Theo nhà văn, nhà báo Hoàng Dự, Tổng Biên tập Thời báo Văn học Nghệ thuật, Trưởng Ban Tổ chức cuộc thi, trong thời đại công nghệ số phát triển như vũ bão, trẻ em ngày càng ít đọc sách, ít viết và ít tham gia vào các hoạt động văn học nghệ thuật truyền thống. Thay vào đó là việc tiếp nhận thông tin thụ động qua màn hình, khiến tư duy sáng tạo ngôn ngữ bị thu hẹp đáng kể.
Bên cạnh đó, văn học thiếu nhi Việt Nam hiện nay vẫn còn thiếu hụt nghiêm trọng về tác phẩm phản ánh đúng đời sống, suy nghĩ, cảm xúc của chính trẻ em. Đó là lý do cuộc thi "Sáng tác cùng Dế" ra đời – để trao lại “quyền kể chuyện” cho các em, và mở ra một cơ hội hiếm có để truyện ngắn, truyện tranh hay video kể chuyện của các em trở thành sản phẩm điện ảnh thật sự.
![]() |
Ban tổ chức Cuộc thi "Sáng tác cùng Dế" trao đổi với báo chí về cuộc thi |
Lấy cảm hứng từ nhân vật kinh điển Dế Mèn trong Dế Mèn phiêu lưu ký của nhà văn Tô Hoài, cuộc thi không chỉ là một hoạt động sáng tác mà còn là hành trình tiếp nối di sản văn học Việt Nam bằng cách kể chuyện hiện đại. Nhà văn, nhà báo Hoàng Dự chia sẻ: “Dế Mèn không chỉ là nhân vật văn học mà còn là biểu tượng văn hóa. Tôi tin rằng với hình tượng giàu chất tưởng tượng như Dế Mèn, các em nhỏ sẽ có cơ hội phát huy tối đa trí tưởng tượng của mình. Các em có thể quan sát cuộc sống xung quanh, kể lại những câu chuyện bằng lăng kính trong sáng, ngây thơ nhưng cũng rất sâu sắc của trẻ thơ. Từ đó, cuộc thi không chỉ góp phần khơi dậy tình yêu văn học mà còn tạo điều kiện để phát hiện và bồi dưỡng những cây bút trẻ đầy tiềm năng”.
Một điểm mới thú vị của cuộc thi là các thí sinh có thể sáng tác dựa trên hệ thống nhân vật từ bộ phim hoạt hình "Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội" – một phóng tác hiện đại từ nguyên tác của Tô Hoài, do Cineplus sản xuất, dự kiến ra rạp ngày 30/5/2025, đúng dịp Quốc tế Thiếu nhi.
Các nhân vật được làm mới với tạo hình sống động, gần gũi với trẻ em hôm nay – hứa hẹn sẽ là nguồn cảm hứng để các em viết nên những câu chuyện mang tính xã hội, cảm xúc, sáng tạo và sâu sắc.
![]() |
Nhà văn, nhà báo Hoàng Dự, Tổng Biên tập Thời báo Văn học Nghệ thuật |
Cuộc thi “Sáng tác cùng Dế” dành cho các em nhỏ từ 6 đến 16 tuổi trên toàn quốc, chia làm hai nhóm tuổi: từ 6–11 tuổi (tiểu học) và từ 12–16 tuổi (THCS – THPT). Thí sinh có thể tham gia với tư cách cá nhân hoặc theo nhóm (trường học, câu lạc bộ...), không giới hạn số lượng bài gửi. Bài dự thi có thể ở nhiều hình thức: truyện ngắn (1.000–2.000 từ), truyện tranh (comic, manga, webtoon dưới 20 trang) hoặc video/ghi âm kể chuyện (dưới 15 phút, đăng tải trên YouTube).
Những tác phẩm xuất sắc mỗi tháng sẽ được lựa chọn để chuyển thể thành phim hoạt hình ngắn và phát hành trên fanpage chính thức của phim điện ảnh Dế Mèn. Cuối năm, Ban tổ chức sẽ tổng hợp các tác phẩm đoạt giải tháng để trao giải chung cuộc với nhiều phần thưởng hấp dẫn. Các bài dự thi được đánh giá theo 5 tiêu chí: sáng tạo, giá trị nghệ thuật, ý nghĩa giáo dục – nhân văn, khả năng chuyển thể thành phim và mức độ tương tác cộng đồng.
![]() |
Ông Vũ Duy Nam, Phó trưởng Ban tổ chức |
Điểm độc đáo nhất của cuộc thi nằm ở khả năng chuyển thể tác phẩm của các em thành phim hoạt hình chuyên nghiệp. Theo ông Vũ Duy Nam, Phó trưởng Ban tổ chức kiêm Giám đốc sản xuất phim điện ảnh 3D "Dế Mèn – Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội", đây là cuộc thi “do trẻ em sáng tác, cho trẻ em xem” đúng nghĩa.
