để doanh nghiệp Việt tăng tốc?

Xuất nhập khẩu tiếp tục là điểm sáng của nền kinh tế Việt Nam trong 9 tháng năm 2025, khi kim ngạch thương mại đã vượt xa kỳ vọng, duy trì xuất siêu vững chắc và mở ra triển vọng chạm mốc kỷ lục 900 tỷ USD cho cả năm.
Việt Nam tăng tốc logistics xanh và chuyển đổi số: Hướng tới trung tâm chuỗi cung ứng ASEAN

Việt Nam tăng tốc logistics xanh và chuyển đổi số: Hướng tới trung tâm chuỗi cung ứng ASEAN

Việt Nam đang nổi lên như một điểm sáng logistics của khu vực Đông Nam Á, khi đẩy mạnh chiến lược kép: chuyển đổi số và phát triển logistics xanh.
Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,6 tỷ USD, tăng 17,3%

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,6 tỷ USD, tăng 17,3%

Theo Bộ Công Thương, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,6 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ năm trước.
Phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ chính sách thuế bất động sản trước ngày 15/10

Phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ chính sách thuế bất động sản trước ngày 15/10

Thủ tướng Phạm Minh Chính vừa ký công điện yêu cầu các bộ, ngành và địa phương quyết liệt triển khai các giải pháp tăng nguồn cung, giảm giá nhà ở, ổn định thị trường bất động sản, hướng tới mục tiêu phát triển thị trường lành mạnh, minh bạch và bền vững.
Thủ tướng Chính phủ: Xử lý dứt điểm 4 vấn đề tồn tại, bất cập để chấm dứt khai thác IUU

Thủ tướng Chính phủ: Xử lý dứt điểm 4 vấn đề tồn tại, bất cập để chấm dứt khai thác IUU

Chiều 7/10, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Phiên họp lần thứ 16 của Ban Chỉ đạo Quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Nông nghiệp công nghệ cao: Từ “trụ đỡ” truyền thống đến động lực tăng trưởng mới

Nông nghiệp công nghệ cao: Từ “trụ đỡ” truyền thống đến động lực tăng trưởng mới

Việc phát triển toàn diện chuỗi giá trị, kết hợp công nghệ và ESG, sẽ là chìa khóa để ngành nông nghiệp không chỉ “vững vai trụ đỡ” mà còn “dẫn dắt cuộc chơi” trong tăng trưởng kinh tế bền vững những năm tới.
Hành lang ven biển Cần Giờ – Vũng Tàu: Trục phát triển chiến lược của TP. Hồ Chí Minh

Hành lang ven biển Cần Giờ – Vũng Tàu: Trục phát triển chiến lược của TP. Hồ Chí Minh

Sau khi chính thức “về chung một nhà”, Cần Giờ và Vũng Tàu được kỳ vọng trở thành cực tăng trưởng mới của TP. Hồ Chí Minh trong chiến lược phát triển kinh tế hướng biển. Để hiện thực hóa tầm nhìn đó, hệ thống kết nối giao thông được xem là chìa khóa vàng quyết định, mở ra hành lang ven biển, logistics, du lịch và đô thị sinh thái hiện đại, năng động kéo dài từ TP.Hồ Chí Minh đến vùng duyên hải Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.
Bộ Tài chính xuất cấp hơn 456 tấn gạo dự trữ quốc gia hỗ trợ học sinh ba tỉnh

Bộ Tài chính xuất cấp hơn 456 tấn gạo dự trữ quốc gia hỗ trợ học sinh ba tỉnh

Cục Dự trữ Nhà nước được giao xuất cấp (không thu tiền) 456.465 kg gạo dự trữ quốc gia, phân bổ cho học sinh, học viên tại 3 địa phương.
Việt Nam vượt mục tiêu giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025

Việt Nam vượt mục tiêu giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025

Sau gần 5 năm triển khai, hai Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) về xây dựng nông thôn mới (NTM) và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 đã ghi dấu những kết quả vượt bậc, cơ bản hoàn thành và thậm chí vượt các chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ đề ra.
Hợp tác quốc tế – Động lực mới cho chuyển đổi xanh và phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam

Hợp tác quốc tế – Động lực mới cho chuyển đổi xanh và phát triển bền vững của nông nghiệp Việt Nam

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cùng lãnh đạo các vụ, cục chuyên môn đã chia sẻ nhiều định hướng quan trọng về việc tăng cường hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nông nghiệp – môi trường, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững và thực hiện cam kết phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Nhiều nhóm ngành được kỳ vọng tăng trưởng mạnh nhất trong quý III/2025

Nhiều nhóm ngành được kỳ vọng tăng trưởng mạnh nhất trong quý III/2025

Các ngành ngân hàng, chứng khoán, thép, bán lẻ - tiêu dùng, xây dựng, dầu khí và điện là những nhóm ngành được kỳ vọng dẫn dắt đà tăng trưởng trong quý này.
Quý III: Tăng trưởng kinh tế ấn tượng, ước đạt 8,23%

Quý III: Tăng trưởng kinh tế ấn tượng, ước đạt 8,23%

Tăng trưởng kinh tế quý III/2025 đạt con số ấn tượng, cao thứ hai trong giai đoạn 2011-2025, với 8,22%, đưa tăng trưởng GDP 9 tháng lên 7,84%.
Tổng giám đốc HSBC Tim Evans: Việt Nam Là "ngôi Sao" thu hút vốn FDI giữa bão tố toàn cầu

Tổng giám đốc HSBC Tim Evans: Việt Nam Là "ngôi Sao" thu hút vốn FDI giữa bão tố toàn cầu

Ông Tim Evans cho rằng, Việt Nam đang có động lực bứt phá mạnh mẽ nhờ kinh tế số, hội nhập quốc tế, quản trị tốt và sức bật từ khu vực kinh tế tư nhân.