Thị trường tài chính tiêu dùng Việt Nam được đánh giá còn rất nhiều tiềm năng phát triển, nhu cầu vay vốn tín dụng tiêu dùng của người dân là rất lớn, đặc biệt trong giai đoạn nền kinh tế đang phục hồi. Cho vay tiêu dùng qua các kênh tín dụng chính thức như ngân hàng thương mại, công ty tài chính, các công ty tài chính công nghệ (fintech)… đã và đang góp phần rất lớn vào việc đáp ứng nhu cầu vốn tiêu dùng của khách hàng cá nhân, hạn chế tín dụng đen.
Dù vậy, thời gian gần đây, những vấn đề phát sinh trong hoạt động thu hồi nợ "phản cảm", thậm chí trái pháp luật từ một vài công ty tài chính hay sự vụ công ty cho vay tiêu dùng bị cơ quan công an kiểm tra, đã tác động tiêu cực tới hình ảnh của các đơn vị cho vay tiêu dùng chính thống.
Sáng 20/4, tại tọa đàm Tín dụng tiêu dùng "Cho vay và thu hồi nợ đúng pháp luật", ông Nguyễn Hoàng Minh, Trưởng đại diện Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam tại TP HCM cho biết, vừa qua đã nhận được báo cáo của 10 hội viên, trong đó có 7 hội viên báo cáo đã bị cơ quan chức năng kiểm tra, hiện chưa có kết luận.
Qua tổng hợp các báo cáo thực trạng hoạt động, nhận thấy các hội viên đã thực hiện và tuân thủ khá đúng về lĩnh vực cho vay tiêu dùng.
Các quy định hiện tại gồm Thông tư 43 và Thông tư 18 ban hành (quy định chi tiết về quy trình cho vay, lãi suất, văn hóa thu hồi nợ…) được các công ty thực hiện khá nghiêm túc. Cả nước hiện có 16 công ty được NHNN cấp phép trong khi các App không được cấp phép rất nhiều, gây ảnh hưởng những công ty chính thống khiến họ bị đánh đồng, bị ngộ nhận, bị ảnh hưởng thương hiệu. Thậm chí, công ty tài chính tiêu dùng hợp pháp, được cấp phép quản lý đang bị đánh đồng với tín dụng đen.
Hoạt động cho vay và thu hồi nợ quý I tăng trưởng thấp, có công ty tài chính sụt giảm cả cho vay và thu hồi nợ. Trong khi trước đó, giai đoan 2016-2022, các công ty tài chính phát triển rất tốt, tăng trưởng 19-20%, chiếm 14-15% tổng dư nợ chung, cao hơn tăng trưởng chung nhưng quý I/2023 ngược lại.
Khó khăn tiếp theo là đội ngũ nhân sự chính thống nghỉ việc nhiều, khó tuyển dụng do rủi ro nghề nghiệp, định kiến xã hội. Ngoài ra, do khách hàng vay tiêu dùng dưới chuẩn, chây ỳ trả nợ, khi nhân viên tài chính nhắc, họ còn đe dọa ngược lại.
Ông Nguyễn Hoàng Minh cũng cho biết: "Để thị trường cho vay tiêu dùng tăng trưởng trở lại, hạn chế tín dụng đen, chúng tôi đề xuất ngoài những giải pháp của NHNN chi nhánh TP HCM đã đề cập, cần tăng cường giải pháp tuyên truyền tránh để khách hàng gây ngộ nhận công ty tài chính tiêu dùng hợp pháp và công ty trái pháp luật".
Theo đó, NHNN cần công bố danh sách các doanh nghiệp tín dụng tiêu dùng được cấp phép, có quản lý cần được công bố để người dân có nhìn nhận tốt hơn. Cần truyền thông thêm nghĩa vụ người đi vay, rủi ro trả nợ không đúng hạn, người dân có niềm tin hơn.
Các công ty tài chính nên tiếp tục quảng bá hình ảnh - công ty chính thống hợp pháp. Đồng thời, cần đưa ra nhiều sản phẩm phong phú, hữu ích cho khách hàng. Cho công nhân công nghiệp vay trả góp, mở rộng mạng lưới, góp phần vùng sâu xa. Đặc biệt, phải cải tiến văn hóa thu hồi nợ.
P.V (t/h)
