Thứ hai 16/06/2025 23:50
Hotline: 024.355.63.010
Kinh doanh

TS Võ Đình Trí: “Khúc cua” khó của các ngân hàng trung ương thế giới và Việt Nam

19/10/2021 09:35
Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF) đã phát đi thông điệp cảnh báo kinh tế thế giới bước vào giai đoạn đương đầu với rủi ro lạm phát. IMF kêu gọi các ngân hàng trung ương (NHTW) phải “rất, rất thận trọng” và sớm có chính sách thắt chặt để ổn định giá cả. Nguyê
TS Võ Đình Trí: “Khúc cua” khó của các ngân hàng trung ương thế giới và Việt Nam

Giá tăng khắp nơi

Khu vực đồng eur lần đầu tiên trong 13 năm ghi nhận lạm phát trong tháng 9 tăng 3,4% so với cùng kỳ năm trước, phần đóng góp lớn nhất là giá năng lượng khi mặt hàng này tăng đến 17,4%. Nếu bỏ lương thực-thực phẩm và năng lượng ra khỏi rổ hàng hóa, lạm phát là 1,9%.

Các phương tiện truyền thông ở châu Âu gần đây liên tục đề cập đến giá cả tăng, từ mặt hàng thiết yếu đến hàng tiêu dùng cho dịp cuối năm. Nhiều người dân ở Pháp đã tìm đủ cách để giảm chi phí xăng dầu, từ đi làm chung xe đến độ lại xe để dùng nhiên liệu rẻ hơn như gaz hay ethanol.

Giá các mặt hàng trang trí, quà tặng cuối năm đã rục rịch tăng do giá vận chuyển đường biển Á-Âu, cũng như tình hình gián đoạn các đơn hàng do dịch bệnh ở châu Á.

Trong khi đó, lạm phát tháng 9 của Mỹ tăng kỷ lục 5,4% so với cùng kỳ năm trước. Một phần do giá nhiên liệu tăng đột biến, một phần do chuỗi cung ứng bị hiệu ứng cổ chai (supply chain bottlenecks).

Một bên là các gói hỗ trợ kinh tế dồi dào, lên đến 10 ngàn tỷ USD, trong đó một nửa số này từ Mỹ, một bên là sự thiếu hụt lao động hay các chuỗi cung ứng bị đứt gãy. Khác với châu Âu, người dân Mỹ chịu nhiều áp lực giá tăng ở các mặt hàng lương thực thực phẩm và tiền thuê nhà.

Khu vực đồng eur lần đầu tiên trong 13 năm ghi nhận lạm phát trong tháng 9 tăng 3,4% so với cùng kỳ năm trước, phần đóng góp lớn nhất là giá năng lượng khi mặt hàng này tăng đến 17,4%. Nếu bỏ lương thực-thực phẩm và năng lượng ra khỏi rổ hàng hóa, lạm phát là 1,9%.

Các phương tiện truyền thông ở châu Âu gần đây liên tục đề cập đến giá cả tăng, từ mặt hàng thiết yếu đến hàng tiêu dùng cho dịp cuối năm. Nhiều người dân ở Pháp đã tìm đủ cách để giảm chi phí xăng dầu, từ đi làm chung xe đến độ lại xe để dùng nhiên liệu rẻ hơn như gaz hay ethanol.

Giá các mặt hàng trang trí, quà tặng cuối năm đã rục rịch tăng do giá vận chuyển đường biển Á-Âu, cũng như tình hình gián đoạn các đơn hàng do dịch bệnh ở châu Á.

Trong khi đó, lạm phát tháng 9 của Mỹ tăng kỷ lục 5,4% so với cùng kỳ năm trước. Một phần do giá nhiên liệu tăng đột biến, một phần do chuỗi cung ứng bị hiệu ứng cổ chai (supply chain bottlenecks).

Một bên là các gói hỗ trợ kinh tế dồi dào, lên đến 10 ngàn tỷ USD, trong đó một nửa số này từ Mỹ, một bên là sự thiếu hụt lao động hay các chuỗi cung ứng bị đứt gãy. Khác với châu Âu, người dân Mỹ chịu nhiều áp lực giá tăng ở các mặt hàng lương thực thực phẩm và tiền thuê nhà.

Còn tại Trung Quốc, chỉ số giá nhà sản xuất (PPI) tháng 9 tăng 10,7% so với cùng kỳ năm trước, mức kỷ lục kể từ khi cơ quan thống kê quốc gia nước này có số liệu năm 1996.

