Việc bẫy bắt chim vô tội vạ không chỉ ảnh hưởng đến vấn đề sinh thái mà còn gây thiệt hại rất lớn cho nghề nuôi chim yến Khánh Hòa. Từ đầu năm đến nay, vấn nạn giăng lưới tàng hình để bẫy bắt chim hoang dã và chim yến xuất hiện nhiều ở các địa phương như: Tây Nha Trang, Bắc Nha Trang, Nam Nha Trang, xã Diên Khánh, xã Ninh Lộc…. Ngoài ra, tại các địa phương khác trên địa bàn tỉnh thỉnh thoảng cũng có vài vụ căng lưới bẫy bắt chim yến.
Theo thống kê của Đội chống săn bắt chim yến, từ năm 2019, tình trạng giăng bẫy tàng hình bắt chim yến diễn ra rầm rộ khiến đàn chim yến trên địa bàn tỉnh suy giảm mạnh. Trung bình mỗi năm, Công ty Yến sào Khánh Hòa phát hiện hơn 73 vụ bắt bẫy chim yến, giải cứu hơn 2.500 con. Kết quả sau 7 năm triển khai thực hiện đã phát hiện 514 vụ, thu giữ tang vật gần 700 tấm lưới tàng hình cùng dụng cụ, với số lượng chim yến bẫy được tương đối lớn, đã giải cứu thả về tự nhiên gần 18.000 cá thể chim yến.
Tính riêng 6 tháng đầu năm 2025, đã phát hiện 96 vụ việc bẫy bắt chim yến trái phép: 21 vụ được tuyên truyền, vận động người dân tự giác tháo gỡ bẫy lưới; 75 vụ bị thu giữ tang vật và tiến hành tiêu huỷ tại chỗ, với tổng cộng 112 tấm lưới được thu giữ; gần 700 cá thể chim yến được giải cứu.
Không chỉ ở Khánh Hòa, nhiều địa phương khác như Hội An, Lâm Đồng, Gia Lai - Bình Định, Phú Yên - Đăk Lăk, Bình Dương - TP. Hồ Chí Minh, đang có nghề nuôi yến cũng đang trong tình trạng tương tự mà chính quyền hết sức vất vả để đối phó nạn giăng bẫy bắt chim yến bán thịt. Bên cạnh đó, ở miền Tây Nam bộ cũng hình thành nhiều nhóm người ngang nhiên đến gần các khu vực nuôi chim yến của dân, tìm cách bẫy, bắt chim yến và kéo theo là đàn yến của các nhà dân gần đó sụt giảm đàn nghiêm trọng.
Sau khi bẫy chim yến, những con khỏe mạnh sẽ được các đối tượng bán cho việc phóng sinh hoặc vặt lông đóng vào thùng xốp bán cho các quán nhậu, nhà hàng hay ở các chợ với nhiều mức giá tùy theo theo kích cỡ, dao động từ 3.000 - 10.000 đồng/con. Trong khi đó, giá trị mà mỗi con chim yến mang lại cho sức khỏe con người là vô giá, mang lại thu nhập cho người dân và đóng góp ngân sách cho nền kinh tế địa phương rất đáng kể.
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học, giá trị bổ dưỡng diệu kỳ chim yến mang lại ở trong tổ yến, ngược lại thịt chim yến không có giá trị dinh dưỡng và kích thước quá nhỏ, khó ăn vì không ngon. Tất cả tinh túy của chim yến đều được hội tụ dinh dưỡng trong tổ yến.
Chim yến là loài có tập tính chung thủy, sống theo cặp. Khi 1 con bị bắt mất thì con còn lại không bắt cặp với con khác mà sẽ chết theo hoặc sống đơn độc cho đến hết vòng đời. Do vậy trong một cặp chim yến, 1 con bị bắt thì con còn lại sẽ không sinh con và làm tổ. Cùng với đó, nếu chim bố, mẹ bị bắt mất thì chim non trong tổ không được nuôi dưỡng cũng sẽ chết theo, như vậy sự suy giảm của đàn chim yến sẽ theo cấp số nhân vì mỗi chim bố mẹ bị bắt sẽ mất đi 2 thế hệ ngay lập tức, và ảnh hưởng lâu dài về sau. Tình trạng săn bắt chim yến trái phép đã khiến nguồn chim dần dần cạn kiệt, ảnh hưởng nguy cấp tới đa dạng sinh học trong quần thể chim yến tự nhiên và sụt giảm nghiêm trọng nguồn lợi kinh tế loài chim này mang lại.
