Chủ nhật 14/09/2025 01:22
Hotline: 024.355.63.010
Thời cuộc

Tăng thuế thuốc lá là một chính sách đa mục tiêu

"Tăng thuế thuốc lá là một chính sách đa mục tiêu – vừa nâng cao sức khỏe cộng đồng, vừa tạo thêm nguồn lực để đầu tư cho giáo dục, xóa đói giảm nghèo và phát triển bền vững."- theo ông Phạm Văn Long, Giám đốc VESS.

Với tỷ lệ hút thuốc lá cao và giá thuốc lá thuộc hàng thấp nhất khu vực, Việt Nam đang đối mặt với những hệ lụy nghiêm trọng về sức khỏe, kinh tế và xã hội. Trong bối cảnh hướng đến phát triển bền vững, tăng thuế thuốc lá được các chuyên gia khuyến nghị là giải pháp hiệu quả nhằm giảm tiêu dùng, cải thiện sức khỏe cộng đồng và tăng nguồn thu ngân sách.

Tăng thuế – “Chìa khóa” giảm tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe

Tăng thuế thuốc lá là một chính sách đa mục tiêu
Buổi tập huấn chuyên đề “Một số tác động của việc tăng thuế thuốc lá tới sức khỏe người dân và phản ứng của thị trường” do Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS) tổ chức ngày 23/4

Tại buổi tập huấn chuyên đề “Một số tác động của việc tăng thuế thuốc lá tới sức khỏe người dân và phản ứng của thị trường” do Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS) tổ chức, nhiều chuyên gia đã đồng thuận rằng cải cách chính sách thuế thuốc lá là một giải pháp thiết yếu nhằm kiểm soát tiêu dùng và giảm thiểu gánh nặng bệnh tật liên quan đến thuốc lá.

Bà Phan Thị Hải – Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế) nhấn mạnh, mức tăng thuế thuốc lá tại Việt Nam trong những năm qua diễn ra rất chậm, khiến hiệu quả giảm tiêu dùng còn hạn chế. Theo bà Hải, từ năm 2019 đến nay, Việt Nam áp dụng mức thuế tiêu thụ đặc biệt là 75% tính trên giá xuất xưởng, dẫn đến tỷ lệ thuế tính theo giá bán lẻ chỉ đạt 36% – thấp hơn nhiều so với mức trung bình 59% của các quốc gia có thu nhập trung bình và chỉ bằng một nửa so với nhiều nước ASEAN.

"Thuốc lá rẻ khiến tỷ lệ sử dụng cao, đe dọa khả năng đạt được các mục tiêu quốc gia về kiểm soát thuốc lá và y tế."

Bà Phan Thị Hải, Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế)

Tăng thuế thuốc lá là một chính sách đa mục tiêu
Bà Phan Thị Hải – Phó Giám đốc Quỹ Phòng chống tác hại thuốc lá (Bộ Y tế)

Giá thuốc lá tại Việt Nam vì thế vẫn ở mức thấp, chỉ khoảng 0,9 USD/bao. Có đến 40 nhãn hiệu thuốc lá được bán dưới 10.000 đồng/bao, thậm chí có loại chỉ 7.000 – 8.000 đồng/bao. Mức giá rẻ này khiến thuốc lá dễ dàng tiếp cận với người có thu nhập thấp, thanh thiếu niên và cả trẻ em – nhóm đối tượng dễ bị tổn thương nhất.

Thuế thấp – Hệ lụy cao

Tại Việt Nam, bà Hải cho biết mỗi năm có tới 85.500 ca tử vong do sử dụng thuốc lá trực tiếp và 18.800 ca tử vong do hút thuốc lá thụ động. Tổng cộng, Việt Nam mất đi 104.300 sinh mạng mỗi năm vì các bệnh liên quan đến thuốc lá. Theo bà Hải, các con số này không chỉ là những thống kê khô khan, mà còn là lời cảnh tỉnh về một thực trạng đáng lo ngại về thực trạng thuốc lá đang tàn phá sức khỏe và cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người mỗi năm.

Thực trạng giá rẻ khiến tỷ lệ hút thuốc vẫn ở mức cao, kéo theo gánh nặng bệnh tật và chi phí y tế ngày càng lớn. Theo bà Hải, điều này đe dọa trực tiếp đến các mục tiêu quốc gia về kiểm soát thuốc lá và các cam kết phát triển bền vững của Việt Nam trong lĩnh vực y tế.

"Việc cải cách chính sách thuế, đặc biệt là áp dụng thuế tuyệt đối và xây dựng lộ trình tăng thuế định kỳ là cực kỳ cần thiết. Nếu thực hiện kịp thời, chúng ta có thể cứu sống hàng nghìn người, giảm tổn thất về kinh tế và xã hội", bà Hải nhận định.