Nguyên nhân cũng do giá nguyên liệu tăng đột biến thời gian qua. Không những thế, áp lực tăng giá từ các nhà sản xuất do khủng hoảng năng lượng, cụ thể hơn là việc giảm lượng cung cấp điện ở Trung Quốc gây chấn động vừa qua.

“Chân thắng, chân ga”

Khi khủng hoảng xảy ra, hầu hết nền kinh tế lớn và các nước phát triển đều mạnh tay với chính sách tài khóa. Các gói hỗ trợ được đưa ra ào ạt, đến doanh nghiệp, người dân và cả nền kinh tế. Cung tiền tăng, giãn cách xã hội khiến nhu cầu trong một số lĩnh vực tăng mạnh khiến giá cả tăng theo, có thể đề cập đến như lương thực thực phẩm, vận tải, thông tin liên lạc.

Giá nhà đã tăng khi bắt đầu dịch và còn tiếp tục tăng sau khi dịch đã được kiểm soát ở nhiều nơi. Sản xuất phục hồi và nhu cầu năng lượng cho mùa đông là những lý do chính khiến giá năng lượng tăng mạnh thời gian qua.

Nhưng áp lực giá tăng với các nền kinh tế lớn không giống nhau. Có thể ví von như một người tài xế chân thắng, chân ga khi đang qua cung đường nguy hiểm. Với Mỹ và châu Âu, đó là tiếp tục kiên trì hỗ trợ nền kinh tế hồi phục, cùng với đó cẩn thận để lạm phát không bùng lên và kéo dài.

Theo ước tính của IMF, các nền kinh tế phát triển sẽ có lạm phát khoảng 3,6% vào cuối năm, sau đó quay về mốc 2% như mục tiêu của các NHTW vào giữa 2022. Trong khi đó, các nền kinh tế mới nổi có thể lên đến 6,8% và quay về lại mốc 4%.

Còn vấn đề đau đầu của Trung Quốc lại là giá sản xuất tăng cao, không còn nhiều không gian để tiết giảm, trong khi nhu cầu nội địa có xu hướng yếu, cần hỗ trợ để hồi phục từ phía cầu.

Do đó, để có được chính sách tiền tệ tốt trong lúc này hài hòa cả 2 phía và không đẩy lạm phát tăng. Đối với các nhà sản xuất Trung Quốc, những nút thắt cổ chai vẫn còn nên họ không thể giảm được thêm chi phí, trong khi khả năng chi trả của người tiêu dùng không thể tăng thêm.

Có điều, không nhiều người để ý rằng lạm phát thật ra là sự kỳ vọng về sự thay đổi của giá cả trong ngắn hạn một vài tháng. Hơn nữa, đây lại là kỳ vọng của nhiều nhóm người khác nhau: dân chúng, doanh nghiệp, nhà đầu tư, nhà dự báo và NHTW. Nhưng không có nhóm riêng lẻ nào có thể dự báo được lạm phát.

Theo Jeremy B. Rudd, một thành viên của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed), được xem là một trong những “cây đa cây đề” về lạm phát, kỳ vọng lạm phát phụ thuộc nhiều nhất vào uy tín của NHTW, tiếp đến là trải nghiệm với lạm phát và cuối cùng nếu kỳ vọng hay lo sợ lạm phát trong một thời gian dài, nó sẽ trở thành hiện thực.

Có khó hơn cho Việt Nam?

Là nền kinh tế có độ mở lớn, lo ngại lạm phát ở các nền kinh tế lớn dĩ nhiên có ảnh hưởng đến Việt Nam. Các thị trường nhập khẩu lớn như Mỹ và châu Âu có thể chấp nhận sự tăng giá hợp lý trong bối cảnh chung, nhưng cũng có thể vì giá tăng mà người tiêu dùng các nước này thay đổi hành vi chi tiêu của mình.

Theo đó, họ ưu tiên các mặt hàng thiết yếu và giảm chi tiêu các mặt hàng Việt Nam có thế mạnh xuất khẩu như thiết bị điện tử, giày dép quần áo của các thương hiệu lớn.

Trong khi đó Việt Nam có tỷ trọng nhập khẩu khá lớn từ Trung Quốc. Nếu các yếu tố đầu vào nhập từ Trung Quốc tăng giá, giá thành sản phẩm dịch vụ sẽ phải tăng, hoặc biên lợi nhuận của doanh nghiệp phải giảm xuống.

