Xét nghiệm nhanh, chi phí thấp có phải "vũ khí" mới trước hai lựa chọn "Sống chung" hay "Loại bỏ" Covid-19?

 

Một bên là những người ủng hộ chiến lược "không khoan nhượng với Covid" của Trung Quốc, cho rằng, đây là cách an toàn nhất để chống lại dịch bệnh, trong đó, đóng cửa và cách ly là cái giá dĩ nhiên để bảo toàn cho tất cả công dân. Nhóm này nhấn mạnh rằng, nhìn chung, các nền kinh tế theo đuổi chính sách loại bỏ tận gốc tăng trưởng nhanh hơn phần còn lại. Các nhà nghiên cứu ghi nhận mối đe dọa tiềm tàng của các biến thể mới và chỉ ra còn nhiều biến số phức tạp. 

Phía bên kia là những người đồng thuận mở cửa trở lại các hoạt động từ kinh tế đến xã hội với lập luận rằng vắc xin đóng vai trò như khiên chắn bảo vệ đại đa số trước biến chuyển bệnh nặng và tử vong, do đó các biến thể lây lan là điều có thể chấp nhận được trước khi đạt được miễn dịch cộng đồng. Các hạn chế đi lại sẽ gây ra thiệt hại không cần thiết cho xã hội, sức khỏe tinh thần và nền kinh tế. Cả hai quốc gia đều là những minh chứng to lớn góp phần vào công cuộc chấm dứt dịch bệnh. Nhưng sẽ ra sao nếu kết hợp cả hai cách tạo nên "vũ khí" công phá vi rút với công nghệ xét nghiệm tại nhà?

Trong những ngày đầu tiên của đại dịch, Tổ chức Y tế Thế giới kêu gọi thế giới xác định cách ly các chuỗi lây bệnh. Thử nghiệm phản ứng chuỗi polymerase (PCR), một phương pháp hiệu quả để phát hiện gen virus (RNA) được thực hiện rộng rãi. Sau đó, một loại thử nghiệm khác được triển khai là kiểm tra nhanh kháng nguyên (ART). Bộ dụng cụ ART không yêu cầu thiết bị điện tử hoặc kỹ năng chuyên biệt và cho ra kết quả âm tính hoặc dương tính. Tiến sĩ Michael Mina, trợ lý giáo sư dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Harvard TH Chan ở Hoa Kỳ ủng hộ sử dụng rộng rãi và thường xuyên ART có thể làm suy yếu con đường lây nhiễm của Covid-19.

Ông căn cứ vào ba ưu điểm quan trọng của ART. Đầu tiên, ART có khả năng phát hiện đối tượng trong giai đoạn lây nhiễm trong khoảng 1 tuần sau khi phát tán hàng triệu vi rút. Giai đoạn nhạy cảm này cũng là thời kỳ tương thích nhất với ART, biến đây trở thành công cụ truy vết lí tưởng. Những người phản đối ART cho rằng PCR nhạy hơn nhiều nhưng dữ liệu từ một nghiên cứu của Anh cho thấy độ nhạy của ART đối với các trường hợp lây nhiễm, ngay cả khi không có triệu chứng, thường là khoảng 97%. 

Thứ hai, do biến thể Delta lây nhiễm nhanh hơn, mạnh hơn so với các chủng trước đó từ một đến hai ngày, để có kết quả xét nghiệm PCR chính xác mất nhiều thời gian hơn. Ngược lại, ART có thể cho kết luận chỉ trong 20 phút. Thứ ba, công nghệ ART cho phép sản xuất hàng loạt với chi phí thấp. Quá trình lây truyền sẽ bị chậm lại khi ART được sử dụng rộng rãi và thường xuyên. Tại Đức, cơ quan quản lý liên bang đã cấp phép cho hàng chục nhãn hiệu ART khác nhau, có mức giá dưới 2 euro. Tại Vương quốc Anh, các hộ gia đình có thể đặt một gói thử nghiệm miễn phí gồm bảy lần mỗi ngày hoặc nhận các gói thử nghiệm miễn phí từ các điểm thu gom địa phương.

Tuy nhiên, các quốc gia như Hoa Kỳ và Singapore đã chậm hơn trong việc tăng cường khả năng cung cấp ART. Hoa Kỳ đã quản lý nghiêm ngặt ART dưới danh mục thiết bị y tế,chỉ một số nhà cung cấp được chấp thuận cho ART sử dụng tại nhà, giá cao và nguồn cung thiếu hụt. Ở Singapore, một ứng dụng đặc biệt thông minh đang sử dụng ART phối hợp với theo dõi liên hệ tự động: những người liên hệ thân thiết được cấp bộ dụng cụ miễn phí và dự kiến ​​sẽ kiểm tra hàng ngày trong một tuần. Tuy nhiên, việc phê duyệt ART sử dụng tại nhà tương đối chậm, cho đến nay mới chỉ có 8 nhãn hiệu được phê duyệt. Giá tại các nhà bán lẻ lớn vẫn ở mức cao khoảng 10 đô la Singapore (7,30 đô la Mỹ) cho mỗi lần xét nghiệm.

Bất cứ nỗ lực nào cũng đều chuẩn bị cho ứng phó làn sóng biến thể tiếp theo. Có thể tự kiểm tra tình trạng sức khỏe đơn giản như các thói quen vệ sinh hàng ngày là một ưu điểm lớn và thời gian sẽ trả lời cho câu hỏi xét nghiệm nhanh tại nhà có phải là "vũ khí" mà ta cần tìm.

TL (theo The Guardian)