Đồng yên yếu khiến cuộc sống của Thống đốc Kuroda và Thủ tướng Kishida trở nên phức tạp

Đầu tháng này, đồng yên đã giảm xuống mức thấp nhất trong 5 năm là 116 so với đồng đô la và có thể chịu áp lực mới khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ bắt đầu chiến dịch thắt chặt để kiềm chế lạm phát, gia tăng chênh lệch lãi suất giữa Nhật Bản và Mỹ.

Sự biến động của đồng yên phản ánh đại dịch kéo dài, khi tốc độ phục hồi khác nhau dẫn đến các chính sách tiền tệ khác nhau giữa các nền kinh tế, đòi hỏi phải có những điều chỉnh trên thị trường tiền tệ.

Xu hướng của một loại tiền tệ nổi tiếng là không thể đoán trước, và thay vì giảm, đồng yên có thể tăng theo phương pháp mua trú ẩn an toàn truyền thống nếu chiến dịch chống lạm phát của Fed dẫn đến một hạ cánh khó khăn cho nền kinh tế Mỹ. Nhưng Sayuri Shirai, giáo sư tại Đại học Keio và là cựu thành viên hội đồng chính sách của BOJ, dự đoán rằng một kịch bản có khả năng xảy ra hơn là đồng yên sẽ chịu áp lực so với đồng đô la khi Fed tăng lãi suất trong khi BOJ giữ lãi suất ở mức 0, khiến người Nhật tiền tệ kém hấp dẫn.

Bà nói: “Khoảng cách lãi suất ngày càng mở rộng sẽ tạo ra một chốt đầu tư tốt cho các nhà đầu cơ tiền tệ."

Bản thân những người tham gia thị trường cũng bị chia rẽ trong quá trình điều chỉnh chính sách tiền tệ của Nhật Bản. Thống đốc Haruhiko Kuroda được giao nhiệm vụ giữ cho sự phục hồi kinh tế đi đúng hướng trong bối cảnh lạm phát nhập khẩu gia tăng và một làn sóng vụ COVID-19 khác. Ông cam kết duy trì chính sách tiền tệ nới lỏng cho đến khi lạm phát chạm mức 2%, nhưng áp lực gia tăng đối với ông và nhiệm kỳ của ông sẽ hết hạn vào tháng 4 năm 2023, làm tăng khả năng thay đổi chính sách dưới thời thống đốc mới.

Thủ tướng Fumio Kishida, người lên nắm quyền vào tháng 10, đã điều hành trên nền tảng giảm chênh lệch thu nhập ngày càng mở rộng theo chính sách 'Abenomics' ủng hộ doanh nghiệp của cựu Thủ tướng Shinzo Abe và cuộc khủng hoảng COVID sau đó, hạn chế nguồn cung toàn cầu và lạm phát. Izumi Devalier, một nhà kinh tế tại BofA Securities Japan, cho biết: “Bạn không muốn làm tăng thêm lo lắng về chi phí thiết yếu hàng ngày tăng lên bằng việc đồng yên giảm giá rất mạnh”.

Vào mùa hè này, Kishida sẽ đối mặt với một cuộc bầu cử thượng viện, cuộc bầu cử mà ông phải thắng nếu muốn củng cố quyền lực và biến chính phủ của ông trở thành một chính phủ ổn định như của Abe.

Joseph Kraft, Giám đốc điều hành tại Rorschach Advisory và là cựu giám đốc điều hành tại Morgan Stanley cho biết: “Tôi nhận thấy rằng chính phủ này rất nhạy cảm với sự sụt giá của đồng yên. Kraft lập luận rằng các thành viên của chính phủ Kishida nhớ sự ủng hộ giảm mạnh đối với Abe từ năm 2014-15 khi đồng yên giảm giá từ khoảng 100 so với đồng đô la xuống 120, ảnh hưởng đến sức mua của người tiêu dùng. Lạm phát có thể không phải là lý do duy nhất, nhưng "khi bạn nghĩ về cuộc bầu cử thượng viện sắp tới, bạn muốn kiểm soát lạm phát", Kraft nói tại Câu lạc bộ Báo chí Quốc gia Nhật Bản. Tăng trưởng tiền lương thực tế đã âm ở Nhật Bản kể từ tháng 9 do giá năng lượng làm tăng lạm phát tiêu dùng. Kraft cho rằng giá dầu thô tiếp cận 10.000 yên / thùng lần đầu tiên kể từ năm 2014 là một tín hiệu cảnh báo.

