Trung Quốc cố gắng xoa dịu các nhà đầu tư trong bối cảnh đưa ra hàng loạt quy định

Các công ty Trung Quốc vừa trải qua một mùa hè đặc biệt với "cơn bão quy định", khiến giá cổ phiếu của họ đối mặt với nhiều bất ổn hơn. Biến động thị trường tăng mạnh, và nhiều nhà đầu tư cảm thấy bất an. Một số thì kêu khó, và một số kêu gọi cần có nhiều khả năng dự đoán hơn trong việc ra quyết định liên quan đến các quy định của thị trường vốn.

"Các chính sách chỉ được đưa ra mà không có bất kỳ cảnh báo nào và không lường trước được, dù là bên trong hay bên ngoài Trung Quốc", một người trong cuộc tại một công ty Trung Quốc niêm yết tại Mỹ phàn nàn.

Để dập tắt những lời phàn nàn như vậy, Phó Thủ tướng Liu He hôm 6/9 đã công khai khẳng định rằng sự ủng hộ của Trung Quốc đối với kinh tế tư nhân không thay đổi và sẽ không thay đổi trong tương lai. Ông tuyên bố, Trung Quốc sẽ để kinh tế tư nhân đóng vai trò lớn hơn trong việc ổn định tăng trưởng và việc làm đồng thời thúc đẩy đổi mới.     

Đây là lần thứ hai trong vòng chưa đầy hai tháng, Liu lên tiếng trấn an dư luận. Vào cuối tháng 7, ông nói rằng phương hướng phát triển của Trung Quốc sẽ không thay đổi và Trung Quốc sẽ khuyến khích, hỗ trợ và hướng dẫn sự phát triển của kinh tế tư nhân. 

Tháng 7 - Tháng tồi tệ nhất đối với chứng khoán Trung Quốc

Sự hoảng loạn của thị trường bắt đầu vào đầu tháng 7, khi các cơ quan quản lý không gian mạng của Trung Quốc đặt công ty gọi xe hàng đầu của nước này, Didi Chuxing, vào diện xem xét an ninh mạng và yêu cầu xóa ứng dụng của họ khỏi các cửa hàng ứng dụng trong nước, với lý do vi phạm dữ liệu. Cổ phiếu của Didi, được niêm yết tại Mỹ chỉ vài ngày trước đó, đã giảm hơn 20% trong một tuần và đã giảm gần hết thời gian kể từ đó.

Ngay sau đó, Trung Quốc đã ban hành các quy định sâu rộng cấm tất cả các môn học chính sau giờ học trong kỳ nghỉ và cuối tuần cho học sinh tiểu học và trung học cơ sở, đồng thời cấm các công ty dạy thêm tư nhân dạy các môn học chính hoặc huy động vốn nước ngoài trong nỗ lực biến chúng thành các tổ chức phi lợi nhuận.

Giá cổ phiếu trong lĩnh vực giáo dục sụp đổ ngay lập tức, và sự hoảng loạn nhanh chóng lan sang hầu hết các công ty Trung Quốc niêm yết ở cả Hồng Kông và Mỹ. Chỉ số Nasdaq Golden Dragon China, theo dõi 98 công ty Trung Quốc niêm yết trên sàn giao dịch, giảm hơn 20% trong tháng 7 - tháng tồi tệ nhất đối với chứng khoán Trung Quốc kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Hãng thông tấn Nhà nước Tân Hoa Xã sau đó đã đăng một bài báo, nói rằng các chính sách gần đây nhắm vào các nền tảng internet và công ty dạy thêm sau giờ học là nhằm bảo vệ an ninh dữ liệu trực tuyến và phúc lợi xã hội hơn là hạn chế hoàn toàn các ngành đó.

Mô hình hoạt động bị đe dọa

Trong những năm qua, nhiều công ty Trung Quốc tìm cách niêm yết ở nước ngoài đã cần thiết lập các cấu trúc đặc biệt để tuân thủ luật pháp và quy định của Trung Quốc. Các công ty thuộc sở hữu tư nhân như Didi hoặc New Oriental Education & Technology Group, một công ty giáo dục và dạy kèm hàng đầu đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi những thay đổi gần đây, sử dụng cấu trúc sở hữu đặc biệt (Variable Interest Entity - VIE) để hoạt động hợp pháp tại Trung Quốc trong khi theo đuổi hoạt động ở nước ngoài. Các doanh nghiệp tư nhân như vậy được mệnh danh là "Công ty Red Chip".

Ở Trung Quốc, cấu trúc VIE của các công ty Red Chip này đã được cho phép trong nhiều năm vì có quá nhiều sự mơ hồ về cách chúng nên được quản lý. Trái ngược với những gì nhiều người có thể nghĩ, Ủy ban Điều tiết Chứng khoán Trung Quốc (CSRC), theo luật trong nước hiện hành, thực tế không có quyền phê duyệt hoặc từ chối danh sách niêm yết ở nước ngoài của các doanh nghiệp Red Chip như vậy.

