Làn sóng COVID-19 thứ hai của Ấn Độ làm gián đoạn kế hoạch xuất khẩu vắc xin

10:00 20/07/2021

Châu Á phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt vắc xin khi nhà sản xuất lớn nhất thế giới vẫn đang chiến đấu chống lại đợt bùng phát nặng nề tại quê nhà.

Làn sóng COVID-19 thứ hai khủng khiếp của Ấn Độ đã giết chết hơn 400.000 người và khiến chính sách ngoại giao vắc xin của Thủ tướng Narendra Modi bị trật bánh. © Nikkei dựng phim / Nguồn ảnh của Getty Images

Làn sóng COVID-19 thứ hai khủng khiếp của Ấn Độ đã giết chết hơn 400.000 người và khiến chính sách ngoại giao vắc xin của Thủ tướng Narendra Modi bị gián đoạn. Nguồn ảnh của Getty Images/Dựng ảnh: Nikkei Asia.

Xuất khẩu vắc-xin COVID-19 của Ấn Độ đã bị đình trệ trong ba tháng cho đến nay và triển vọng để sớm hoạt động trở lại là rất ít. Điều này bị gây ra bởi một làn sóng nhiễm Covid-19 thứ hai tàn phá quốc gia Nam Á với hơn 1,3 tỷ dân vào tháng Tư và tháng Năm.

Nguồn cung cấp toàn cầu cho các mũi tiêm sản xuất tại Ấn Độ là một phần trong chính sách ngoại giao vắc xin của Thủ tướng Narendra Modi nhằm tranh giành ảnh hưởng trong khu vực và toàn cầu với Trung Quốc. Sự bùng phát thảm hại của đại dịch không chỉ làm đình trệ chính sách ngoại giao của New Delhi mà còn khiến các nước nhập khẩu vắc xin ở châu Á - Thái Bình Dương và nhiều nước khu vực khác bị đình trệ.

Adar Poonawalla, giám đốc điều hành của Viện Huyết thanh Ấn Độ (SII), nhà sản xuất vắc xin lớn nhất thế giới, cho biết: “Chúng tôi đã xuất khẩu 60 triệu liều từ tháng 1 đến cuối tháng 2, có lẽ nhiều hơn bất kỳ quốc gia nào khác. "Sau đó, làn sóng thứ hai ở Ấn Độ ập đến với chúng tôi, và chúng tôi phải tập trung tất cả công sức vào sản xuất vắc xin cho người dân Ấn Độ vì đó là nơi cần thiết nhất”, Adar chia sẻ.

Ấn Độ là cường quốc vắc xin có khả năng cung cấp khoảng 60% tổng số nguồn cung toàn cầu. Trước khi ngừng xuất khẩu vào tháng 4, họ đã cung cấp khoảng 66,4 triệu liều vắc xin COVID-19 cho hơn 90 quốc gia, bao gồm Campuchia, Lào và Myanmar ở Đông Nam Á.

Nhưng đại dịch trong nước đã làm trật bánh các kế hoạch tốt nhất.

Khi các ca nhiễm COVID-19 hàng ngày của Ấn Độ tăng lên con số đáng báo động vào tháng 4, nhu cầu trong nước đối với vắc xin cũng tăng vọt. Sự bùng nổ này chủ yếu do biến thể delta được phát hiện lần đầu tiên ở quốc gia Nam Á và hiện đã lan rộng ra hơn 80 quốc gia. Trong lúc đỉnh điểm của đợt thứ hai vào tháng 5, Ấn Độ đã chứng kiến ​​hơn 400.000 ca lây nhiễm hàng ngày - cao hơn nhiều so với mức cao nhất 97.000 ca mỗi ngày mà nước này đã trải qua vào tháng 9 năm ngoái.

Số ca nhiễm và mắc các tháng tại Ấn Độ ( Bên trái: ca mắc; bên phải: ca tử vong)
Số ca nhiễm và tử vong các tháng tại Ấn Độ từ tháng 5 đến tháng 7. (Bên trái: ca mắc; bên phải: ca tử vong).

Hệ thống chăm sóc sức khỏe vốn đã dễ tổn thương của Ấn Độ nay càng trở nên quá tải với tình trạng bệnh nhân thở hổn hển vì lượng oxy quá ít ỏi. Các lò hỏa táng và các khu chôn cất phải vật lộn để có thể chứa được các thi thể, cả chính quyền địa phương và liên bang đều bị chỉ trích dữ dội vì đã xử lý tồi tệ cuộc khủng hoảng.

Nguồn cung cấp vắc xin cho các quốc gia khác - bắt đầu ngay sau khi Ấn Độ triển khai đợt tiêm chủng của riêng mình vào ngày 16 tháng 1 - được gửi dưới dạng tài trợ, quà tặng, các chuyến hàng thương mại hoặc như một phần cam kết của Ấn Độ trong chương trình COVAX do Tổ chức Y tế Thế giới hậu thuẫn, nhằm mục đích đảm bảo phân phối vắc xin toàn cầu một cách công bằng.

