Thấy gì từ con số xuất siêu kỷ lục giữa 'tâm bão' COVID-19?
- Vấn đề
- 08:38 04/09/2020
Xuất siêu đạt hơn 11 tỷ USD là điều đáng mừng trong bối cảnh nền kinh tế gặp khó khăn vì dịch COVID-19, song vẫn còn những góc khuất để thấy rõ bức tranh mà nền kinh tế đang gặp phải.
Mới đây, Tổng cục Thống kê cho biết, cán cân thương mại hàng hóa trong 8 tháng 2020 ước tính xuất siêu 11,9 tỷ USD. Trong đó, khu vực kinh tế trong nước nhập siêu 11,2 tỷ USD, khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô) xuất siêu 23,1 tỷ USD.
Sản xuất công nghiệp gặp khó
Chia sẻ với PV, ông Phạm Xuân Hồng, Chủ tịch Hội Dệt may thêu đan TP.HCM, cho biết ngành này đang chịu ảnh hưởng khá nặng nề bởi dịch COVID-19, đến nay tăng trưởng xuất khẩu của các thành viên trong Hội giảm từ 20-25% so với cùng kỳ năm 2019.
Vì vậy, về mặt xuất khẩu, ngành dệt may gần như không có đóng góp gì cho "thành tích" xuất siêu đạt hơn 11 tỷ USD. Có chăng là khi xuất khẩu tăng trưởng âm, đồng nghĩa với việc nhập khẩu nguyên phụ liệu cũng bị hạn chế, giảm mạnh so với cùng kỳ. Đầu ra không có thì đầu vào giảm là điều tất yếu.
Ngành dệt may vẫn đang trong tình cảnh "đói đơn hàng".
Ông Hồng nói thêm, đa phần các doanh nghiệp dệt may vẫn chưa thể tận dụng được cơ hội từ Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) vừa có hiệu lực từ ngày 1/8. Nguyên nhân một phần vì tình hình thị trường châu Âu đang gặp khó khăn nên nhu cầu nhập khẩu hạn chế, đối tác hủy, giãn đơn hàng; một phần là các doanh nghiệp Việt Nam chưa đáp ứng được quy tắc xuất khẩu.
Đánh giá về triển vọng 4 tháng cuối năm nay, Chủ tịch Hội Dệt may thêu đan TP.HCM cho biết, đến nay, đa phần các doanh nghiệp vẫn đang trong tình cảnh "ăn đong" đơn hàng. Doanh nghiệp duy trì hoạt động để giữ chân công nhân, chờ sang năm sau tình hình dịch bệnh được khống chế, thị trường hồi phục để tính tiếp.
Trong khi đó, đại diện một doanh nghiệp sản xuất linh kiện lắp ráp xe ô tô chia sẻ, từ khi dịch COVID-19 xảy ra, việc nhập khẩu nguyên phụ liệu phục vụ sản xuất gặp rất nhiều khó khăn, chi phí tăng cao, thời gian kéo dài có khi đến cả tháng thì hàng mới về tới.
Trao đổi với Thời báo Kinh Doanh về con số xuất siêu kỷ lục, PGS.TS. Phạm Tất Thắng, nghiên cứu viên cao cấp Viện Nghiên cứu thương mại (Bộ Công Thương), đánh giá đây là điều hơi ngạc nhiên. Đối với nhiều người, nó là niềm vui gần như vỡ òa vì Việt Nam vốn là nước nhập siêu giờ trở thành xuất siêu. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch COVID-19, nhiều nước tăng trưởng âm, nhất là xuất khẩu. Việt Nam vẫn là nước có cán cân thương mại tăng trưởng dương, xuất siêu khổng lồ hơn 11 tỷ USD, sẽ giúp giải quyết vấn đề cân đối ngoại tệ.
Còn nhiều vấn đề
Tuy nhiên, nếu nhìn ở góc độ chuyên môn cũng như những chia sẻ mà một số doanh nghiệp xuất khẩu, nhập khẩu đã nêu ở trên, ông Thắng cho rằng chúng ta nên tạm thời kiềm chế cảm xúc.
"Chúng ta thấy đó là con số chứa đựng sự lo lắng không nhỏ trong thời gian tới. Bởi lẽ xuất khẩu một phần là do chúng ta không nhập được nguyên liệu sản xuất, nhiều ngành như dệt may, da giày, điện tử hiện vẫn phụ thuộc phần lớn vào nguyên liệu nhập khẩu", ông Thắng nói.
Theo chuyên gia này, không nhập được hàng có nhiều lý do nhưng không thể không đề cập tới câu chuyện nhiều doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam đang rơi vào tình cảnh không có đơn hàng trong thời gian tới. Điều này phản ánh sản xuất công nghiệp đang hết sức khó khăn, máy móc không chạy hết công suất, nợ nần, thậm chí là phá sản.
"Đây là vấn đề mà cơ quan chức năng cần phải nhìn thẳng vào "thành tích" xuất siêu, từ đó mới có giải pháp giúp đỡ các doanh nghiệp vượt qua khó khăn, xúc tiến tìm thị trường để doanh nghiệp có đơn hàng trong những tháng còn lại của năm 2020", ông Thắng lưu ý.
Chuyên gia này cũng cho rằng, việc tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, bên cạnh kỳ vọng xuất khẩu, chúng ta còn mong muốn có thể nhập khẩu thêm nhiều loại công nghệ máy móc, thiết bị hiện đại từ các nền kinh tế phát triển. Tuy nhiên, nếu nhập khẩu giảm mạnh như vậy, phải chăng chúng ta vẫn chưa khai thác được cơ hội này để "nâng chất" sản xuất? Đây là điều đáng lo.
Báo cáo mới nhất của IHS Markit cũng cho thấy, chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) tháng 8 của Việt Nam chỉ đạt mức 45,7 điểm, giảm 1,9 điểm so với tháng 7. Đây là lần giảm thứ hai liên tiếp, sau lần tăng trở lại trong tháng 6.
Trong thời gian qua, do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, số lượng đơn hàng mới và sản lượng đều giảm vì sức cầu yếu. Hoạt động sản xuất gia công có tốc độ giảm nhanh nhất và các đơn hàng xuất khẩu mới giảm mạnh nhất. Đồng thời, số lượng đơn đặt hàng mới tăng trưởng âm khiến tỷ lệ sử dụng lao động bị thu hẹp.
Báo cáo của IHS Markit cũng chỉ ra hàng tồn kho có xu hướng tăng trong tháng 8. Giá nguyên liệu đầu vào của hoạt động sản xuất tăng phần lớn do đứt gãy chuỗi cung ứng bởi đại dịch COVID-19 dẫn đến tình trạng khan hiếm nguyên vật liệu. Đó là chỉ báo cho thấy tăng trưởng sản xuất công nghiệp cũng như xuất khẩu sẽ tiếp tục chậm lại trong những tháng tới, ảnh hưởng tới tăng trưởng kinh tế của Việt Nam.
Mặt khác, một số chuyên gia cũng cho rằng xuất siêu đạt kết quả tốt trong 8 tháng đầu năm nay một phần là do xuất khẩu các sản phẩm nông nghiệp chủ lực như mặt hàng gạo, rau quả.... của Việt Nam tăng trưởng khá. Đây là điều kiện để các doanh nghiệp tận dụng tốt hơn các cơ hội này, xây dựng tốt thương hiệu cho nông sản Việt Nam.
Lê Thúy
Tin liên quan
#nền kinh tế