Trong trường hợp Việt Nam tiếp tục hỗ trợ mạnh nền kinh tế bằng chính sách tài khóa, tình thế khó xử (paradox) cũng sẽ lặp lại như ở nhiều nền kinh tế khác, khi khống chế được dịch và phục hồi kinh tế.

Điều này có nghĩa cung tiền nhiều, nhu cầu tăng nhưng phía cung bị hạn chế do hiện tượng nghẽn nút chai, chi phí đầu vào sản xuất đã cao và không thể giảm hơn nữa.

Cộng với tâm lý lo ngại lạm phát và những gì đang diễn ra trên thế giới, rất dễ kỳ vọng trên trở thành hiện thực. Nhưng điều đáng lo ngại nhất là ở các nước, lạm phát có thể tăng nhanh trong giai đoạn ngắn, NHTW can thiệp bằng các công cụ của mình, trong đó quan trọng nhất là lãi suất để đưa lạm phát về lại mục tiêu.

Còn ở Việt Nam, mỗi khi mặt bằng giá mới được thiết lập, việc kéo xuống vô cùng khó khăn. Nguy hiểm hơn, một bộ phận dân chúng, doanh nghiệp và nhà đầu tư mỗi khi đón nhận thông điệp từ Ngân hàng Nhà nước, là tự tìm giải pháp đương đầu với lạm phát theo cách hiểu và kinh nghiệm của riêng mình.

Kỳ vọng lạm phát phụ thuộc nhiều vào uy tín của NHTW, tiếp đến là trải nghiệm với lạm phát và cuối cùng nếu kỳ vọng hay lo sợ lạm phát trong một thời gian dài, nó sẽ trở thành hiện thực.

TS. VÕ ĐÌNH TRÍ, Trường ĐH Kinh tế TPHCM

Bài liên quan
Tin bài khác
Xuất khẩu rau quả “chinh phục” EU: Sức bật từ tiêu chuẩn xanh và EVFTA

Xuất khẩu rau quả “chinh phục” EU: Sức bật từ tiêu chuẩn xanh và EVFTA

Xuất khẩu rau quả Việt Nam sang Liên minh châu Âu (EU) đang tăng trưởng mạnh mẽ, nhờ vào nhu cầu tiêu dùng phục hồi sau đại dịch, sự sụt giảm sản lượng nội khối và lợi thế từ các cam kết trong Hiệp định EVFTA. Để tận dụng hiệu quả dư địa thị trường này, doanh nghiệp cần chú trọng nâng cao chất lượng, truy xuất nguồn gốc và thích ứng với các tiêu chuẩn xanh, xu hướng tiêu dùng đang lên tại châu Âu.
Tinh thần tích cực – nền móng bền bỉ của người khởi nghiệp

Tinh thần tích cực – nền móng bền bỉ của người khởi nghiệp

Tinh thần tích cực không đảm bảo thành công tức thì, nhưng là nền móng bền vững giúp doanh nhân trẻ vượt qua thách thức khởi nghiệp.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tháo gỡ nút thắt hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh

Thủ tướng Chính phủ yêu cầu tháo gỡ nút thắt hóa đơn điện tử cho hộ kinh doanh

Ngày 12/6, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Công điện số 88/CĐ-TTg yêu cầu các địa phương, Bộ Tài chính và ngành thuế triển khai giải pháp hỗ trợ kịp thời về hạ tầng công nghệ thông tin và chi phí cho hộ, cá nhân kinh doanh trong việc lắp đặt hóa đơn điện tử (HĐĐT) khởi tạo từ máy tính tiền (MTT).
Công ty CP Đầu tư F88 chính thức được cấp mã chứng khoán

Công ty CP Đầu tư F88 chính thức được cấp mã chứng khoán

VSDC (Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam) vừa cấp mã F88 cho 8,26 triệu cổ phiếu của Công ty CP Đầu tư F88.
Đề xuất xóa độc quyền, cho doanh nghiệp lớn được sản xuất vàng miếng

Đề xuất xóa độc quyền, cho doanh nghiệp lớn được sản xuất vàng miếng

Điểm đáng chú ý là đề xuất cho phép doanh nghiệp có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên được tham gia sản xuất vàng miếng. Đây được xem là bước tiến quan trọng nhằm xóa bỏ cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng, minh bạch hóa và tăng nguồn cung cho thị trường.
KOLs, KOC, Streamer học để "làm nghề tử tế trong Kỷ nguyên số"

KOLs, KOC, Streamer học để "làm nghề tử tế trong Kỷ nguyên số"

