Ngân hàng Trung ương châu Âu tạm dừng gói kích thích kinh tế để chống lại lạm phát

Ngân hàng trung ương châu Âu đã và đang trong quá trình thay đổi chính sách tiền tệ nới lỏng sang siết chặt chậm hơn khá nhiều so với các ngân hàng trung ương khác trên thế giới khi lo ngại rằng quá trình này có thể làm sụp đổ tăng trưởng kinh tế bền vững trong bối cảnh các sắc lệnh trừng phạt kinh tế với Nga vốn đã tạo ra một thị trường giá năng lượng cùng nhiều mặt hàng tăng vọt, đưa lạm phát lên mức kỉ lục và đẩy nền kinh tế vào vùng nguy hiểm. Nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp đã chịu ảnh hưởng nghiêm trọng khi lạm phát cao kỉ lục 7,5% trong tháng 3 và có thể còn tiếp tục tăng trong điều kiện giá khí đốt vẫn liên tục tăng.

Trái ngược với các ngân hàng trung ương khác như Hàn Quốc, Canada hay New Zealand đã tăng lãi suất trong cuộc họp gần nhất, ECB đã quyết định giữ nguyên các mức lãi suất cơ bản ở mức thấp kỷ lục. Cụ thể, ECB quyết định duy trì lãi suất đối với các hoạt động tái cấp vốn ở mức 0%, lãi suất cho vay ở mức 0,25% và lãi suất tiền gửi là -0,5%. Lần cuối ECB tăng lãi suất là hơn một thập kỷ trước để điều chỉnh lại lạm phát sau khủng hoảng kinh tế và đã giữ lãi suất tiền gửi của mình ở mức âm kể từ năm 2014.

Thị trường hiện định giá 63 điểm cơ bản trong đợt tăng lãi suất trước khi kết thúc năm, một mức giảm nhẹ so với 70 điểm cơ bản được định giá trước cuộc họp. Tỉ giá Euro/đô la Mỹ đã giảm xuống sau khi hồi phục trước cuộc họp khi thị trường kì vọng ECB sẽ có nhiều động thái siết chặn tiền tệ mạnh hơn nữa.

Tuy nhiên, ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã họp và xác nhận kế hoạch chấm dứt gói kích thích kinh tế trong quý 3/2022 khi lo ngại rằng lạm phát cao có thể kéo dài và vượt khỏi tầm kiểm soát ngay cả khi xung đột quân sự giữa Nga và Ukraine có thể được kiểm soát. Ngay cả trong thời điểm hiện tại, chính sách của ECB vẫn chưa rõ ràng, ECB tránh bất kỳ cam kết chắc chắn nào ngoài thời điểm kết thúc mua trái phiếu để kích thích kinh tế vào quý 3, nhấn mạnh rằng chính sách là linh hoạt và có thể nhanh chóng thay đổi.

Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho biết: “Những rủi ro làm giảm đà tăng trưởng kinh tế đã gia tăng đáng kể do hậu quả của cuộc chiến ở Ukraine.”

“Chúng tôi sẽ duy trì nhiều lựa chọn, thay đổi chậm và giữ tính linh hoạt trong việc thực hiện chính sách tiền tệ của mình,” bà nói, phát biểu tại nhà khi đang hồi phục sau khi mắc Covid.

Đồng thời Lagarde cũng đưa ra một cảnh báo rõ ràng về lạm phát, lưu ý rằng kỳ vọng lạm phát dài hạn có dấu hiệu sớm vượt lên trên mục tiêu 2% của ECB, trái với kì vọng từ năm 2021 rằng lạm phát tạm thời do đứt gãy chuỗi cung ứng sẽ sớm chấm dứt. Tuy nhiên ngân hàng trung ương châu Âu sẽ thay đổi chính sách tiền tệ tối ưu nhất để giảm lạm phát, đồng thời duy trì tăng trưởng kinh tế của khu vực.

Một sự thay đổi không rõ ràng của ngân hàng trung ương là một dấu hiệu đáng lo ngại, có thể làm thị trường mất niềm tin vào khả năng duy trì ổn định giá cả của ngân hàng trung ương. Sau cuộc họp hiện thị trường chứng khoán đang đóng cửa nghỉ lễ và phải sang tuần mới thấy được phản ứng rõ ràng. Hiện giá khí đốt vẫn đang tiếp tục đà tăng cao và phá vỡ các kỉ lục giá cũ, giá dầu Brent sau khi giảm xuống dưới 100$ hiện đã tăng trở lại hơn 111$/thùng chỉ trong 3 ngày gần đây. Với động thái như hiện nay, giá cả các loại hàng hoá này có thể sẽ còn tiếp tục đà tăng mới, gây áp lực lên chính sách của khu vực châu Âu.

Nguyễn Dũng