Chân dung người khai sáng Mazda - Matsuda Jujiro

Matsuda Jujiro sinh ngày 8/8/1875, là con trai út trong một gia đình có 12 người con tại tỉnh Hiroshima. Ngay từ năm 13 tuổi ông đã bắt đầu làm việc trong một lò rèn ở Osaka và để rồi sau đó chính tay ông đã tạo nên sản phẩm đầu tiên có tên “Máy bơm Matsuda” khi chỉ khoảng hơn 30 tuổi.

Sau khi chiến tranh thế giới lần thứ I kết thúc, Jujiro Matsuda trở nên giàu có với tài sản kết xù của mình nhờ vào cung cấp và sản xuất vũ khí. Năm 1921, ông trở về quê ở Hiroshima để thành lập công ty chuyên sản xuất nút bần với tên gốc là Toyo Cork Kogyo Co., Ltd. Gánh trên vai cả trách nhiệm của người sáng lập Công ty Toyo Cork hồi đó vì bị bệnh mà mất, ông đã cho ra đời nhiều sản phẩm có khả năng cách nhiệt. 

Những tưởng cả cuộc đời của Jujiro Matsuda chỉ quanh quẩn với công việc của một thợ rèn, nhưng chính phát minh đầu đời của mình – “Máy bơm Matsuda” đã cho ông niềm tin và khả năng sáng tạo tuyệt vời của mình được phát huy tối đa.

Sau khi trở thành một người thợ giỏi tại xưởng rèn của mình, Jujiro Matsuda đã chứng tỏ bản thân trong vai trò quản lý xưởng và đổi tên nơi này thành “Hợp tác xã máy bơm Matsuda”. Tuy nhiên, ông đã rời khỏi hợp tác xã này không lâu sau đó và bắt đầu công việc mới với xưởng chế tác vũ khí có tên gọi “Công xưởng Matsuda”. Dần dần, xưởng của Jujiro Matsuda trở thành nhà cung cấp vũ khí cho quân Sa Hoàng Nga cũng như sản xuất súng trường Type 99 cho quân đội Nhật Bản.

Tuy nhiên, năm 1925, công ty bị hỏa hoạn và tất cả bị thiêu rụi. Không nản chí dù phải chịu một khoản nợ lớn sau tai nạn đó, ông đổi tên công ty thành Công ty Toyo năm 1923 bắt đầu sản xuất chiếc xe tải 3 bánh đầu tiên. Năm 1931, dòng xe ba bánh có động cơ "Mazdago", được sản xuất tại thành phố Fuchū ngày nay và công ty, hiện được gọi là Toyo Kogyo Co., Ltd., sẽ tập trung vào sản xuất xe có động cơ. Chiếc xe này đã ra đời không chỉ với những kĩ thuật độc quyền về động cơ của công ty Toyo mà đã đánh dấu nhưng quyết tâm rất lớn của Matsuda Jujiro như “Nội địa hóa ở mức tối đa những linh kiện”, “là xe có tính năng và trọng tải tốt nhất”, “có được một hế thống sản xuất hàng loạt nhất quàn”,… Ở thời kì này có rất nhiều những công ty sản xuất ô tô khác cũng đang ra mắt những sản phẩm ô tô đầu tiên của mình  như Mitsubishi ra mắt xe “Mitsubishi A Model” vào năm 1917, năm 1933 Toyota cũng ra mắt chiếc xe thử nghiệm A1 đầu tiên của mình.  

Trụ sở Toyo Kogyo bị thiệt hại nặng nề vào ngày 6/8/1945 sau vụ ném bom xuống Hiroshima. Nhà máy ở thành phố Fuchū, nằm cách tâm chấn của vụ nổ hạt nhân hơn 5 km vẫn tương đối bình yên, và Matsuda đã đề nghị sử dụng nó cho văn phòng NHK ở Hiroshima.

Con rể của ông, Tsuneji Matsuda kế nhiệm ông làm Chủ tịch Toyo Kogyo và giám sát việc mở rộng bộ phận ô tô của hãng cho đến năm 1979, khi Ford Motor Company nắm 25% cổ phần của Toyo Kogyo. Liên minh với Ford đã dẫn đến việc bán cổ phần từ gia đình Matsuda và đổi Toyo Kogyo thành Mazda Motor Corporation vào năm 1984. Gia đình Matsuda vẫn sở hữu quyền kiểm soát trong Hiroshima Toyo Carp.

Matsuda qua đời vào ngày 27/3/1952. Vì những đóng góp của ông cho tỉnh Hiroshima, một bức tượng đồng của Jujiro Matsuda đã được tạo ra vào năm 1965 bởi nhà điêu khắc Katsuzou Entsuba, người gốc Hiroshima và được dựng lên tại Công viên Hijiyama ở Minami-ku, Hiroshima.

 TH