Tăng sức cạnh tranh cho nền kinh tế: Nguồn lực và động lực đổi mới
Kế hoạch cho một giai đoạn mới đòi hỏi cả các nhà lập pháp cũng như hành pháp phải “mới” hơn, linh hoạt hơn.

Việt Nam lọt top 10 nền kinh tế lớn nhất châu Á vào 2050
Tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, tầng lớp trung lưu tăng vọt và môi trường thuận lợi sẽ đưa Việt Nam trở thành nền kinh tế lớn thứ 20 trên thế giới và thứ 10 châu Á vào năm 2050.

Báo chí đi lên cùng nền kinh tế
Ở bất kỳ giai đoạn nào của đất nước, dù “thăng” hay “trầm”, báo chí luôn là người bạn thuỷ chung và tận tâm, là người tiên phong đưa những thông tin chính xác, kịp thời nhất. Đặc biệt, trong quan hệ báo chí với khu vực KTHT, HTX, doanh nghiệp… báo chí luôn luôn sát cánh trong mọi hoàn cảnh.

Những tín hiệu phục hồi của nền kinh tế
Khu vực sản xuất, doanh nghiệp, vận tải có dấu hiệu tăng trở lại dù tác động từ Covid-19 vẫn khiến các chỉ số chính thấp hơn cùng kỳ.

