Mức lương ngành nghề công nghệ thông tin thấp cản trở quá trình chuyển đổi số của Nhật Bản

Các công ty Nhật Bản phải đối mặt với sự thiếu hụt nghiêm trọng các chuyên gia công nghệ có tay nghề cao do hệ thống trả lương thêm thâm niên cứng nhắc ngăn cản họ đưa ra hình thức trả lương và các gói có khả năng thu hút các kỹ sư công nghệ thông tin (CNTT) trẻ hơn và các chuyên gia khác.

Không giống như Mỹ và châu Âu, nơi các công ty thường chi lớn để chiêu dụ nhân tài, nhiều công ty ở Nhật Bản vẫn đặt mức lương dựa nhiều vào các tiêu chí như nhân viên đã gắn bó với công ty bao lâu.

Sự thiếu hụt trong các công nghệ mới đang kéo theo các kế hoạch của chính phủ về "chuyển đổi kỹ thuật số", với đại dịch COVID-19 gần đây làm nổi bật nhiều ngành công nghiệp của quốc gia vẫn dựa vào công nghệ lạc hậu hoặc thậm chí cả bút và giấy.

Atsuko Hirose, người đứng đầu bộ phận nhân sự của nhà phát triển phần mềm Fujisoft cho biết: “Cuộc chiến giành nhân tài đang nóng lên". Công ty có trụ sở tại Yokohama này đặt mục tiêu thuê khoảng 430 chuyên gia IT cấp trung trong năm tài chính 2022 - tương đương với số lượng sinh viên tốt nghiệp đại học khoa học và công nghệ mà công ty dự kiến ​​sẽ tuyển dụng vào mùa xuân tới. Nhưng điều đó sẽ không dễ dàng với số lượng người tìm việc trong lĩnh vực công nghệ ngày càng cạn kiệt.

Công ty hóa chất hàng đầu Asahi Kasei đã bắt đầu một trang web vào năm 2021 để tuyển dụng các kỹ sư nhằm giúp công ty sử dụng trí tuệ nhân tạo để phát triển vật liệu. Giám đốc điều hành Toshiyasu Horie cho biết: “Nhưng việc thuê các chuyên gia CNTT có kinh nghiệm trong thị trường việc làm hiện tại là rất khó".

Nhiều công ty khác cũng đang gặp phải tình trạng đó. Masakazu Toyama, người đứng đầu bộ phận quản lý nhân sự và lao động tại nhà bán lẻ điện tử Nojima, cho biết: “Thật khó để tìm được ứng viên có cả kinh nghiệm làm việc và chuyên môn về CNTT.

Mặc dù nhu cầu ngày càng tăng đối với các dịch vụ của nhiều công ty, thế nhưng việc trả lương cho các chuyên gia hay nhân viên CNTT vẫn đang trở nên khó khăn. Thu nhập trung bình hàng năm của họ là 4,38 triệu yên (tương đương 34.466 USD) vào năm 2021, giảm 4% so với năm 2019.

Trong hệ thống việc làm dựa trên kỹ năng, tiền lương được xác định dựa trên cung và cầu. Thu nhập trung bình hàng năm của các chuyên gia Internet và CNTT cao cấp ở Mỹ và Trung Quốc cao hơn từ 8% đến 10% so với mức trung bình của tất cả các lĩnh vực, theo một cuộc khảo sát năm 2021 của công ty tư vấn Mercer của Mỹ. Tuy nhiên, tại Nhật Bản, mức trung bình của các chuyên gia CNTT và Internet thấp hơn 2% so với con số chung do tiền lương không phản ánh lực lượng thị trường.

Mặc dù việc làm dựa trên kỹ năng đang gia tăng trong một số ngành công nghiệp ở Nhật Bản, nhưng thói quen truyền thống về việc trả lương theo thâm niên làm việc vẫn rất phổ biên. Trong một cuộc khảo sát năm 2019 của Liên đoàn Doanh nghiệp Nhật Bản, hay Keidanren, 65% công ty cho biết họ không có cơ cấu trả lương đặc biệt cho việc thuê người lao động trẻ, trong khi 28% cho biết họ quyết định trả lương cho nhân viên CNTT theo từng trường hợp. Chỉ 6% cho biết họ có một hệ thống lương thưởng riêng cho những nhân viên tùy theo trình độ kỹ năng.

Có được các kỹ năng CNTT không hề rẻ. Các trường dạy nghề thường thu phí 300.000 yên đến 600.000 yên cho các khóa học kéo dài từ 3 đến 6 tháng dạy các kỹ năng công nghệ cơ bản. Với mức lương thực tế trên thị trường còn rất hạn chế, nhiều người không có động lực để đăng ký.

Các quan chức chính phủ dường như nhận thức được quy mô của vấn đề, với một số người cho rằng sự thiếu hụt đội ngũ CNTT có kỹ năng là trở ngại lớn nhất đối với quá trình chuyển đổi kỹ thuật số của Nhật Bản. Và, theo nghiên cứu của Bộ Truyền thông nước này, 53% công ty coi việc thiếu hụt nguồn nhân lực là một yếu tố cản trở quá trình số hóa, so với 27% ở Mỹ và 31% ở Đức.

Thật vậy, các nhà quan sát trong ngành cảnh báo rằng các công ty Nhật Bản phải để các các bộ phận quản lý thị trường ấn định mức lương hoặc có họ nguy cơ bị lu mờ bởi sự thiếu hụt các chuyên gia và nhân viên CNTT trong tương lai gần.

Bảo Bảo