Matt Clark: Xây dựng một doanh nghiệp cũng giống việc như luyện võ thuật hay đua xe...

Bước ngoặt xuất hiện khi vào năm thứ hai tại trường đại học, một Matt Clark đang đối mặt với cảm giác bất lực cuối cùng đã tìm thấy hướng đi cho mình khi vô tình tìm thấy quyển sách với tiêu đề “Những nguyên tắc để thành công” của tác giả Jack Canfield. Clark chia sẻ khi nhớ lại khoảng thời gian anh dành ra để nghiền ngẫm tựa sách ấy: “Quyển sách ấy giống như được viết ra dành riêng cho tôi vậy. Nó thật sự khuấy động niềm đam mê khởi nghiệp trong tôi”. 

Cũng chính niềm đam mê ấy đã tạo động lực mạnh mẽ cho Clark tích cực tham gia vào chương trình khởi nghiệp dành cho sinh viên trong khuôn viên trường đại học với vai trò là thành viên ban tổ chức, không những tích cực tham gia hoạt động, sau đó anh còn tốt nghiệp với 2 bằng chứng nhận và thứ hạng ở vào những người đứng đầu.

Vào khoảng thời gian 2008, Clark tốt nghiệp trong bối cảnh nền kinh tế đang khủng hoảng trầm trọng, anh náu mình trong vai trò một nhân viên tại ngân hàng đầu tư Citygroup thay vì ngay lập tức theo đuổi giấc mơ kinh doanh. Clark nhớ lại: “Lúc đó tôi thật sự không biết mình muốn gì và một ai đó bảo tôi rằng nên làm việc cho một tập đoàn lớn trong ba đến năm năm để học cách làm thế nào vận hành tốt một công ty”. Nhưng rồi Clark cũng nhanh chóng nhận ra những lời khuyên mang tính chuẩn mực ấy sẽ chỉ mang lại mức lợi nhuận tầm trung. Điều anh muốn còn hơn thế nữa, anh dường như cảm nhận được một điều vĩ đại và to lớn hơn cả tưởng tượng của anh lúc này và anh quyết định tin vào trực giác của mình.

Bỏ ngoài tai những lời phán xét và góp ý không mang tính xây dựng, Clark nghỉ việc tại ngân hàng chỉ 7 tháng sau đó để cho ra mắt website chuyên bán các mặt hàng thực phẩm chăm sóc sức khoẻ (health supplements). Bất ngờ luôn ở phía trước và điều khiến Clark thể thể ngờ lại là một câu chuyện khác hơn không mấy liên quan đến website. Chính là việc sau khi mở rộng thêm và cung ứng sản phẩm trên trang bán hàng Amazon lập tức doanh số sản phẩm bán ra tăng vọt, thậm chí vượt quá nhiều lần số lượng bán ra từ website chính thức. Chẳng mấy chốc, doanh số bán ra từ con số khiêm tốn 10 sản phẩm ban đầu đã tăng vọt lên mốc 11.000.

Để đẩy mạnh hơn nữa mức tăng trưởng vượt bậc ấy, Clark nhanh chóng gia nhập vào cộng đồng các doanh nghiệp thương mại điện tử. Anh tích cực tham gia các hội thảo về quảng cáo trực tuyến trên Google cũng nhưng đọc bất kỳ quyển sách nào trong tầm mắt liên quan đến lĩnh vực bán hàng và kinh doanh. Anh chia sẻ: “Điều này giúp doanh thu của tôi tăng vọt từ con số 0 lên 2 triệu đô la. Nhưng đồng thời mọi việc cũng diễn ra quá nhanh khiến tôi không còn theo kịp được với tốc độ tăng trưởng lúc đó nữa”. Clark cho rằng mình đã quá tập trung vào sự tăng nhanh về doanh số mà bỏ qua những yếu tố quan trọng khác như chi phí thiết yếu, nhân công và lợi nhuận biên. Bởi vì nếu sớm chú ý đến những điều này có lẽ Clark đã nhận ra sự tương phản giữa việc tăng trưởng chóng mặt của công ty với mức lợi nhuận vẫn là con số âm.

Sự tăng trưởng thiếu bền vững này đã đến mức đáng báo động khi Clark phải nhận về những hoá đơn tín dụng lên đến 6 con số để biết rằng dòng tiền thực thu không đủ thanh toán được hết số nợ này. Clark nói: “Tôi đã quá tập trung vào việc thúc đẩy doanh số bán hàng mà không hề lưu tâm đầy đủ đến các loại chi phí khác. Tôi nhận ra mình phải học cách tạo ra được lợi nhuận thực sự, thay vì chỉ tập trung vào việc bán ra thật nhiều sản phẩm.”

Đối mặt với khó khăn tài chính lúc bấy giờ, nhiều doanh nhân có thể đã lựa chọn phương án thắt lưng buộc bụng. Tuy nhiên, Clark đã thực hiện một bước đi vô cùng táo bạo: Vét sạch tài khoản ngân hàng của mình lấy 10.000 đô la để tham dự một trong những sự kiện nổi tiếng của nhà huấn luyện hoạch định chiến lược cuộc đời Tony Robbins, cho dù anh biết cơ hội gặp mặt trực tiếp với ông ấy gần như bằng 0. “Tôi cảm thấy thật sự tuyệt vọng. Tôi cần gặp một ai đó cũng đầy nhiệt huyết giống như tôi lúc này và tôi nghĩ bất cứ ai sẵn sàng trả 10.000 đô cho sự kiện này hẳn là một người đầy nhiệt huyết.” Clark nhớ lại.

