Hoàn thiện thể chế để đạt mục tiêu 1,8 triệu căn nhà ở xã hội cho công nhân và người thu nhập thấp

Hiện đã có 40 địa phương đăng ký nhu cầu và kế hoạch thực hiện. Theo đó, nhu cầu về nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp của các địa phương giai đoạn 2021-2030 vào khoảng 2,6 triệu căn và mục tiêu đề ra của các địa phương cho giai đoạn này là hoàn thành khoảng 1,8 triệu căn hộ.

Lộ trình thực hiện cũng được chia ra theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (2021-2025), thống kê nhu cầu về nhà ở xã hội dành cho đối tượng thu nhập thấp và công nhân khu công nghiệp khoảng 1,3 triệu căn và mục tiêu được các địa phương đặt ra là hoàn thành 700 ngàn căn, đáp ứng khoảng 54% nhu cầu. Giai đoạn 2 (2025-2030) có nhu cầu 1,3 triệu căn nhưng mục tiêu hoàn thành tăng lên thành 1,1 triệu căn hộ, đáp ứng khoảng 85% nhu cầu.

Các địa phương dẫn đầu về nhu cầu của phân khúc nhà ở này là Thành phố Hồ Chí Minh với hơn 345 nghìn căn, tiếp đến là Long An 310 nghìn căn, Bắc Giang trên 285 nghìn căn, Đồng Nai khoảng 152 nghìn căn, Hà Nội 136 nghìn căn. Tuy nhiên, con số chỉ tiêu giao hoàn thành so với nhu cầu cũng tương đối chênh lệch nhau. Hà Nội, Bắc Giang, Long An chỉ tiêu hoàn thành là 100% so với nhu cầu đặt ra. Thành phố Hồ Chí Minh chỉ là 130 nghìn/345 nghìn căn theo nhu cầu, Bắc Ninh hơn 96 nghìn/128 nghìn căn theo nhu cầu. Thậm chí, Đồng Nai chỉ ở mức hơn 6 nghìn so với 152 nghìn căn theo nhu cầu.

Theo đề án, mục tiêu đặt ra là phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân có giá phù hợp với khả năng chi trả của hộ gia đình có thu nhập trung bình, thu nhập thấp khu vực đô thị và của công nhân, người lao động trong khu công nghiệp, khu chế xuất. Với lộ trình cùng cụ thể do các địa phương đăng ký, để đạt mục tiêu 1,8 triệu căn nhà ở xã hội trong giai đoạn tới, Bộ Xây dựng đề nghị cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, pháp luật về nhà ở xã hội dành cho các đối tượng này.

Một số tồn tại, vướng mắc trong phát triển nhà ở xã hội đã được giải quyết tại Nghị định số 49/2021/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 100/2015/NĐ-CP nhưng vẫn còn một số nội dung vướng mắc tại Luật Nhà ở và một số pháp luật khác có liên quan và còn hạn chế trong quá trình thực hiện.

Thời gian tới cần tiếp tục nghiên cứu, sửa đổi Luật Nhà ở 2014 đồng bộ với Luật Đất đai (sửa đổi), Luật Đấu thầu (sửa đổi), Luật Thuế… Tập trung sửa đổi các cơ chế chính sách cho nhóm đối tượng thu nhập thấp như quy định cụ thể về đối tượng, điều kiện thụ hưởng. Việc quy hoạch, dành quỹ đất phát triển nhà ở xã hội; việc lựa chọn chủ đầu tư dự án; cơ chế chính sách ưu đãi của nhà nước… đồng thời tách riêng chính sách nhà lưu trú công nhân, nhà ở lực lượng vũ trang để có cơ chế khuyến khích, phát triển...

Bộ Xây dựng đề xuất, các bộ, ngành liên quan cần tiếp tục rà soát, nhận diện các tồn tại, khó khăn, vướng mắc; xác định nguyên nhân. Đề xuất các giải pháp, trước hết tập trung sửa đổi ngay các văn bản quy phạm thuộc thẩm quyền của Chính phủ, bộ, ngành và địa phương đảm bảo đồng bộ, thông thoáng, phân cấp triệt để, rút ngắn các thủ tục hành chính. Tổng hợp, đề xuất và phân bổ đủ nguồn vốn từ ngân sách Trung ương để thực hiện chính sách hỗ trợ nhà ở xã hội; thiết kế chính sách theo hướng hậu kiểm.

Các địa phương cần khẩn trương hoàn thành việc lập, sửa đổi, bổ sung Chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở; làm rõ các mục tiêu về nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp để phù hợp với Chiến lược phát triển nhà ở Quốc gia... Có giải pháp đẩy nhanh việc đầu tư xây dựng những dự án đang triển khai thực hiện, dự án đã có chủ trương đầu tư hay việc quy hoạch, bố trí và công khai các quỹ đất đã giải phóng mặt bằng phục vụ phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân để doanh nghiệp quan tâm, đề xuất dự án.

Bên cạnh đó các địa phương có trách nhiệm công khai, giới thiệu quỹ đất đầu tư nhà ở xã hội cho các doanh nghiệp để nghiên cứu, đề xuất đầu tư. Đồng thời, quy hoạch, bố trí các dự án nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân độc lập tại các vị trí phù hợp, thuận tiện, có quy mô lớn, đầy đủ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, đặc biệt là các thành phố lớn. Cần quy định rõ đầu mối thực hiện thủ tục hành chính trong lập, phê duyệt dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân.

Các doanh nghiệp, tập đoàn kinh doanh bất động sản lớn ngoài việc phát triển các dự án khu đô thị, nhà ở thì cần quan tâm hơn nữa đến việc đầu tư phát triển nhà ở xã hội dành cho các đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp tại các địa phương nhằm đảm bảo công tác an sinh, xã hội và đạt mục tiếu đề ra của đề án do Bộ Xây dựng đề xuất.

Đặc biệt, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh trong khu công nghiệp sử dụng nhiều công nhân, người lao động cần quan tâm xây dựng nhà lưu trú hỗ trợ chỗ ở cho công nhân, người lao động của doanh nghiệp thuê.

P.V