Thứ sáu 04/07/2025 08:39
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Thấy gì từ con số xuất siêu kỷ lục giữa 'tâm bão' COVID-19?

12/10/2020 00:00
Xuất siêu đạt hơn 11 tỷ USD là điều đáng mừng trong bối cảnh nền kinh tế gặp khó khăn vì dịch COVID-19, song vẫn còn những góc khuất để thấy rõ bức tranh mà nền kinh tế đang gặp phải.

Mới đây, Tổng cục Thống kê cho biết, cán cân thương mại hàng hóa trong 8 tháng 2020 ước tính xuất siêu 11,9 tỷ USD. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 11,2 tỷ USD, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 23,1 tỷ USD.

Sản xuất công nghiệp gặp khó

Chia sẻ với PV, ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may thêu đan TP.HCM, cho biết ngành này đang chịu ảnh hưởng khá nặng nề bởi dịch COVID-19, đến nay tăng trưởng xuất khẩu của các thành viên trong Hội giảm từ 20-25% so với cùng kỳ năm 2019.

Vì vậy, về mặt xuất khẩu, ngành dệt may gần như không có đóng góp gì cho "thành tích" xuất siêu đạt hơn 11 tỷ USD. Có chăng là khi xuất khẩu tăng trưởng âm, đồng nghĩa với việc nhập khẩu nguyên phụ liệu cũng bị hạn chế, giảm mạnh so với cùng kỳ. Đầu ra không có thì đầu vào giảm là điều tất yếu.

xuat-khau-det-may-van-u-am-1355-15991268

Ngành dệt may vẫn đang trong tình cảnh "đói đơn hàng".

Ông Hồng nói thêm, đa phần các doanh nghiệp dệt may vẫn chưa thể tận dụng được cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) vừa có hiệu lực từ ngày 1/8. Nguyên nhân một phần vì tình hình thị trường châu Âu đang gặp khó khăn nên nhu cầu nhập khẩu hạn chế, đối tác hủy, giãn đơn hàng; một phần là các doanh nghiệp Việt Nam chưa đáp ứng được quy tắc xuất khẩu.

Đánh giá về triển vọng 4 tháng cuối năm nay, Chủ tịch Hội Dệt may thêu đan TP.HCM cho biết, đến nay, đa phần các doanh nghiệp vẫn đang trong tình cảnh "ăn đong" đơn hàng. Doanh nghiệp duy trì hoạt động để giữ chân công nhân, chờ sang năm sau tình hình dịch bệnh được khống chế, thị trường hồi phục để tính tiếp.

Trong khi đó, đại diện một doanh nghiệp sản xuất linh kiện lắp ráp xe ô tô chia sẻ, từ khi dịch COVID-19 xảy ra, việc nhập khẩu nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất gặp rất nhiều khó khăn, chi phí tăng cao, thời gian kéo dài có khi đến cả tháng thì hàng mới về tới.

Trao đổi với Thời báo Kinh Doanh về con số xuất siêu kỷ lục, PGS.TS. Phạm Tất Thắng, nghiên cứu viên cao cấp Viện Nghiên cứu thương mại (Bộ Công Thương), đánh giá đây là điều hơi ngạc nhiên. Đối với nhiều người, nó là niềm vui gần như vỡ òa vì Việt Nam vốn là nước nhập siêu giờ trở thành xuất siêu. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch COVID-19, nhiều nước tăng trưởng âm, nhất là xuất khẩu. Việt Nam vẫn là nước có cán cân thương mại tăng trưởng dương, xuất siêu khổng lồ hơn 11 tỷ USD, sẽ giúp giải quyết vấn đề cân đối ngoại tệ.

Còn nhiều vấn đề

Tuy nhiên, nếu nhìn ở góc độ chuyên môn cũng như những chia sẻ mà một số doanh nghiệp xuất khẩu, nhập khẩu đã nêu ở trên, ông Thắng cho rằng chúng ta nên tạm thời kiềm chế cảm xúc.

"Chúng ta thấy đó là con số chứa đựng sự lo lắng không nhỏ trong thời gian tới. Bởi lẽ xuất khẩu một phần là do chúng ta không nhập được nguyên liệu sản xuất, nhiều ngành như dệt may, da giày, điện tử hiện vẫn phụ thuộc phần lớn vào nguyên liệu nhập khẩu", ông Thắng nói.

Theo chuyên gia này, không nhập được hàng có nhiều lý do nhưng không thể không đề cập tới câu chuyện nhiều doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam đang rơi vào tình cảnh không có đơn hàng trong thời gian tới. Điều này phản ánh sản xuất công nghiệp đang hết sức khó khăn, máy móc không chạy hết công suất, nợ nần, thậm chí là phá sản.