Hầu hết các liều đều có nguồn gốc từ SII, trong đó có loại vắc-xin Oxford-AstraZeneca COVID-19 dưới tên thương hiệu địa phương là Covishield.

Ấn Độ thường cung cấp khoảng 60% lượng vắc xin trên thế giới, nhưng đã phải tạm dừng xuất khẩu vắc xin COVID-19 để tăng cường chương trình tiêm chủng trong nước đầy tham vọng. © Reuters
Ấn Độ thường cung cấp khoảng 60% lượng vắc xin trên thế giới, nhưng đã phải tạm dừng xuất khẩu vắc xin COVID-19 để tăng cường chương trình tiêm chủng trong nước đầy tham vọng. Ảnh: Reuters.

Công ty Bharat Biotech có trụ sở tại Hyderabad, công ty đã phát triển Covaxin, loại vắc xin bản địa đầu tiên của Ấn Độ, cũng đóng góp nguồn cung cấp.

Khi Ấn Độ chiến đấu với làn sóng thứ hai, chính phủ Modi đã đặt ra mục tiêu đầy tham vọng là tiêm chủng đầy đủ cho tất cả dân số trưởng thành của Ấn Độ với dự tính là trên 940 triệu người vào cuối năm nay. Điều đó có nghĩa là chuyển hướng liều lượng vắc xin vào phục vụ chính trong nước thay vì dành lượng lớn để xuất khẩu

Cuộc khủng hoảng sức khỏe đã hạ nhiệt bớt trong những tuần gần đây. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Arindam Bagchi nói với các phóng viên vào ngày 8 tháng 7 rằng: “Trọng tâm hiện tại của chúng tôi là tiếp tục tập trung vào mục đích sản xuất trong nước, hướng tới chương trình tiêm chủng nội địa của Ấn Độ”.

Khi nguồn cung của Ấn Độ ngừng hoạt động, các nước như Bangladesh, Nepal và Sri Lanka bắt đầu tìm đến Nga và Trung Quốc để lấp đầy khoảng trống trong việc nhâp khẩu vắc xin. Moscow và Bắc Kinh cũng bắt đầu cung cấp nhiều liều thuốc hơn, bao gồm cho cả khu vực Đông Nam Á.

Theo nhà báo Ramesh Pokhrel ở Kathmandu, Nepal đã bắt đầu tiêm chủng vào ngày 27 tháng 1 bằng cách sử dụng Covishield.

Các chuyến giao hàng ban đầu từ Ấn Độ đến Nepal rất nhanh chóng. Họ đã nhận được một triệu liều thuốc như một khoản trợ cấp vào tháng 1, và mua một triệu liều thuốc khác trực tiếp từ SII một tháng sau đó. Pokhrel nói với Nikkei Asia: “Quá trình mua đã bị dừng lại do lệnh cấm tạm thời của Ấn Độ đối với việc xuất khẩu vắc-xin”.

Vắc xin Sinopharm của Trung Quốc - mang nhãn hiệu Vero Cell  và Sputnik V của Nga nằm trong số các vắc xin khác được chấp thuận sử dụng khẩn cấp ở Nepal. Các cuộc đàm phán đang diễn ra với các nhà sản xuất khác, chủ yếu ở Trung Quốc và Mỹ

Các chuyên gia cho rằng việc phụ thuộc quá nhiều vào một quốc gia duy nhất để cung cấp vắc xin là không thận trọng. Nhiều quốc gia cũng chậm đặt hàng, trong khi những quốc gia khác, chẳng hạn như Mỹ và Canada, đặt trước liều lượng gấp 3 hoặc 4 lần so với dân số của họ.

Rajinder K. Dhamija, trưởng khoa thần kinh tại trường Cao đẳng Y tế Lady Hardinge ở New Delhi, cho biết: “Những quốc gia này nên tiến lên và giúp đỡ các quốc gia đang phát triển và những quốc gia nghèo hơn để tiếp thêm sức mạnh cho họ. Ông cho biết, nhu cầu về chủng loại đối với đối tượng người dễ bị tổn thương ở Ấn Độ trở nên gay gắt hơn khi đợt thứ hai khiến hàng trăm nghìn người thiệt mạng.

Tính đến ngày 19 tháng 7, Ấn Độ đã báo cáo 31,14 triệu trường hợp nhiễm với 414.108 trường hợp tử vong, và họ cũng đã sử dụng khoảng 406,5 triệu liều vắc xin, chủ yếu là liều đầu tiên trong số hai liều được yêu cầu.

Pankaj Jha, giáo sư về các vấn đề chiến lược tại Đại học Toàn cầu OP Jindal, nói rằng hiện tại Ấn Độ có thể là "nước đóng góp vào nguồn cung cấp vắc-xin nhưng không thể là người thống trị."