Ông Nguyễn Ngọc Anh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phát triển, cũng đã bác bỏ lập luận này và chia sẻ theo báo cáo khảo sát năm 2025 của trung tâm, thuế chưa tăng nhưng giá thuốc lá tại các cửa hàng bán lẻ đã lên đồng thời giá thuốc lá lậu leo thang tương ứng.

“Như vậy, lập luận thuế tăng dẫn đến tiêu dùng giảm do giá của thuốc lá lậu rẻ đi của các doanh nghiệp thuốc lá lại đi ngược lại với câu chuyện thực tế," ông Ngọc Anh nói.

Tăng thuế thuốc lá là một chính sách đa mục tiêu
Ông Nguyễn Ngọc Anh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phát triển

Chiến lược thuế: Vì tương lai khỏe mạnh và công bằng hơn

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, các quốc gia nên áp dụng hệ thống thuế hỗn hợp, trong đó có thuế tuyệt đối với mức đủ lớn và điều chỉnh định kỳ để đảm bảo giá thuốc lá tăng tương ứng với mức tăng thu nhập. Mục tiêu lý tưởng là thuế chiếm ít nhất 75% giá bán lẻ.

Ông Phạm Văn Long – Giám đốc VESS cho rằng, tăng thuế thuốc lá không chỉ giảm tiêu dùng mà còn tạo điều kiện cải thiện sức khỏe người lao động, giảm chi phí y tế và tăng năng suất xã hội. "Đây là một chính sách đa mục tiêu – vừa nâng cao sức khỏe cộng đồng, vừa tạo thêm nguồn lực để đầu tư cho giáo dục, xóa đói giảm nghèo và phát triển bền vững", ông Long phân tích.

Cùng quan điểm, TS Đào Thế Sơn – chuyên gia Tổ chức Vital Strategies nhấn mạnh: "Thuế tiêu thụ đặc biệt với thuốc lá là một loại 'thuế sức khỏe'. Việc tăng thuế không chỉ nhằm tăng thu ngân sách mà còn là công cụ điều tiết hành vi tiêu dùng, hướng tới một xã hội khỏe mạnh và công bằng hơn".

TS Sơn đề xuất, Việt Nam nên áp dụng mức thuế tuyệt đối từ 5.000 đồng/bao vào năm 2026 và tăng dần lên 15.000 đồng/bao vào năm 2030 để đạt được hiệu quả tối ưu.

"Tăng thuế thuốc lá là một chính sách đa mục tiêu – vừa nâng cao sức khỏe cộng đồng, vừa tạo thêm nguồn lực để đầu tư cho giáo dục, xóa đói giảm nghèo và phát triển bền vững."

Ông Phạm Văn Long, Giám đốc VESS

Tin bài khác
Việt Nam đồng hành cùng thế giới bảo vệ tầng ô-dôn: Từ khoa học đến hành động toàn cầu

Việt Nam đồng hành cùng thế giới bảo vệ tầng ô-dôn: Từ khoa học đến hành động toàn cầu

Nhân Ngày Quốc tế bảo vệ tầng ô-dôn 16/9, Việt Nam khẳng định cam kết thực hiện Công ước Vienna, thúc đẩy hợp tác quốc tế, loại trừ khí gây hại và hướng tới phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Sửa đổi Luật Xây dựng để tháo gỡ nút thắt, khơi thông đầu tư

Sửa đổi Luật Xây dựng để tháo gỡ nút thắt, khơi thông đầu tư

Bộ Xây dựng trình Dự thảo Luật sửa đổi toàn diện, hướng tới đơn giản hóa thủ tục, phân cấp mạnh mẽ và tạo môi trường pháp lý minh bạch cho ngành xây dựng.
Quốc gia khởi nghiệp - Làm sao để vốn xanh hiệu quả ở Việt Nam?

Quốc gia khởi nghiệp - Làm sao để vốn xanh hiệu quả ở Việt Nam?

Chưa bao giờ trong lịch sử Việt Nam chứng kiến một dòng vốn tín dụng lớn đến vậy nhằm hỗ trợ phát triển khởi nghiệp xanh và đổi mới sáng tạo, khoảng 2,5 triệu tỷ đồng dự kiến được bổ sung trong năm 2025, mức tăng kỷ lục từ trước tới nay. Nhưng điều đáng chú ý không chỉ là quy mô vốn, mà là cách dòng tiền ấy được định hướng. Từ Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị đến chiến lược tín dụng xanh quốc gia, Chính phủ đã lựa chọn con đường “bơm xanh”, khơi mở khát vọng kiến tạo một quốc gia khởi nghiệp xanh, hùng cường và đủ sức cạnh tranh toàn cầu.
Đề xuất tăng quyền chủ động cho Chính phủ kiểm soát ngành nghề kinh doanh có điều kiện

Đề xuất tăng quyền chủ động cho Chính phủ kiểm soát ngành nghề kinh doanh có điều kiện