“Chúng tôi luôn tự hỏi: tại sao không để trẻ em tự sáng tạo nội dung cho chính mình? Với cuộc thi này, các em không chỉ viết mà còn thấy được trí tưởng tượng của mình chuyển thành hình ảnh sống động trên màn ảnh. Đó là bước tiến lớn trong việc tôn trọng và phát triển tư duy sáng tạo của trẻ thơ”, ông Nam nói.
Cũng theo ông Nam, đơn vị sản xuất cũng đã phối hợp cùng sinh viên Đại học CNTT & Truyền thông Thái Nguyên để dựng các tác phẩm thành hoạt hình trong vòng 1–2 tuần. Đây là mô hình mới: trẻ em viết – người trẻ sản xuất, tạo ra một hệ sinh thái sáng tạo liên thế hệ, giàu tiềm năng phát triển lâu dài: “Nếu không phát hiện, bồi dưỡng, chúng ta sẽ lãng phí cả một thế hệ tài năng”.
![]() |
NSND Vương Duy Biên, Trưởng BGK cuộc thi |
Chia sẻ tại họp báo, NSND Vương Duy Biên – Trưởng Ban Giám khảo cuộc thi – nhấn mạnh: “Thế hệ nào cũng có những tài năng sớm. Nhưng nếu không phát hiện, đầu tư và bồi dưỡng đúng lúc thì sẽ rất lãng phí. Tôi tin cuộc thi này sẽ là nơi để những cây bút nhí, những người kể chuyện tương lai lần đầu tiên cất tiếng nói”.
Ông cũng cho rằng đây là cách tiếp cận hoàn toàn mới, giúp trẻ em thực sự trở thành chủ thể sáng tạo, thay vì là người tiếp nhận bị động. “Chúng ta cần tin tưởng vào trí tưởng tượng của trẻ thơ – đó là nguồn cảm hứng bất tận. Tôi cho rằng đây là một cách tiếp cận rất mới – để mở rộng nguồn chất liệu sáng tác, tạo ra nhiều kịch bản mới mẻ và xây dựng nên những nhân vật hoạt hình mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam. Những nhân vật ấy, nếu thành công, có thể sống mãi với nhiều thế hệ – trở thành “ngôi sao” mới của phim hoạt hình Việt”, ông nói.
Đạo diễn, biên kịch Mai Phương – thành viên Ban giám khảo cuộc thi và là người trực tiếp thực hiện bộ phim điện ảnh "Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội" – bày tỏ sự háo hức: “Tôi từng phải rất nỗ lực để đặt mình vào góc nhìn của trẻ thơ khi làm phim. Nhưng tôi tin rằng trẻ em chính là người kể chuyện tốt nhất cho thế hệ của mình. Tôi mong các em cứ viết hết mình, cứ kể ra những điều mình thấy, mình nghĩ, mình muốn người lớn lắng nghe. Chính những cảm xúc thật sẽ chạm tới khán giả. Tôi không có lời khuyên nào tốt hơn là: các bạn nhỏ hãy cứ sáng tác hết mình. Hãy thỏa sức viết ra những điều mình muốn nói, những điều các em muốn người lớn lắng nghe. Hãy quan sát, yêu quý và khám phá thế giới xung quanh – bởi chính từ đó sẽ nảy sinh cảm hứng sáng tác những câu chuyện thật gần gũi và đáng nhớ”.
Cuộc thi không chỉ là nơi để trẻ em viết văn, mà còn là “bệ phóng” cho những giấc mơ sáng tạo được bay xa – từ trang giấy đến màn ảnh.
“Nếu được tổ chức thường niên, cuộc thi sẽ là trường học sáng tạo đặc biệt, nơi ươm mầm những nhà văn, biên kịch, đạo diễn nhí trong tương lai”, nhà văn Hoàng Dự khẳng định.
![]() |
Ông Đồng Công Hiếu, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần tập đoàn Truyền thông Tri thức số -TTS, đơn vị thực hiện cuộc thi |
Ông Đồng Công Hiếu, Phó Tổng Giám đốc Công ty cổ phần tập đoàn Truyền thông Tri thức số -TTS, đơn vị thực hiện cuộc thi nhấn mạnh: “Đây là một cuộc thi độc đáo và rất cần thiết cho các em thiếu nhi.Chúng tôi sẽ cố gắng hết sức mình để thực hiện những nhiệm vụ mà Ban tổ chức giao, đặc biệt là truyên truyền, vận động lan toả cuộc thi tại các trường học, các câu lạc bộ nghệ thuật làm sao để cuộc thi thực sự là một sân chơi sáng tạo văn học nghệ thuật mà các em là chủ nhân đích thực với ngôi nhà của mình là những tác phẩm truyện ngắn, truyện tranh được chuyển thể thành phim hoạt hình, được xuất bản sách”.