Đúng như anh dự đoán, tại sự kiện anh đã gặp được người mà thông qua đó giúp anh quen biết với Jason Katzenback, nhà điều hành một chuỗi các công ty, ông hiện đang tìm kiếm một ý tưởng mang tính đột phá. Họ lập tức hợp tác cùng nhau vì mục đích giúp đỡ các doanh nhân mang tham vọng gia nhập mảng kinh doanh thương mại điện tử, giúp họ có thể tránh khỏi những sai lầm trước đây của Clark. “Tôi đã học cách xây dựng một doanh nghiệp ở giảng đường đại học lẫn trong các khoá học và sự kiện. Tôi cũng có không ít kinh nghiệm đối mặt với những khó khăn, thử thách và tôi tin mình có thể hướng dẫn họ cách làm thế nào để công việc kinh doanh của họ diễn ra tốt hơn.” Clark nói.

Không còn gắn bó với việc kinh doanh thực phẩm chăm sóc sức khoẻ nữa, Clark dành toàn lực bắt tay cùng Katzenback xây dựng Amazing.com. Và họ tạo ra một trong số những chương trình đào tạo nổi bật mang tên Cỗ Máy Bán Hàng Amazon, đây là chương trình nhằm giúp tạo ra các thương hiệu riêng (private-label) bán các mặt hàng thương mại hữu hình trên nền tảng tăng trưởng nhanh chóng và bền vững.

Năm 2015, Amazing.com đã mời Richard Brason chủ trì một sự kiện phát trực tiếp hàng năm của họ tại trụ sở Austin với sự tham dự của khoảng 50 thành viên. Cũng chính trong năm này, công ty mặt khác lại phải đối mặt với nguy cơ sụp đổ khi con gái của Katzenback bị chuẩn đoán mắc bệnh ung thư khiến ông phải tạm thời rời bỏ cương vị nhà điều hành để tập trung vào gia đình, bỏ lại Clark một mình lèo lái công ty.

Với sự vắng mặt của Katzenback, Clark đã biến Cỗ Máy Bán Hàng Amazon từ một khoá học chuyên sâu với giá thành đắt đỏ trở nên một khoá học có thể trả phí theo tháng với mức giá thấp hơn và anh hi vọng sẽ giúp được nhiều người muốn xây dựng doanh nghiệp hơn. Clark giải thích: “Tôi đã cố gắng mở rộng hơn nữa để thu hút mọi người thay vì đi sâu vào một phân khúc.” Và điều này không thật sự mang lại hiệu quả.

“Tôi đã đưa ra một số quyết định tồi tệ bởi sự lạc quan và tham vọng mù quáng. Tôi nghĩ rằng những gì đưa chúng tôi đến đây sẽ không thể đưa chúng tôi đến nơi chúng tôi muốn. Nên tôi đã ném phăng đi sản phẩm chính yếu nhất của công ty”, Clark thẳng thắn chia sẻ.

“Công ty mắc kẹt trong khoảng chi phí khổng lồ gồm 40.000 đô la tiền thuê hàng tháng và nửa triệu đô la chi phí cũng cho mỗi tháng. Tôi buộc lòng phải sa thải một nửa các thành viên trong đội, thậm chí như vậy thì một tuần sau đó nguồn tiền cũng cạn kiệt.” Clark đã trải qua cảm giác tuyệt vọng cùng cực, không cách nào ăn ngon ngủ yên và tâm trí cứ quẩn quanh hình ảnh những nhân viên đã bị anh sa thải.

Nhưng sau tất cả, Clark cũng thấy được tia sáng nơi cuối đường hầm cho Amazing.com, đó chính là các sự kiện phát trực tiếp. Các sự kiện vẫn đang được tổ chức và niềm hân hoan mà anh nhìn thấy được trên khuôn mặt người tham gia giống như một sự cứu rỗi cho tâm hồn anh lúc này. “Họ liên tục bảo với tôi rằng chương trình của chúng tôi đã làm thay đổi cuộc sống của họ như thế nào và tôi nhận ra việc chúng tôi cần làm chính là mang lại tác động thật sự hiệu hữu.”

Clark quyết định  tập trung vào lại các chương trình đào tạo thương mại điện tử cao cấp trước đây rồi dần mở rộng chúng ra. Từ đó, anh mong đợi sẽ đạt được một sự tăng trưởng thật sự bền vững.

Cũng thông qua các tình huống khó khăn anh rút ra được bài học về sự khiêm tốn cũng như bài học để truyền đạt lại cho các học viên có thể tránh phạm phải các sai lầm tương tự như anh trước đây. Quan trọng hơn sai lầm này cũng để lại cho anh kinh nghiệm về sự cẩn trọng trong việc tuyển dụng vì điều đó sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống của các nhân viên.

Clark đi đến kết luận việc xây dựng một doanh nghiệp cũng giống việc như luyện võ thuật hay đua xe vậy. Chúng ta phải thực hiện mọi quy trình một cách có kỷ luật và chấp nhận rủi ro có tính toán trong khi từng bước vượt qua các thử thách và trở ngại.

Minh Anh (t/h)