Nông dân Việt lép vế so với người Thái về sức nuôi gà

Ông Trần Thanh Hải, Phó chủ tịch điều hành Cấp cao Central Group (Thái Lan). Ảnh: VNE

Tại Diễn đàn Kinh tế Việt Nam chuyên đề nông nghiệp được tổ chức sáng 5/6, ông Trần Thanh Hải, Phó chủ tịch điều hành cấp cao Central Group (Thái Lan) cho rằng, Việt Nam có nhiều tiềm năng và thế mạnh về nông nghiệp nhưng vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt trong vấn đề chất lượng.

Theo ông Hải, trong những năm gần đây, Việt Nam đã trở thành nước xuất khẩu nông sản lớn trên thế giới. Theo đó, giá trị xuất khẩu nông sản năm 2017 của Việt Nam đạt 18,96 tỷ USD, tăng hơn 16% so với cùng kỳ 2016 và là ngành duy nhất đem lại giá trị xuất siêu.

Tuy nhiên, chất lượng nông sản vẫn là vấn đề lớn nhất của các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2016, Việt Nam đã có 542 lô hàng thủy sản của 110 công ty xuất khẩu bị 38 nước nhập khẩu trả về, với lý do không đáp ứng được yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm và tồn dư kháng sinh.

Ông Hải cho hay, doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam vẫn còn tìm hoặc chưa tìm hiểu thấu đáo hoặc chưa cập nhật các quy định, dẫn đến chất lượng sản phẩm không đảm bảo. Điều này gây tổn thất đến uy tín xuất khẩu của doanh nghiệp và hình ảnh Việt Nam.

90% là quy mô nhỏ

Một thực trạng đáng buồn không kém ở ngành nông nghiệp Việt Nam là quy mô sản xuất vẫn còn nhỏ lẻ, manh mún, khó kiểm soát. Trong khi ở Thái Lan, quy mô chăn nuôi 500 con gà trở xuống là chăn nuôi nhỏ lẻ theo hộ gia đình thì ở Việt Nam 90% nằm trong số này, kém Thái Lan 10 lần.

"Bên cạnh đó, ở Thái Lan hơn 70% hộ có sức nuôi từ 5.000 con gà. Trong khi đó, ở Việt Nam có 8 triệu điểm chăn nuôi, nhưng quy mô từ 100 đến 1.000 con chỉ chiếm 3%, trên 1.000 con chỉ 0,2%. Điều đó cho thấy quy mô và năng suất hiệu quả các nông trại ở Thái Lan hơn hẳn Việt Nam nên các sản phẩm dễ dàng cạnh tranh trên trường quốc tế", ông nói tiếp.

TS Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện chính sách chiến lược, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Ảnh: VNE)

Tương tự, TS. Đặng Kim Sơn, nguyên Viện trưởng Viện chính sách chiến lược, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, cũng cho rằng, bên cạnh những thách thức như rào cản kỹ thuật trong hội nhập, thể chế, khoa học công nghệ, nguồn gốc xuất xứ, vệ sinh an toàn thực phẩm,...thì quy mô sản xuất nhỏ lẻ là điều rất đáng lưu tâm.

"Việt Nam có đến 9,2 triệu nông dân nhỏ lẻ và số lượng hộ nông dân có liên kết doanh nghiệp rất hạn chế. Chẳng hạn như trong lĩnh vực gạo và chè, chỉ có 10% hợp tác với doanh nghiệp, còn trong lĩnh vực chăn nuôi thì có 16%", ông Sơn cho biết.

Với 33.500 trang trại, 7.000 hợp tác xã và 3.500 doanh nghiệp nhỏ, quy mô sản xuất ở Việt Nam được gọi là "nông dân nhỏ". "Từ khâu sản xuất nhỏ lẻ, đầu tư cho khoa học công nghệ rất ít, năng suất lao động thấp dẫn đến sản phẩm của chúng ta khó cạnh tranh", ông Sơn nhận định.

Mặc dù quy mô sản xuất ở Việt Nam là nhỏ lẻ nhưng theo ông Nguyễn Quốc Toàn, Quyền Cục trưởng Cục Chế biến và phát triển thị trường nông sản, Việt Nam là nước hội tụ nhiều tiềm năng về nông nghiệp. "Bằng chứng là trong những năm vừa qua Việt Nam xuất siêu về nông nghiệp. Nông sản Việt Nam đã xuất khẩu đến 180 nước trên thế giới. Năm 2003, mặt hàng rau quả đạt con số 105 triệu USD, đến 2016 đã đạt con số 1,5 tỷ USD, năm nay chúng ta phấn đấu riêng mặt hàng rau quả 3,5 tỷ USD", ông Toàn cho hay.

Thứ hai, chúng ta có một tầng lớp tiêu dùng trung lưu đang phát triển, thay đổi về hành vi và nhận thức tiêu dùng. Tỷ lệ ăn gạo có xu hướng giảm, người ta quan tâm hơn đến thực phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Thứ ba, trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nhu cầu về chế biến thực phẩm sạch tăng.

3.500 doanh nghiệp tham gia vào ngành nông nghiệp theo ông vẫn là tỷ trọng nhỏ và có thể còn nhiều dư địa tăng. Trong bức tranh xuất khẩu, có khoảng 1% trong tổng số doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực nông nghiệp với số vốn chiếm gần 3% tổng số vốn đầu tư của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh của cả nước.

"Như vậy, ông nghiệp Việt Nam tiềm năng rất lớn nhưng chúng ta còn rất nhiều việc phải làm, nhất là các doanh nghiệp tư nhân đầu tàu về nông nghiệp", ông nói.

Ngoài ra, các chuyên gia tại diễn đàn cũng cho rằng, nông dân và doanh nghiệp Việt cần phải tăng cường trao đổi, hợp tác, liên kết để mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, kiểm soát tạp chất, dư lượng kháng sinh theo tiêu chuẩn quốc tế.

Để làm được điều đó, Chính phủ, các bộ ngành cần có sự tập trung cao nhất về nguồn lực để hoạch định các chiến lược, chính sách kinh tế phát triển ngành nông nghiệp phù hợp và người nông dân, doanh nghiệp cần ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp.

Hà An