"Đây là vấn đề mà cơ quan chức năng cần phải nhìn thẳng vào "thành tích" xuất siêu, từ đó mới có giải pháp giúp đỡ các doanh nghiệp vượt qua khó khăn, xúc tiến tìm thị trường để doanh nghiệp có đơn hàng trong những tháng còn lại của năm 2020", ông Thắng lưu ý.

Chuyên gia này cũng cho rằng, việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, bên cạnh kỳ vọng xuất khẩu, chúng ta còn mong muốn có thể nhập khẩu thêm nhiều loại công nghệ máy móc, thiết bị hiện đại từ các nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên, nếu nhập khẩu giảm mạnh như vậy, phải chăng chúng ta vẫn chưa khai thác được cơ hội này để "nâng chất" sản xuất? Đây là điều đáng lo.

Báo cáo mới nhất của IHS Markit cũng cho thấy, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 8 của Việt Nam chỉ đạt mức 45,7 điểm, giảm 1,9 điểm so với tháng 7. Đây là lần giảm thứ hai liên tiếp, sau lần tăng trở lại trong tháng 6.

Trong thời gian qua, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, số lượng đơn hàng mới và sản lượng đều giảm vì sức cầu yếu. Hoạt động sản xuất gia công có tốc độ giảm nhanh nhất và các đơn hàng xuất khẩu mới giảm mạnh nhất. Đồng thời, số lượng đơn đặt hàng mới tăng trưởng âm khiến tỷ lệ sử dụng lao động bị thu hẹp.

Báo cáo của IHS Markit cũng chỉ ra hàng tồn kho có xu hướng tăng trong tháng 8. Giá nguyên liệu đầu vào của hoạt động sản xuất tăng phần lớn do đứt gãy chuỗi cung ứng bởi đại dịch COVID-19 dẫn đến tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu. Đó là chỉ báo cho thấy tăng trưởng sản xuất công nghiệp cũng như xuất khẩu sẽ tiếp tục chậm lại trong những tháng tới, ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.

Mặt khác, một số chuyên gia cũng cho rằng xuất siêu đạt kết quả tốt trong 8 tháng đầu năm nay một phần là do xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp chủ lực như mặt hàng gạo, rau quả.... của Việt Nam tăng trưởng khá. Đây là điều kiện để các doanh nghiệp tận dụng tốt hơn các cơ hội này, xây dựng tốt thương hiệu cho nông sản Việt Nam.

Lê Thúy

Tin bài khác
Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025: Tăng trưởng ngược chiều thế giới

Kinh tế Việt Nam 6 tháng đầu năm 2025: Tăng trưởng ngược chiều thế giới

Chiều 3/7, tại phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 6, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng báo cáo tình hình kinh tế - xã hội 6 tháng đầu năm 2025 với nhiều điểm sáng đáng chú ý, trong bối cảnh thế giới tiếp tục đối mặt với suy giảm tăng trưởng và bất định địa chính trị.
Chuyên gia Hồ Quốc Tuấn nói gì về

Chuyên gia Hồ Quốc Tuấn nói gì về 'deal' thuế quan đối ứng Mỹ - Việt?

Chuyên gia Hồ Quốc Tuấn cho rằng, việc thỏa thuận được mức thuế đối ứng hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ là 20% là một thành công và kể cả mức 40% cho hàng transshipping cũng rất tích cực.
Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý tài chính, tài sản công sau sáp nhập

Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý tài chính, tài sản công sau sáp nhập

Bộ Tài chính vừa công bố hướng dẫn xử lý tài chính và tài sản công sau khi sắp xếp theo mô hình hai cấp, đảm bảo đồng bộ, hiệu quả, tránh lãng phí.
Kỳ vọng kết quả cuộc điện đàm của Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump

Kỳ vọng kết quả cuộc điện đàm của Tổng Bí thư Tô Lâm và Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump

Tối 2/7 (giờ Việt Nam), Tổng Bí thư Tô Lâm đã có cuộc điện đàm với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump để trao đổi về quan hệ song phương và đàm phán thương mại, trong đó có nội dung trọng tâm liên quan đến thuế đối ứng giữa hai nước.
Cải cách chính sách PPP trong khoa học – công nghệ: Nhà nước hỗ trợ 70% vốn, chỉ định nhà đầu tư công nghệ

Cải cách chính sách PPP trong khoa học – công nghệ: Nhà nước hỗ trợ 70% vốn, chỉ định nhà đầu tư công nghệ

Điểm nổi bật của Luật PPP sửa đổi và Nghị định ban hành ngày 1/7/2025 mở đường cho đầu tư vào khoa học – công nghệ và chuyển đổi số là phân cấp mạnh, ưu đãi lớn, chỉ định nhà đầu tư có công nghệ chiến lược.
Phân loại 4 nhóm hộ kinh doanh, bỏ thuế khoán từ 2026

