Các nhà đầu tư nên thận trọng với Trung Quốc khi cuộc cải tổ của ông Tập diễn ra quyết liệt và rộng rãi

Chủ tịch Tập quyết tâm nhắc nhở giới tài phiệt rằng họ nên phát triển theo ý muốn của Đảng Cộng sản Trung Quốc. Ông cũng nghiêm túc về việc phổ biến sự giàu có một cách công bằng hơn và giảm bớt bất bình đẳng. Và ông tỏ ra không hài lòng với những người trẻ tuôi dành phần lớn thời gian rảnh rỗi của họ để lướt internet và cũng ra sức ngăn chặn sự phát triển của những trò chơi điện tử và coi đó là “liều thuốc gây nghiện cần phải loại bỏ”.

Cơn bão các quy định được đưa ra để thực hiện chương trình nghị sự rộng lớn của ông Tập đã nâng danh sách những công ty và lĩnh vực lọt vào tầm ngắm cần phải điều chỉnh, trong đó phải kể  đến Alibaba Group Holding, Tencent Holdings, gã khổng lồ gọi xe Didi Chuxing, các nhà phát triển trò chơi điện tử, nền tảng fintech, thợ đào tiền bitcoin và dạy kèm sau giờ học dịch vụ.

Ngoài ra, các quy định chống độc quyền mới nhằm mục đích chấm dứt các hành vi phản cạnh tranh trên các nền tảng internet trong khi các quy tắc dự thảo từ cơ quan quản lý thị trường sẽ thúc đẩy cạnh tranh công bằng trong nền kinh tế kỹ thuật số rộng rãi hơn. Một luật bảo mật dữ liệu mới được thông qua trong tháng này có thể hạn chế nghiêm trọng khả năng thu thập dữ liệu của các công ty Trung Quốc mà không có sự đồng ý của người dùng.

Một số biện pháp này được hoan nghênh. Giống như Trung Quốc, Mỹ và EU đang phải vật lộn để kiểm soát các hoạt động kinh doanh mờ ám trên internet, đảm bảo quyền riêng tư của dữ liệu và kiềm chế sức mạnh độc quyền của những gã khổng lồ công nghệ như Amazon.com, Google và Facebook.

Nếu kết luận là hệ tư tưởng và chính trị đã trở thành những yếu tố thị trường quan trọng hơn, thì làm thế nào các nhà đầu tư cổ phiếu có thể đánh giá điều đó? Làm thế nào họ có thể biết ai sẽ là nạn nhân tiếp theo của cuộc đàn áp từ chính quyền Trung Quốc?

Các nhà đầu tư trực tiếp nước ngoài ở Trung Quốc trong những năm qua đã phải gánh chịu rủi ro pháp lý do chính trị định hướng, từ việc thực thi các quy tắc một cách thất thường đến các yêu cầu bất ngờ về chuyển giao công nghệ và khó khăn trong việc thu hồi lợi nhuận.

Các nhà đầu tư hiện đang được dạy một bài học đắt giá tương tự: Chỉ số Nasdaq Golden Dragon Trung Quốc của các cổ phiếu lớn được niêm yết tại Mỹ đã mất gần một nửa giá trị kể từ khi đạt đỉnh vào tháng Hai.

Và cơn lốc quy định của ông Tập sẽ không tự tắt. Kế hoạch đến năm 2025 và được công bố vào ngày 11 tháng 8 cho biết, Trung Quốc sẽ tăng cường luật pháp trong các lĩnh vực quan trọng như đổi mới khoa học và công nghệ, văn hóa và giáo dục.

Đồng thời, bằng cách tuyên bố mục tiêu "thịnh vượng chung" và yêu cầu người giàu đóng góp nhiều hơn cho xã hội, ông Tập đang thay đổi các động lực định hình hành vi kinh doanh.

Nền kinh tế Trung Quốc đã phát triển với tốc độ phi thường trong 40 năm qua, nhưng phải trả giá bằng sự bất bình đẳng.

Đây là yếu tố chính trong động thái của Bắc Kinh nhằm đè bẹp ngành công nghiệp dạy thêm tư nhân, vốn cho phép giới nhà giàu Trung Quốc hỗ trợ con cái họ chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh đại học quan trọng của đất nước và buộc các bậc cha mẹ ít khá giả phải cố gắng theo kịp. Điều này khiến các bậc cha mẹ có ít tiền hơn để chi tiêu trong các cửa hàng và trẻ em trở nên căng thẳng.

Trung Quốc đang bước vào một giai đoạn phát triển mới. Yêu cầu của tăng trưởng đang nhường chỗ cho sự phân phối lại của cải và thu nhập. Trong một môi trường như vậy, các chủ sở hữu vốn - đặc biệt nếu họ là người nước ngoài - sẽ xếp hàng cuối cùng để nhận lấy khoản lời. Lợi tức của vốn có thể trở nên phù hợp hơn lợi nhuận trên vốn.

Làm phức tạp thêm quá trình đầu đang diễn ra giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Các nhà đầu tư có nguy cơ vướng vào những trở ngại khi cuộc chiến giữa hai hệ tư tưởng loại trừ lẫn nhau nóng lên.

Giả sử rằng Washington thực hiện tốt lời đe dọa hủy niêm yết các công ty Trung Quốc nếu họ từ chối chia sẻ thông tin kiểm toán với các cơ quan chức năng Hoa Kỳ từ các sàn giao dịch chứng khoán New York thì liệu Bắc Kinh sẽ khoan nhượng nhẹ nhàng hay sẽ trả đũa, và nếu có, thì làm thế nào?

Các công ty Hàn Quốc và Nhật Bản hoạt động tại Trung Quốc đã từng là nạn nhân của những cuộc tẩy chay dữ dội của người tiêu dùng trong quá khứ, gần đây là H&M của Thụy Điển. Với việc ông Tập nhấn mạnh khả năng tự cung tự cấp nhiều hơn, các công ty Mỹ có thể thấy mình là con tốt trong một cuộc đụng độ quyền lực lớn.

Thị trường vốn của Trung Quốc sẽ đóng một vai trò ngày càng lớn trong những năm tới, khi nền kinh tế tiếp tục mở rộng và Bắc Kinh tìm cách chuyên nghiệp hóa các ngành dịch vụ tài chính và quản lý tài sản của mình. Nhưng ông Tập có những ưu tiên cấp bách hơn.

Ông đang trong một cuộc cải tổ để khẳng định quyền kiểm soát của Đảng Cộng sản đối với mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế và xã hội ở Trung Quốc. Những động thái tiếp theo của ông là không thể lường trước được, khiến cổ phiếu Trung Quốc hiện tại khó có thể đầu tư được.

Bảo Bảo(Theo Nikkei Asia)