Thứ sáu 18/07/2025 15:04
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Tâm lý sợ công nghệ, nhiều hộ kinh doanh tháo biển hiệu làm freelancer

Sợ công nghệ, phần mềm quản lý, ngại máy tính tiền, không quen hóa đơn điện tử... nhiều hộ kinh doanh cá thể đang chọn “ẩn mình” khỏi hệ thống để tiếp tục sống sót dưới dạng freelancer (người làm việc tự do) không biển hiệu.

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang lan rộng đến mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội, Việt Nam đang từng bước mở rộng các chính sách số hóa hoạt động thuế đối với hộ kinh doanh, bao gồm yêu cầu sử dụng hóa đơn điện tử, máy tính tiền và phần mềm kê khai doanh thu. Tuy nhiên, sự dịch chuyển này đang vô tình tạo ra khoảng cách ngày càng lớn giữa khối doanh nghiệp chính thức và hàng triệu hộ kinh doanh siêu nhỏ. Đặc biệt là các nhóm ngành dịch vụ thủ công như cắt tóc, gội đầu, làm móng, spa quy mô cá thể.

Tâm lý sợ công nghệ, nhiều hộ kinh doanh tháo biển hiệu làm freelancer
Nhiều hộ kinh doanh tháo biển hiệu làm freelancer

Việt Nam hiện có hơn 5 triệu hộ kinh doanh cá thể, chiếm gần 30% lực lượng lao động phi chính thức và đóng góp đáng kể cho nền kinh tế trong lĩnh vực thương mại, dịch vụ ăn uống và làm đẹp, tạo việc làm cho hàng chục triệu lao động. Tuy nhiên, đây cũng là nhóm dễ bị tổn thương nhất khi có thay đổi lớn về chính sách do kém hiểu biết công nghệ và thiếu nhạy bén với thị trường. Đặc biệt nếu thay đổi đó chưa tỉ lệ thuận với tư duy cập nhật và tâm lý chấp nhận thay đổi của nhiều hộ dân.

Tâm lý sợ công nghệ, nhiều hộ kinh doanh tháo biển hiệu làm freelancer
Hình ảnh hộ kinh doanh spa đóng cửa nhưng vẫn làm nếu có khách đặt lịch
Tâm lý sợ công nghệ, nhiều hộ kinh doanh tháo biển hiệu làm freelancer
Hiệu thuốc trên địa bàn xã Thạch Đà gỡ biển hiệu nhưng vẫn mở cửa đón khách đến mua thuốc

Việc một bộ phận hộ kinh doanh “rút lui” hoặc chuyển sang hoạt động phi chính thức (không bảng hiệu, không đăng ký, giao dịch hoàn toàn bằng tiền mặt) đang trở thành thực trạng tại nhiều địa phương. Hệ lụy kéo theo không chỉ làm thất thoát nguồn thu thuế của nhà nước mà còn ảnh hưởng đến mức độ an toàn tiêu dùng, quản lý lao động. Từ đó gây suy yếu hệ sinh thái kinh doanh siêu nhỏ vốn đang là “mạng lưới an sinh kinh tế tự nhiên” của hàng triệu người. Nếu không được ngăn chặn kịp thời và định hướng tư duy thì quá trình số hóa sẽ vô tình tạo nên một tầng lớp kinh tế “bị bỏ lại phía sau”, nơi công nghệ không là cơ hội, mà trở thành yếu tố tiên quyết để "khai tử" những chủ hộ kinh doanh còn yếu kém về việc sử dụng công nghệ.

Không thể phủ nhận số hóa quản lý thuế là một bước tiến cần thiết nhằm tăng cường minh bạch, chống thất thu và tạo sân chơi công bằng. Tuy nhiên, khi chính sách được triển khai đồng loạt mà không phân tầng rõ theo quy mô, đặc thù ngành nghề, nó dễ rơi vào tình trạng “đúng về mục tiêu nhưng sai về cách tiếp cận”. Chuyển đổi số trong bối cảnh như vậy, thay vì trở thành bàn đạp phát triển, lại trở thành rào cản hành nghề, khiến một bộ phận hộ kinh doanh lựa chọn rút lui hoặc lựa chọn “ẩn mình” để hoạt động dễ dàng hơn.

Cụ thể, hộ kinh doanh trong nhóm dịch vụ chăm sóc cá nhân thường có đặc điểm chung là: Hoạt động đơn lẻ, không nhân sự phụ trợ, không kế toán; thiếu kiến thức công nghệ, ngại thay đổi phương thức vận hành truyền thống; không sử dụng phần mềm quản lý, chủ yếu ghi chép bằng sổ sách... Vậy nên, các hộ kinh doanh đang gặp rất nhiều khó khăn, luống cuống trong việc cài đặt máy tính tiền, sử dụng phần mềm kết nối cơ quan thuế, lưu trữ dữ liệu điện tử... giống như áp dụng chuẩn doanh nghiệp.