Phân loại 4 nhóm hộ kinh doanh, bỏ thuế khoán từ 2026

Từ năm 2026, hộ kinh doanh sẽ bị phân loại theo 4 mức doanh thu, thay thế thuế khoán nhằm tạo sự minh bạch và bình đẳng giữa hộ kinh doanh, doanh nghiệp và người lao động.
Bộ Công Thương kiến nghị hoàn thiện cơ chế hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2025–2030

Bộ Công Thương kiến nghị hoàn thiện cơ chế hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2025–2030

Ngày 30/6/2025, Bộ Công Thương đã ban hành văn bản số 4756/BCT-PC nhằm phối hợp cung cấp thông tin tổng kết Chương trình hỗ trợ pháp lý liên ngành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa giai đoạn 2021–2025. Văn bản là phản hồi Công văn số 2965/BTP-PB&TG ngày 28/5/2025 của Bộ Tư pháp về hướng dẫn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và hỗ trợ pháp lý cho doanh nghiệp.
Trình dự thảo Sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân để Quốc hội xem xét, thông qua vào kỳ họp tháng 10

Trình dự thảo Sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân để Quốc hội xem xét, thông qua vào kỳ họp tháng 10

Bộ Tài chính công bố định hướng sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân, với thay đổi về thu nhập chịu thuế, mức giảm trừ gia cảnh, miễn thuế ưu đãi và biểu thuế lũy tiến. Mục tiêu là xây dựng chính sách thuế công bằng, minh bạch, hiện đại, trình Quốc hội kỳ họp tháng 10/2025.
Cam kết từ Bộ Tài chính: Kiểm tra và báo cáo đúng tiến độ, đúng quy định vụ Tập đoàn Sơn Hải trượt thầu

Cam kết từ Bộ Tài chính: Kiểm tra và báo cáo đúng tiến độ, đúng quy định vụ Tập đoàn Sơn Hải trượt thầu

Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi khẳng định: “Bộ Tài chính tiếp thu đầy đủ chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ. Bộ sẽ thực hiện kiểm tra và có báo cáo theo đúng quy định, đảm bảo yêu cầu về tiến độ và nội dung”.
Hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu trở lên bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử vào năm 2027

Hộ kinh doanh có doanh thu từ 200 triệu trở lên bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử vào năm 2027

Doanh thu miễn thuế cho hộ kinh doanh có thể nâng lên 400 triệu đồng. Các hộ có doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỉ đồng sẽ dùng hóa đơn điện tử năm 2027.
Điện sạch cần được bảo vệ bằng chính sách minh bạch, ổn định và nhất quán

Điện sạch cần được bảo vệ bằng chính sách minh bạch, ổn định và nhất quán

Năng lượng tái tạo, với hai trụ cột là điện mặt trời và điện gió đang là xu hướng toàn cầu không thể đảo ngược. Tại Việt Nam, đây không chỉ là giải pháp bảo đảm an ninh năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính, mà còn là động lực thúc đẩy một nền kinh tế xanh, sạch và bền vững.
Doanh nghiệp Việt cần làm gì để ứng phó hiệu quả với các rào cản phi thuế quan ?

Doanh nghiệp Việt cần làm gì để ứng phó hiệu quả với các rào cản phi thuế quan ?

Dù hầu hết hàng hóa xuất khẩu sang thị trường ASEAN đều được hưởng ưu đãi với mức thuế quan 0%, nhiều doanh nghiệp Việt vẫn gặp khó khi xuất khẩu nông sản, thủy sản và hàng tiêu dùng do vướng rào cản phi thuế quan.
Chính thức luật hóa cơ chế sandbox để thử nghiệm mô hình, công nghệ và chính sách mới

Chính thức luật hóa cơ chế sandbox để thử nghiệm mô hình, công nghệ và chính sách mới

Sáng nay, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo (KH,CN&ĐMST), đánh dấu một bước chuyển thể chế quan trọng nhằm thúc đẩy sáng tạo, ứng dụng công nghệ và tăng cường bảo hộ kết quả nghiên cứu. Luật sẽ có hiệu lực từ ngày 1/10/2025.
“Chốt” thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng

“Chốt” thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại TP. Hồ Chí Minh và Đà Nẵng

Với đa số đại biểu tán thành, Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về việc thành lập Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Việt Nam, đặt tại hai thành phố trọng điểm là Thành phố Hồ Chí Minh và Thành phố Đà Nẵng.
Gỡ "nút thắt" về rào cản phi thuế quan tạo lực đẩy cho doanh nghiệp ASEAN vươn xa

Gỡ "nút thắt" về rào cản phi thuế quan tạo lực đẩy cho doanh nghiệp ASEAN vươn xa

Gỡ rào cản phi thuế quan được đánh giá là giúp giảm chi phí giao dịch, thu hút đầu tư, tăng trưởng bền vững và mở rộng thị trường cho doanh nghiệp vừa và nhỏ.