Hai kịch bản vực dậy nền kinh tế
Ngăn chặn sớm dịch Covid-19 lây lan nhưng Việt Nam vẫn phải rất thận trọng trong việc lựa chọn và triển khai kế hoạch khởi động lại nền kinh tế.

Thu hút đầu tư nước ngoài: Hành động nhanh trước cơ hội lớn
Khu vực đầu tư nước ngoài đã trở thành một bộ phận cấu thành của nền kinh tế, góp phần quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội, tạo việc làm, thu ngân sách cũng như thúc đẩy sự chuyển dịch cơ cấu và nâng cao sức cạnh tranh của Việt Nam. Với thành công trong kiểm soát dịch Covid-19, Việt Nam lại đứng trước cơ hội trở thành điểm đến an toàn đón làn sóng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu.
Đọc thêm Vấn đề
Sức chống chọi yếu đi, doanh nghiệp cần hỗ trợ đúng
Các doanh nghiệp Việt Nam, theo ông Tô Hoài Nam, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam, sức chống chọi đã yếu đi, nhất là với các doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp mới thành lập, do đó cần các chính sách hỗ trợ đúng
Thiếu chất bán dẫn, ngành công nghiệp ô tô thêm lao đao trong đại dịch Covid-19
Hàng loạt nhà sản xuất đã phải cắt giảm sản lượng ô tô từ đầu năm 2021 do thiếu nguồn cung chất bán dẫn sử dụng trong các linh kiện điện tử.
Kiên Giang: Bình tĩnh, tập trung cao trong công tác phòng, chống dịch COVID-19
Trước tình hình người nhập cảnh qua cửa khẩu quốc tế Hà Tiên gia tăng, ông Đỗ Thanh Bình - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy đã có buổi làm việc tại TP. Hà Tiên để nghe báo cáo công tác phòng, chống dịch COVID-19 trên địa bàn thành phố.
Đề xuất xây casino tỷ USD trên đảo Hòn Tre (Khánh Hoà)
Casino do UBND tỉnh Khánh Hòa vừa đề xuất có tổng mức đầu tư dự án lên tới 50.000 tỷ đồng (2,24 tỷ USD), trong đó vốn góp của nhà đầu tư để thực hiện dự án là 7.500 tỷ đồng, chiếm 15% tổng vốn đầu tư; vốn huy động chiếm 85% tổng vốn đầu tư.
Bình Dương: Thực tế giám sát việc chống dịch Covid 19 tại huyện Bắc Tân Uyên
Sáng 3/3 đại diện Ban chỉ đạo phòng chống dịch tỉnh Bình Dương thực tế giám sát việc phòng chống dịch Covid 19 của người dân và DN huyện Bắc Tân Uyên.
Hưng Yên phát triển mạnh mô hình chăn nuôi VietGahp đảm bảo an toàn dịch bệnh, vệ sinh thực phẩm và bảo vệ môi trường giai đoạn mới
Hưng Yên đã đẩy các đề án, nhân rộng các mô hình chăn nuôi hiệu quả nhằm bảo đảm an toàn, nâng cao chất lượng sản phẩm chăn nuôi, bảo vệ sức khỏe người chăn nuôi và người tiêu dùng, bảo vệ môi trường và truy nguyên nguồn gốc sản phẩm.
Thu lại mặt biển Nha Trang làm bãi tắm công cộng: "Đáng ra phải làm từ lâu"
Trước thông tin UBND tỉnh Khánh Hòa thu hồi mặt biển, bờ biển đang cho doanh nghiệp thuê để phục vụ cộng đồng, nhiều người dân Nha Trang bày tỏ sự đồng tình.
Yếu tố tác động tới công tác điều hành giá thời gian tới
Theo ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính, kinh nghiệm từ việc kiểm soát lạm phát thành công 5 năm liên tiếp sẽ là tiền đề để nước ta có thể tiếp tục kiểm soát lạm phát năm 2021 và các năm tiếp theo.
Bài học từ khủng hoảng năng lượng ở Texas
5 bài học mà Việt Nam và các quốc gia mới nổi ở châu Á có thể rút ra từ câu chuyện khủng hoảng năng lượng ở Texas.
Kiên Giang: Nhân rộng mô hình Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau
Đề án thành lập nhân rộng mô hình Câu lạc bộ Liên thế hệ tự giúp nhau trên địa bàn tỉnh Kiên Giang giai đoạn 2021-2025 được phê duyệt với tổng kinh phí thực hiện là 1.855.000.000 đồng.