Ông cũng cho biết thêm, Ấn Độ có 300 công ty sản xuất vắc xin, có thể mở rộng quy mô sản xuất "trong tích tắc", nhưng điều đó không thể xảy ra cho đến khi được phép sản xuất một số loại vắc xin mà Mỹ và các nước khác ở phương Tây đã phát triển. "Sự hỗ trợ từ cộng đồng quốc tế cũng rất quan trọng nếu họ muốn Ấn Độ đáp ứng nhu cầu của thế giới”, giáo sư nhận định.

Năng lực sản xuất cũng quyết định bao lâu nữa Ấn Độ có thể tiếp tục xuất khẩu vắc xin. Năng lực sản xuất hàng tháng của SII đạt 90 triệu liều trong tháng 6 từ 70 triệu vào tháng 3. Nó đang đặt mục tiêu đạt 100 triệu liều vào tháng 8.

Từ chỉ 10 triệu liều vào tháng Tư, Bharat Biotech đang lên kế hoạch công suất 60 đến 70 triệu liều mỗi tháng trong tháng này hoặc tháng tới, và gần 100 triệu vào tháng Chín.

Thủ tướng Narendra Modi rất muốn liên kết bản thân với đợt tiêm chủng lớn của Ấn Độ chống lại COVID-19 sau khi tin nhầm hồi đầu năm rằng virus này đang rút lui. © Reuters
Thủ tướng Narendra Modi rất muốn triển khai một đợt tiêm chủng lớn tại Ấn Độ nhằm chống lại COVID-19 sau khi nghĩ rằng đầu năm nay virus đã dần biến mất. Ảnh: Reuters.

Ấn Độ đã phê duyệt sử dụng khẩn cấp Sputnik V của Nga, mà SII sẽ bắt đầu sản xuất vào tháng 9; và Moderna từ Hoa Kỳ

Chính phủ cũng đang nghiên cứu một số vắc xin khác đang được phát triển trong nước. Trong số đó, vắc-xin Biological E có khả năng sẽ được cung cấp từ tháng 9. Chính phủ đã đặt hàng 300 triệu liều.

Biological E có thể tạo ra 1 tỷ liều vắc xin COVID-19, trong đó có vắc xin do Johnson & Johnson phát triển, vào năm 2022 cho các quốc gia trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương. Nỗ lực này là một phần của quan hệ đối tác vắc xin được công bố vào tháng 3 bởi nhóm Quad bao gồm Úc, Ấn Độ, Nhật Bản và Mỹ

Mỹ tự tin về khả năng sản xuất của Ấn Độ và nước này sẽ có thể đạt được mục tiêu Quad bất chấp những nghi ngờ dấy lên với làn sóng thứ hai khủng khiếp của quốc gia Nam Á này.

Khi câu hỏi đặt ra rằng liệu kế hoạch của Quad có thể bị gián đoạn vì cuộc khủng hoảng ở Ấn Độ hay không, ", Kurt Campbell, Điều phối viên Nhà Trắng về khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, nói với Trung tâm New American Security vào ngày 9 tháng 6 rằng: "Các cuộc thảo luận của chúng tôi với cả các đối tác trong khu vực tư nhân và cả chính phủ cho thấy rằng chúng tôi vẫn đang đi đúng hướng cho năm 2022”.

Ông nói: “Tôi nghĩ rằng chúng tôi đang cảm thấy tương đối tự tin khi bước sang năm 2022, đồng thời chỉ ra rằng thế giới đang phải đối mặt với những chủng virus mới lây lan nhanh chóng. Tôi nghĩ rằng chúng tôi hiểu cách duy nhất để có thể chống lại điều này  là thông qua ngoại giao vắc xin và chúng tôi đang cố gắng đẩy mạnh điều đó một cách tổng thể hơn."

Harsh V. Pant, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu chiến lược tại quỹ Observer Research có trụ sở tại New Delhi, nói với Nikkei rằng mặc dù những thất bại của Ấn Độ đã tạo cơ hội cho Nga và Trung Quốc "lấn sân", nhung hai quốc gia này vẫn còn những hạn chế nhất định.  

"Có một vấn đề nghiêm trọng với chất lượng vắc-xin của Trung Quốc, trong khi Nga, quốc gia có vắc-xin tương đối ổn lại không thể thực sự phù hợp với quy mô cần thiết", Pant nói.

Trong khi đó, các quốc gia thuộc Nhóm Quad đang sẵn sàng tạo ra kết quả tốt hơn. Ông nói: “Mỹ chắc chắn có thể thế chân để cạnh tranh, vì họ đã tiêm chủng cho hầu hết dân số và có khả năng tạo ra vắc-xin hiệu quả tốt với nguồn cung ổn định”.

Bảo Bảo (Theo Nikkei Asia)