Một dự thảo quy định được công bố vào ngày 10 tháng 7 đề xuất rằng một số công ty Trung Quốc nắm giữ thông tin cá nhân của 1 triệu người dùng trở lên sẽ phải yêu cầu chính phủ xem xét an ninh mạng trước khi IPO ở nước ngoài. Trong tương lai gần như tất cả các công ty internet Trung Quốc đủ điều kiện để niêm yết cổ phiếu tại Mỹ - nhiều công ty sử dụng cấu trúc VIE - đều sẽ bị xem xét. 

Một số công ty Trung Quốc giàu dữ liệu đã đình chỉ kế hoạch niêm yết ở nước ngoài sau sự cố Didi, bao gồm công ty Hello và nhà điều hành ứng dụng âm thanh Ximalaya.

Vào cuối tháng 7, Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC) đã vào cuộc. Chủ tịch Gary Gensler nói rằng các công ty Trung Quốc có cấu trúc VIE nên "tiết lộ rõ ​​ràng hơn" về sự không chắc chắn từ các hành động trong tương lai của chính phủ Trung Quốc có thể ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của họ. Khoảng giữa tháng 8, Gensler cho biết ông đã yêu cầu nhân viên "tạm dừng" các đợt IPO của các công ty vỏ bọc mà các công ty Trung Quốc sử dụng để niêm yết tại Mỹ.

Quan điểm từ các nhà đầu tư về Trung Quốc

Các nhà đầu tư toàn cầu không có kinh nghiệm đã phản ứng với cơn bão quy định theo những cách khác nhau. Một số rút lui tuyên bố rằng Trung Quốc hiện không thể đầu tư một cách hiệu quả; một số nhìn thấy cơ hội hiếm có và mua các khoản giảm giá; và nhiều người khác vẫn thận trọng trong suốt mùa hè này, cảm thấy vẫn còn quá sớm để đưa ra quyết định.

Catherine Wood, người đứng đầu Ark Investment Management LLC và là nhà quản lý quỹ nổi tiếng ở Phố Wall, đã bán gần như tất cả cổ phiếu Trung Quốc của mình vào đầu tháng 8. Tại một hội nghị vào đầu tháng 9, bà nói rằng quỹ của bà hiện chỉ nắm giữ các công ty Trung Quốc được chính phủ Trung Quốc xác định là "có lợi".

Meng Lei, một chiến lược gia cổ phiếu Trung Quốc tại Ngân hàng Đầu tư UBS, một ngân hàng Thụy Sĩ, cảnh báo rằng có thể vẫn chưa đến lúc "tận dụng thời cơ để mua khi thị trường xuống giá" và dự đoán rằng vòng quy định mới nhất có thể kéo dài đến cuối năm nay.

Những người khác lạc quan hơn. Howard Wang từ JP Morgan Asset Management gần đây đã nói với báo chí rằng phần lớn những gì Trung Quốc đã làm chỉ là bắt kịp các quy định và kêu gọi các nhà đầu tư tập trung vào dài hạn.

Ngay cả Ray Dalio, nhà đầu tư tỷ phú và người sáng lập quỹ đầu cơ Bridgewater Associates, trong một bài báo vào ngày 30 tháng 7 đã khuyến khích các nhà đầu tư "nhìn vào xu hướng, không hiểu lầm và quá tập trung vào những điều lung tung. Theo quan điểm của ông, những người hiểu sai định hướng chính sách của Trung Quốc đã "bỏ lỡ những gì đang diễn ra ở Trung Quốc và có thể sẽ tiếp tục bỏ lỡ".

Các cơ quan quản lý tìm cách xoa dịu

Cuộc điều tra về hoạt động bảo mật dữ liệu của Didi, cùng với sự can thiệp cấp cao của SEC, đã khiến tất cả các kế hoạch IPO tại Mỹ của các công ty internet hoặc fintech của Trung Quốc bị dừng lại. Nguồn tin thân cận với CSRC nói với trang tin Caixin: “Mọi thứ có vẻ không hứa hẹn trong ngắn hạn đối với các công ty Trung Quốc muốn IPO ở Mỹ. Ngày nay, hầu hết các công ty đều sử dụng nhiều dữ liệu và dữ liệu sẽ là tài sản cốt lõi của công ty trong tương lai". 

Liệu việc thắt chặt các quy định kéo dài đối với một loạt các lĩnh vực cho thấy các công ty Trung Quốc hiện không nên niêm yết ở nước ngoài?

Câu trả lời là không, Chủ tịch CSRC Yi Huiman cho biết vào đầu tháng 6 rằng Trung Quốc sẽ hỗ trợ các công ty trong nước tìm cách niêm yết ở nước ngoài, nói thêm rằng họ có thể chọn nơi họ niêm yết dựa trên nhu cầu của riêng họ, mặc dù ông yêu cầu họ tuân thủ các quy định của địa phương. và kêu gọi các cơ quan quản lý trên toàn thế giới hợp tác chặt chẽ hơn trong việc thực thi.

Bảo Bảo