Sáng 13/6, tại Trung tâm Báo chí TP. Hồ Chí Minh, hơn 100 người sáng tạo nội dung số – bao gồm KOLs, KOC, streamer, nhà làm video ngắn – đã cùng tham dự chương trình đào tạo đặc biệt với chủ đề: “Người ảnh hưởng có trách nhiệm – Làm nghề tử tế trong Kỷ nguyên số”.
Dự án Khởi nghiệp Xanh 2025: Khơi nguồn sức mạnh nội lực địa phương

Dự án Khởi nghiệp Xanh 2025: Khơi nguồn sức mạnh nội lực địa phương

Cuộc thi Dự án Khởi nghiệp Xanh 2025 chính thức phát động, tìm kiếm các mô hình khởi nghiệp sáng tạo trong nông nghiệp sạch, kinh tế tuần hoàn, công nghệ, du lịch cộng đồng... với tổng giải thưởng gần 1 tỷ đồng.
Chủ động kiểm soát rủi ro, bảo vệ “hộ chiếu” sầu riêng Việt

Chủ động kiểm soát rủi ro, bảo vệ “hộ chiếu” sầu riêng Việt

Sau những con số ấn tượng về giá trị xuất khẩu, ngành hàng sầu riêng đang đối mặt với hàng loạt nguy cơ tiềm ẩn, từ chất lượng nông sản, rủi ro an toàn thực phẩm... đến nguy cơ mất thị trường, khiến yêu cầu phát triển bền vững trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Con trai Chủ tịch Phát Đạt sẽ bán hết 3,4 triệu cổ phiếu PDR

Con trai Chủ tịch Phát Đạt sẽ bán hết 3,4 triệu cổ phiếu PDR

Công ty Cổ phần Phát triển bất động sản Phát Đạt (mã PDR) vừa công bố thông tin về giao dịch cổ phiếu của người nội bộ và người có liên quan của người nội bộ.
Dệt may xuất siêu tỷ đô, doanh nghiệp vẫn lo thiếu nguyên liệu

Dệt may xuất siêu tỷ đô, doanh nghiệp vẫn lo thiếu nguyên liệu

Xuất siêu gần 7 tỷ USD trong 5 tháng đầu năm 2025 là tín hiệu tích cực của ngành dệt may giữa bối cảnh kinh tế thế giới còn nhiều bất ổn. Tuy nhiên, đằng sau con số ấn tượng ấy là nỗi lo thiếu hụt nguyên phụ liệu kéo dài, đặt ra yêu cầu cấp thiết về giải pháp căn cơ để phát triển bền vững và nâng cao tính tự chủ.
Mô hình pop-up: Bệ phóng doanh thu

Mô hình pop-up: Bệ phóng doanh thu

Mô hình pop-up không chỉ là điểm bán tạm thời mà là chiến lược hiệu quả để thử nghiệm thị trường, thúc đẩy doanh số và xây dựng cộng đồng trung thành.
Làn sóng M&A 2025 bùng nổ doanh nghiệp nội giành lại thế chủ động

Làn sóng M&A 2025 bùng nổ doanh nghiệp nội giành lại thế chủ động

Năm 2025 chứng kiến làn sóng M&A tại Việt Nam với sự tham gia tích cực của doanh nghiệp nội, đón đầu xu hướng công nghệ và bất động sản, giá trị giao dịch tăng đột biến.
Doanh nhân thế hệ gen Z đang tạo cú huých toàn cầu như thế nào?

Doanh nhân thế hệ gen Z đang tạo cú huých toàn cầu như thế nào?

Gen Z với tinh thần khởi nghiệp mạnh mẽ, khả năng vận dụng công nghệ và ngoại ngữ, thành lực lượng tiên phong xây dựng doanh nghiệp đổi mới trên thị trường quốc tế.
ThinkZone chính thức quản lý BK Fund

ThinkZone chính thức quản lý BK Fund

Việc ThinkZone trực tiếp quản lý BK Fund cho thấy cam kết lớn nhằm hiện thực hóa tầm nhìn của các cựu sinh viên Bách Khoa trong việc hỗ trợ, ươm tạo startup công nghệ đột phá.
Vì sao các khu chợ truyền thống ở Hà Nội vắng bóng tiểu thương?

Vì sao các khu chợ truyền thống ở Hà Nội vắng bóng tiểu thương?

Từ chợ Cầu Giấy đến chợ Bưởi, nhiều gian hàng đóng cửa vì vắng khách. Thương mại điện tử, siêu thị hiện đại và chính sách thuế mới làm thay đổi cục diện bán lẻ.