Năm 2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 14/2021/NĐ-CP về việc Quy định xử phạt vi phạm hành chính về chăn nuôi, tại Điều 27 Vi phạm quy định về hoạt động nuôi chim yến nêu rõ: “Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng đối với hành vi săn bắt, dẫn dụ chim yến để sử dụng vào mục đích khác ngoài mục đích nuôi chim yến để khai thác tổ yến hoặc nghiên cứu khoa học” kèm theo các hình thức phạt bổ sung (khoản 4) và biện pháp khắc phục hậu quả. Tuy nhiên, đến nay vấn nạn săn bắt chim yến trái phép không có dấu hiệu thuyên giảm mà còn có xu hướng gia tăng.
Để có thể xây dựng và phát triển nghề nuôi chim yến một cách bền vững, bên cạnh sự chủ động của người dân, doanh nghiệp nuôi chim yến, thiết nghĩ, tỉnh Khánh Hòa cần thành lập Hiệp hội bảo vệ quần thể đàn chim yến; tuyên truyền thông qua lực lượng dân quân tự vệ tại 64 phường, xã nhằm nâng cao nhận thức người dân về bảo vệ chim yến; đưa ra các quy định nghiêm ngặt xử phạt các hành vi săn bắt, vận chuyển, mua bán, chế biến loài động vật có giá trị kinh tế cao.
Bên cạnh đó, cần kiện toàn và nâng cao hiệu quả hoạt động của đội kiểm tra liên ngành gồm: Công an tỉnh, Công an Phường, Xã, Chi cục kiểm lâm và Công ty Yến sào Khánh. Lực lượng này cần phối hợp chặt chẽ, tăng cường kiểm tra hiện trường, các cơ sở mua bán chim cảnh, quán nhậu, quán bán chim cảnh nhằm phát hiện, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm theo nghị định 14/2021/NĐ-CP, góp phần ngăn chặn tình trạng săn bắt chim yến trái phép. góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về giá trị tài nguyên biển đảo, giá trị văn hóa tinh thần từ hai Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia về “Tri thức khai thác và chế biến Yến sào Khánh Hòa” và “Lễ hội Yến sào Khánh Hòa” đồng thời, bồi đắp ý thức bảo vệ chủ quyền biển đảo cho thế hệ trẻ.
Với vai trò tiên phong trong công tác bảo tồn và phát triển đàn chim yến, Công ty Yến sào Khánh Hòa góp phần gìn giữ nguồn tài nguyên quý giá của quốc gia và khẳng định vị thế thương hiệu trên trường quốc tế. Những nỗ lực không ngừng trong việc bảo tồn, phát triển quần thể đàn chim yến đã tạo động lực mạnh mẽ trong cộng đồng, thúc đẩy các tổ chức, cá nhân cùng chung tay ngăn chặn nạn săn bắt trái phép, xây dựng ngành nghề yến sào phát triển bền vững và góp phần bảo vệ hệ sinh thái biển đảo cho các thế hệ mai sau.
Cho những cánh yến sinh sôi về tổ mỗi ngày, không còn những cuộc chia ly đẫm nước mắt của yến, hãy chung tay bảo vệ quần thể đàn chim yến.
Một số hình ảnh hoạt động của Công ty Yến sào Khánh Hòa trong công tác bảo vệ đàn chim yến:
 | ||
Hang Yến được bảo vệ ở đảo Yến
|
 |
| Đội Chống săn bắt chim yến thu giữ tang vật |
 |
| Thành viên của Đội Chống săn bắt chim yến tiến hành thu “lưới tàng hình” |
 |
| Giải cứu chim bị bẫy |