Bộ Tài chính đang xây dựng dự thảo Luật Đầu tư kinh doanh, trong đó đề xuất nhiều quy định mới liên quan đến Danh mục ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện và các điều kiện đầu tư kinh doanh.
Yêu cầu báo cáo giải pháp quản lý thị trường tiền tệ, vàng, chứng khoán

Yêu cầu báo cáo giải pháp quản lý thị trường tiền tệ, vàng, chứng khoán

Chính phủ yêu cầu Ngân hàng Nhà nước, Bộ Tài chính báo cáo tình hình, giải pháp quản lý thị trường tiền tệ, vàng, tỷ giá hối đoái, lãi suất, tín dụng bất động sản và thị trường chứng khoán.
Gỡ điểm nghẽn thể chế để kinh tế tư nhân bứt phá

Gỡ điểm nghẽn thể chế để kinh tế tư nhân bứt phá

Ngày 11/9, tại Hà Nội, đã diễn ra Hội thảo khoa học “Nhận diện các yếu tố cản trở và kiến nghị hoàn thiện thể chế, pháp luật để thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển”. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc chủ trì hội thảo.
An Giang phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 10% năm 2025

An Giang phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng GDP 10% năm 2025

Năm 2025, tỉnh An Giang được Chính phủ giao tăng trưởng kinh tế 8,5%, nhưng UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương tập trung các giải pháp nhằm phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng 10% theo kế hoạch của tỉnh.
Gia Lai: Chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả, mỗi xã chỉ chọn 1-2 cây có lợi thế

Gia Lai: Chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả, mỗi xã chỉ chọn 1-2 cây có lợi thế

Trong 05 năm tới, tỉnh Gia Lai lên kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng kém hiệu quả với diện tích khoảng 38.500 ha, trong đó đất trồng cao su khoảng 14.715 ha, chiếm hơn 38%. Mỗi xã/phường xác định và ưu tiên trồng tập trung, lựa chọn 01 - 02 cây có lợi thế.
Siết khí thải ô tô: Bước đi cần thiết hướng tới giao thông xanh

Siết khí thải ô tô: Bước đi cần thiết hướng tới giao thông xanh

Việc siết khí thải ô tô khiến các hãng xe buộc phải thích ứng bằng cách phát triển xe dung tích nhỏ tiết kiệm nhiên liệu, tăng sản xuất xe điện hóa, hoặc mua tín chỉ carbon từ các hãng xe thuần điện.
TS. Nguyễn Đức Độ: Tiêu dùng và đầu tư – Động lực phục hồi kinh tế

TS. Nguyễn Đức Độ: Tiêu dùng và đầu tư – Động lực phục hồi kinh tế

TS. Nguyễn Đức Độ chỉ ra rằng những dấu hiệu tích cực của nên kinh tế Việt Nam, đồng thời cũng chỉ ra các thách thức tiềm ẩn từ biến động toàn cầu.
Thể chế hóa đổi mới sáng tạo - Nền móng phát triển kinh tế

Thể chế hóa đổi mới sáng tạo - Nền móng phát triển kinh tế

Việc thể chế hoá đổi mới sáng tạo và bảo vệ tài sản vô hình là chìa khóa để thúc đẩy kinh tế tư nhân và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Hướng tới một thị trường tiêu dùng thông minh và có trách nhiệm

Hướng tới một thị trường tiêu dùng thông minh và có trách nhiệm

Diễn đàn Tiếp thị và Tiêu dùng Việt Nam 2025 là cơ hội để các bên liên quan cùng tìm kiếm giải pháp, định hình xu hướng mới cho thị trường nội địa.
Tổng Bí thư Tô Lâm: Kinh tế tư nhân là động lực phát triển hạ tầng trọng yếu

Tổng Bí thư Tô Lâm: Kinh tế tư nhân là động lực phát triển hạ tầng trọng yếu

Sáng 10/9, chủ trì buổi làm việc của Bộ Chính trị với Ban Thường vụ Đảng ủy Chính phủ, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh yêu cầu hoàn thiện thể chế phát triển trong nhiệm kỳ tới, gắn với xây dựng Nhà nước pháp quyền kiến tạo, liêm chính, hành động, phục vụ nhân dân.
Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải pháp ứng phó biến động thị trường gạo

Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo giải pháp ứng phó biến động thị trường gạo

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ban hành công điện yêu cầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương triển khai đồng bộ giải pháp ổn định thị trường, thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu gạo, bảo đảm an ninh lương thực trong bối cảnh thế giới nhiều biến động.
Sàn giao dịch carbon: Cơ hội vàng cho doanh nghiệp Việt

Sàn giao dịch carbon: Cơ hội vàng cho doanh nghiệp Việt

Việc hình thành sàn giao dịch carbon trong nước là bước đi chiến lược, nhưng cần có chính sách đồng bộ, rõ ràng để thị trường vận hành hiệu quả và bền vững.