Thế giới nói gì về vai trò của mũi vắc xin thứ ba nhằm đối phó với Omicron?

Biến thể Omicron hiện đang lây lan với tốc độ chóng mặt. Theo số liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ, trong vòng ba tuần kể từ khi lần đầu tiên xuất hiện ở Mỹ, Omicron đã trở thành chủng vi rút chiếm ưu thế với 73% tổng số ca nhiễm mới. Dữ liệu thu thập được ở Nam Phi và Vương Quốc Anh cho thấy số trường hợp Covid-19 tăng theo cấp số nhân, dẫn đến căng thẳng cho hệ thống chăm sóc sức khỏe quốc gia. Tuy nhiên, lạc quan mà nói, hầu hết các báo cáo đều chứng minh Omicron ít gây bệnh nặng, tỷ lệ nhập viện và tử vong thấp hơn. 

Khi thông tin ngày một đầy đủ, người dân trên khắp thế giới một lần nữa tập trung sự chú ý vào "thần dược" cho đại dịch: Tiêm chủng. Thế nhưng, lần này vấn đề không chỉ tập trung vào người chưa tiêm phòng, thay vào đó, tâm lý chủ quan ở những người đã tiêm hai mũi trước đó khiến tình hình càng trở nên khó kiểm soát. Vài tuần trước, giới khoa học cung cấp bằng chứng chỉ ra rằng khả năng miễn dịch đối với biến thể Delta sẽ giảm dần sau sáu tháng. Các cơ quan y tế công cộng khuyến khích những ai đã tiêm vắc xin tiếp tục tiếp cận với liều thứ ba tăng cường. 

Dữ liệu của Viện Y tế quốc gia của Hoa Kỳ (NIH) chỉ ra mũi thứ ba có hiệu quả chống lại Omicro, đặc biệt vắc xin Pfizer cho thấy khả năng bảo vệ sau ba liều đạt đến 80%. Đại học Hoàng gia London công bố dữ liệu về cả hai loại vắc xin mRNA được sử dụng tại Mỹ có thể bảo vệ từ 55% đến 80%. Cựu giám đốc NIH, Francis Collins và các nhà lãnh đạo Vương quốc Anh đã lưu ý khả năng miễn dịch nhờ vắc xin tăng cường đóng vai trò quan trọng để giảm nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng. Ví dụ năm 2009 dịch cúm H1N1 hoành hành, thế giới đã bổ sung một loại vắc xin phòng cúm theo mùa. 

Chắc chắn rằng, trước khi điều chế thành công vắc xin đặc trị có khả năng chấm dứt hoàn toàn dịch bệnh, tiêm bổ sung một loại thuốc có sẵn hay còn gọi là vắc xin tăng cường được khuyến nghị giúp giảm các trường hợp lây nhiễm đột phá. Hầu hết các loại bệnh phát triển thành dịch như sởi, quai bị, rubella,... đều bao gồm một mũi tiêm bổ sung sau khi đạt được hiệu quả miễn dịch ban đầu.

Thêm vào đó, khái niệm tiêm vắc xin ba hoặc bốn lần để khởi động hệ thống phòng vệ của cơ thể là cách làm khá quen thuộc. Phương pháp này đã thành công hạn chế bệnh viêm gan B với ba loại vắc xin. Đối với một số người tiếp nhận thuốc kém (5% đến 15% dân số) cần phải tiêm đợt thứ hai gồm ba mũi tổng cộng sáu loại vắc xin để tạo miễn dịch. Theo lý thuyết này, tất cả mọi người đều phải được tiêm nhắc lại và lâu dài. Chúng ta cần tư duy linh hoạt để tạo nên loạt vắc xin đáp ứng tình hình theo từng giai đoạn. Hiện Israel đang dẫn đầu với chiến dịch tiêm tăng cường đến liều thứ tư.

Số ca mắc mới chắc chắn sẽ tăng lên đáng kể trong vài tháng tới nhưng cũng là thách thức đáng kể trong cuộc chạy đua vắc xin. Có thể kể đến một loại thuốc mới sử dụng công nghệ hạt nano tái tổ hợp vừa được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa vào danh sách sử dụng khẩn cấp (EUL), một điều kiện tiên quyết để phân phối vắc xin cho các quốc gia theo chương trình COVAX. Tuy nhiên, các quốc gia vẫn cần cân nhắc và giải quyết một số vấn đề. Một là, nhiều người đã tiêm ba mũi vắc xin nhưng vẫn không thể loại bỏ hoàn toàn Omicron, đang tỏ ra nản lòng; hai là, đối với những người chưa được tiêm chủng hoài nghi liệu vắc xin có thực sự hiệu quả. Như tổng thống Joe Biden đã dự báo, chúng ta không có khả năng miễn dịch trong mùa đông năm nay. Sự xuất hiện của Omicron được cho là sẽ hiện thực hóa những gì mà biến thể Alpha, Delta không làm được trước đây. Thế giới rút ra bài học rằng không thể dự đoán được thời gian, cách thức và vị trí của biến thể Covid-19 tiếp theo. Trước thềm năm mới, giải pháp tốt nhất vẫn là không ngừng cố gắng.

TL