Kishida đang ở trong tình trạng chính trị tương tự như Tổng thống Mỹ Joe Biden, người phải đối mặt với cuộc bầu cử giữa kỳ vào tháng 11 và sự bất bình của cử tri về lạm phát, chiến lược gia tiền tệ trưởng Yujiro Goto của Nomura cho biết, mặc dù ông nói thêm rằng Kishida đang ở vị trí thuận lợi hơn so với người đồng cấp Mỹ, với tỷ lệ ủng hộ công khai của ông ở mức 65% so với 43% của Biden và lạm phát tiêu dùng ở Nhật Bản là 0,8% so với 7,0% ở Mỹ

Lạm phát của Nhật Bản đã bị kéo xuống do phí dịch vụ điện thoại di động giảm mạnh vào tháng 4 năm ngoái, nếu không có mức lạm phát tiêu dùng sẽ ở mức khoảng 2%.

Kishida có thể vẫn lo lắng về việc tăng giá. Eiichiro Tani, chiến lược gia trưởng tại Daiwa Securities, dự đoán: "Người tiền nhiệm của ông, cựu Thủ tướng Yoshihide Suga, cũng có tỷ lệ ủng hộ cao khi bắt đầu cầm quyền vào năm 2020, nhưng đã đi xuống nhanh chóng" trước khi ông từ chức vào tháng 9 năm 2021, Tani nói. "Bạn không thể tự mãn về xếp hạng hỗ trợ của mình."

Các vấn đề tiền tệ theo truyền thống là đặc quyền của Bộ Tài chính. Vào ngày 7 tháng 1, Bộ trưởng Tài chính Shunichi Suzuki bày tỏ sự thận trọng về việc đồng yên giảm giá, nói rằng "điều quan trọng là tỷ giá tiền tệ vẫn ổn định. Chúng tôi đang theo dõi chặt chẽ các biến động tiền tệ và tác động của chúng đối với nền kinh tế."

Thách thức đối với chính phủ Kishida là những can thiệp bằng lời nói hoặc không lời vào thị trường ngoại hối có thể khiến người Mỹ chỉ trích "thao túng tiền tệ", Tani của Daiwa nói.

Có các diễn đàn quốc tế như Nhóm 7 người hoặc Nhóm 20 người để thảo luận về các vấn đề như lạm phát giá hàng hóa và tắc nghẽn chuỗi cung ứng, nhưng có rất ít triển vọng đạt được bất kỳ thỏa thuận nào giữa các quốc gia tiên tiến và các quốc gia sản xuất hàng hóa trong G- 20

Điều đó khiến chính sách tiền tệ của BOJ được coi là "một lựa chọn rủi ro thấp để đối phó với việc đồng yên có thể mất giá", Tani nói.

Ngân hàng trung ương Nhật Bản có thể làm gì để ngăn chặn sự sụt giá lớn của đồng yên?

Shirai, cựu thành viên hội đồng chính sách, cho biết lãi suất tăng là điều không tưởng. Cam kết của BOJ đối với chính sách nới lỏng đề cập đến cơ sở tiền tệ, không phải lãi suất, nhưng điều đó không có nghĩa là có thể tăng lãi suất và bình thường hóa chính sách mà không quan tâm đến cam kết mục tiêu lạm phát, bà nói.

Theo Shirai, một lựa chọn khả dĩ hơn đối với BOJ là mở rộng biên độ đối với lãi suất 10 năm vượt quá mức cộng hoặc trừ 0,25% hiện tại, để cho ngân hàng trung ương có thêm cơ hội để điều động lãi suất thị trường.

Bank of America Devalier dự đoán BOJ sẽ chủ động hơn trong việc hướng kỳ vọng của thị trường về hướng bình thường hóa chính sách trong tương lai. "Tôi nghĩ rằng BOJ sẽ không hài lòng khi thấy những người tham gia thị trường định giá cao hơn một chút, hoặc xem xét khả năng BOJ bình thường hóa, thay vì chỉ giả định rằng đây là một ngân hàng trung ương sẽ không bao giờ làm bất cứ điều gì và sẽ được giữ mãi mãi. "

Thục Anh