Ông Đỗ Viết Trọng - Phó Tổ trưởng, tổ quản lý hỗ trợ thuế Doanh nghiệp, Đội thuế liên huyện Sóc Sơn- Mê Linh - cho biết: "Hiện tại cơ quan thuế đã tổ chức nhiều lớp tập huấn dành cho hộ kinh doanh và có nhiều hộ đã thành thạo việc khởi tạo máy tính tiền kết nối với cơ quan thuế. Tuy nhiên, phần lớn người dân hiện nay còn khó khăn trong việc thao tác thực hiện do trước đây họ đã quen với việc làm thủ công và bán hàng không xuất hóa đơn. Đặc biệt những hộ dân này đều là người có tuổi, sự am hiểu và bắt kịp công nghệ còn rất hạn chế. Thời gian tới, các cơ quan thuế sẽ hỗ trợ thực hiện hỗ trợ cặn kẽ đối với hộ dân và nếu hộ nào không thực hiện thì chúng tôi sẽ có quyết định xử phạt".

Rào cản xuất phát từ tâm lý sợ công nghệ

Một thực tế đang diễn ra là nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ không phản đối nghĩa vụ nộp thuế, nhưng tỏ ra e dè, thậm chí là hoảng sợ trước các yêu cầu về công nghệ. Đây không đơn thuần là vấn đề kỹ thuật, mà xuất phát từ tâm lý bất an khi phải thay đổi mô hình hoạt động mà họ đã quen thuộc nhiều năm.

Anh Trần Hoài Nam - Trưởng phòng Kinh doanh Công ty Cổ phần Giải pháp phần mềm MKT - chia sẻ: "Tâm lý sợ công nghệ kéo theo xu hướng trì hoãn, trốn tránh, hoặc tìm cách 'lách luật'. Từ đó làm giảm hiệu quả chính sách, gây ra sự chênh lệch giữa mục tiêu quản lý và thực tiễn triển khai. Việc sử dụng máy tính tiền, phần mềm quản lý, cập nhật hóa đơn điện tử... với một người kinh doanh lớn tuổi, không quen thao tác số, là một thách thức không nhỏ. Thậm chí, một số người coi đó là biểu hiện của việc “doanh nghiệp hóa cưỡng ép”, khiến họ mất đi sự linh hoạt, tự chủ vốn là đặc trưng của kinh doanh hộ cá thể".

Công nghệ không nên chỉ là công cụ kiểm soát, hỗ trợ người dân mà công nghệ đúng đắn phải là đòn bẩy nâng đỡ hộ kinh doanh yếu thế trên thương trường có nhiều biến động khôn lường. Chuyển đổi số thành công không chỉ đến từ chỉ thị hành chính mà còn từ việc xây dựng lòng tin, tháo gỡ tâm lý ngại thay đổi và tạo điều kiện tiền đề phát triển kinh tế- xã hội. Hộ kinh doanh là một phần không thể thiếu trong chuỗi mắt xích phát triển kinh tế đất nước.

Tin bài khác
Đà Nẵng kiến nghị Chính phủ cho thí điểm một số cơ chế đặc thù tạo động lực cho mô hình tăng trưởng mới

Đà Nẵng kiến nghị Chính phủ cho thí điểm một số cơ chế đặc thù tạo động lực cho mô hình tăng trưởng mới

Phát biểu tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với địa phương về kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025 và các nhiệm vụ, giải pháp để thực hiện mục tiêu tăng trưởng năm 2025, lãnh đạo TP. Đà Nẵng đã kiến nghị loạt giải pháp lớn để đạt mục tiêu tăng trưởng.
Phát triển năng lượng tái tạo: Giải pháp bền vững cho an ninh năng lượng và thích ứng biến đổi khí hậu

Phát triển năng lượng tái tạo: Giải pháp bền vững cho an ninh năng lượng và thích ứng biến đổi khí hậu

Trong bối cảnh nhu cầu điện ngày càng tăng cùng với áp lực từ biến đổi khí hậu, Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn trong đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững.
Sàn giao dịch carbon sắp vận hành, Việt Nam quyết liệt chuyển dịch xanh

Sàn giao dịch carbon sắp vận hành, Việt Nam quyết liệt chuyển dịch xanh

Ngày 17/7/2025, Bộ Tài chính phối hợp cùng Chương trình Đối tác Chuyển dịch Năng lượng Đông Nam Á (ETP - UNOPS) tổ chức Hội thảo tham vấn về xây dựng mô hình vận hành sàn giao dịch tín chỉ các-bon, nhằm chuẩn bị cho giai đoạn thí điểm thị trường các-bon từ năm 2025 đến 2028.
Người lao động mong tăng lương tối thiểu để ổn định sống

Người lao động mong tăng lương tối thiểu để ổn định sống

Giữa bối cảnh lạm phát và chi phí sinh hoạt tăng, người lao động Việt Nam đang rất mong mỏi tăng lương tối thiểu để đảm bảo cuộc sống ổn định.
Chuyển đổi số khu vực công: Nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Chuyển đổi số khu vực công: Nền tảng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội

Sáng 17/7 tại Hà Nội đã diễn ra Diễn đàn “Chuyển đổi số khu vực công – Tiền đề cho phát triển kinh tế xã hội”, thu hút các đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành, viện nghiên cứu, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức công nghệ, cùng nhiều chuyên gia trong và ngoài nước.
TP. Hồ Chí Minh đón hơn 5,2 tỷ USD kiều hối trong nửa đầu năm 2025

TP. Hồ Chí Minh đón hơn 5,2 tỷ USD kiều hối trong nửa đầu năm 2025

Theo số liệu vừa công bố từ Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh Khu vực 2, tổng lượng kiều hối chuyển về TP. Hồ Chí Minh trong 6 tháng đầu năm 2025 đạt 5,23 tỷ USD, tăng nhẹ so với cùng kỳ năm ngoái.
Ông Phan Đức Hiếu: Cải cách thực chất phải đi từ tư duy đến hành động

Ông Phan Đức Hiếu: Cải cách thực chất phải đi từ tư duy đến hành động

Theo ông Phan Đức Hiếu, Nghị quyết 68 hướng đến giảm phiền hà, tăng bảo vệ và khơi thông nguồn lực cho doanh nghiệp tư nhân. Báo chí cần hiểu sâu sắc để phản biện hiệu quả.
Thúc đẩy cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân vì mục tiêu tăng trưởng

Thúc đẩy cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân vì mục tiêu tăng trưởng

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng năm 2025, Bộ Tài chính đề xuất cần tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 198/2025/QH15 của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
Bộ Tài chính đề xuất hai kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025: Hà Nội cần đạt 8,5%

Bộ Tài chính đề xuất hai kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025: Hà Nội cần đạt 8,5%

Sáng 16/7, tại Hội nghị trực tuyến giữa Chính phủ và các địa phương nhằm thảo luận về kịch bản tăng trưởng kinh tế năm 2025 và các nhiệm vụ, giải pháp triển khai, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ đã xây dựng và trình hai kịch bản tăng trưởng cho năm 2025.
Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam đồng hành cùng doanh nghiệp APEC vì tương lai xanh và số

Chủ tịch nước Lương Cường: Việt Nam đồng hành cùng doanh nghiệp APEC vì tương lai xanh và số

Ngày 16/7, tại Khách sạn Pullman thành phố Hải Phòng, Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam Lương Cường đã tham dự và phát biểu khai mạc Kỳ họp lần thứ ba năm 2025 của Hội đồng Tư vấn Kinh doanh APEC (ABAC III).
Từ bài học Hàn Quốc, Đài Loan đến chiến lược tăng trưởng mới cho Việt Nam

Từ bài học Hàn Quốc, Đài Loan đến chiến lược tăng trưởng mới cho Việt Nam

Tại Diễn đàn “Xác lập mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam giai đoạn 2026-2030, định hướng đến năm 2045”, TS. Nguyễn Bá Hùng đã chỉ ra những bài học tăng trưởng từ Hàn Quốc và Đài Loan (Trung Quốc), đây là cơ sở để Việt Nam hoạch định con đường phát triển riêng.
Miễn thuế đất: Cú hích mới cho tái cơ cấu nông nghiệp Việt Nam

Miễn thuế đất: Cú hích mới cho tái cơ cấu nông nghiệp Việt Nam

Tái cơ cấu nông nghiệp, miễn thuế đất sản xuất... là chìa khóa mở ra kỷ nguyên mới cho nông nghiệp Việt Nam, thúc đẩy chuỗi giá trị và tăng sức cạnh tranh quốc tế.
Sáu câu hỏi cho tương lai kinh tế Việt Nam: Cần câu trả lời cấp thiết

Sáu câu hỏi cho tương lai kinh tế Việt Nam: Cần câu trả lời cấp thiết

Tại diễn đàn xác lập mô hình tăng trưởng mới cho Việt Nam, PGS. TS Nguyễn Hồng Sơn đã đặt ra những câu hỏi chiến lược, gợi mở hướng đi cho nền kinh tế Việt Nam.
Miễn thuế AI, bán dẫn "đòn bẩy" cho ngành công nghệ Việt Nam

Miễn thuế AI, bán dẫn "đòn bẩy" cho ngành công nghệ Việt Nam

Bộ Tài chính đang lấy ý kiến miễn thuế cho doanh nghiệp công nghệ mới như AI, bán dẫn. Đây là giải pháp quan trọng thúc đẩy đổi mới, tăng năng lực cạnh tranh quốc gia.
Hoàn thiện chính sách lĩnh vực xây dựng nhằm phát trển kinh tế tư nhân

Hoàn thiện chính sách lĩnh vực xây dựng nhằm phát trển kinh tế tư nhân

Bộ Xây dựng yêu cầu các đơn vị tiếp tục rà soát, đề xuất sửa đổi các quy định pháp luật đang cản trở hoạt động đầu tư, sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân.