Ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung tới Hàn Quốc

Ảnh hưởng của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung tới Hàn Quốc. Ảnh minh họa: TTXVN

Trong mục Tiêu điểm kinh tế trên Đài phát thanh KBS của Hàn Quốc, ông Kim Gwang-seok, Giáo sư chuyên ngành nghiên cứu quốc tế, hệ sau đại học, trường Đại học Hanyang đã phân tích diễn biến và hiệu ứng dây chuyền của cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung cùng những tác động tới nền kinh tế Hàn Quốc. Sau đây là nội dung bài phân tích:

Ngày 22/3/2018, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký sắc lệnh yêu cầu áp dụng các biện pháp thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc, viện dẫn lý do việc Bắc Kinh vi phạm quyền sở hữu trí tuệ, châm ngòi cho cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung. 

Đến tháng Bảy, hai nước đã đẩy cuộc chiến thương mại lên một nấc thang mới bằng các đòn áp thuế “ăn miếng trả miếng”. Sau khi Washington áp thuế 25% đối với các sản phẩm công nghệ cao từ Trung Quốc, nhiều nhà phân tích nhận định Mỹ đang cố gắng ngăn cản Trung Quốc bắt kịp trong các lĩnh vực công nghệ cao, thay vì mục tiêu đơn thuần là thu hẹp sự mất cân bằng thương mại với Trung Quốc.

Đến tháng Chín, Washington tiếp tục áp thuế 10% đối với các mặt hàng nhập khẩu khác từ Trung Quốc và Bắc Kinh đáp trả bằng các đòn thuế quan nhằm vào hàng hóa nhập khẩu từ Mỹ.

Như một hệ lụy tất yếu đã được dự báo trước, cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã phủ bóng đen lên nền kinh tế toàn cầu. Vào tháng 1/2019, Ngân hàng Thế giới (WB) đã dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2019 là 2,9%, giảm 0,1 điểm phần trăm so với dự báo trước đó là 3%. Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cũng hạ triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2019.

Tương tự, Khu vực sử dụng đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) và Trung Quốc cũng bị hạ triển vọng tăng trưởng năm nay. Những dự báo bi quan này phản ảnh thực tế là nền kinh tế toàn cầu trong ba tháng đầu năm nay đã tăng trưởng chậm nhất kể từ sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2009. Hiển nhiên, cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung chắc chắn đã ảnh hưởng đến những con số này.     

Đe doạ hoạt động xuất khẩu của Hàn Quốc

Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung và chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch đã khiến quy mô giao dịch thương mại toàn cầu bị thu hẹp, tăng trưởng kinh tế chậm lại và thị trường tài chính bất ổn. Không phải ngoại lệ, Hàn Quốc cũng đối mặt với nhiều rủi ro từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung.

Hàn Quốc đang cảm nhận sự khó khăn từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung. Nếu Bắc Kinh đề nghị mua thêm hàng hóa từ Washington, bao gồm cả mặt hàng chip bán dẫn để giảm mất cân bằng thương mại giữa hai nước, xuất khẩu của Hàn Quốc sang Trung Quốc chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc đang chiếm tới 1/4 kim ngạch xuất khẩu của Hàn Quốc. 

Chưa hết, Tổng thống Trump dự kiến sẽ ra quyết định áp thuế cao đối với ô tô nhập khẩu vào tháng Năm, khi cho rằng mặt hàng này đe dọa tới an ninh nước Mỹ. Một biện pháp bảo hộ thương mại mạnh mẽ như vậy của Mỹ chắc chắn sẽ giáng một đòn mạnh vào các nhà xuất khẩu ô tô Hàn Quốc. 

Xuất khẩu của Hàn Quốc trong năm ngoái vẫn tăng trưởng mạnh mẽ, một điều rất may mắn, và kim ngạch xuất khẩu theo năm đã vượt ngưỡng 600 tỷ USD. Tuy nhiên, tình hình sẽ không dễ dàng trong năm nay. 

Trên thực tế, xuất khẩu đã giảm từ cuối năm ngoái, bắt đầu từ các chuyến hàng tới Trung Quốc. Một dấu hiệu đáng lo ngại khác là tương lai của mặt hàng chip bán dẫn, một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Hàn Quốc, vẫn không chắc chắn do nhu cầu trên thị trường thế giới chậm lại.

Ngoài ra, những rủi ro địa chính trị vẫn tiếp tục đè nặng lên “xứ kim chi”, khi Seoul một mặt vẫn phải dựa vào “chiếc ô an ninh” của Washington nhưng mặt khác lại phụ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc. Cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung có thể khiến Hàn Quốc đối mặt với một cuộc khủng hoảng lớn. Tất nhiên, Seoul luôn hy vọng giải quyết được các tranh chấp thương mại. Mặc dù vậy, tình hình không mấy sáng sủa.

Mỹ và Trung Quốc đang tiếp tục các cuộc đàm phán thương mại mà chưa có điều chỉnh cụ thể nào và rất khó dự đoán liệu tranh chấp thương mại giữa hai nước có thực sự được giải quyết hay không. 

Một số nhà phân tích dự đoán hai nước có thể đạt được một bước đột phá thông qua cuộc gặp thượng đỉnh song phương bên lề Hội nghị Thượng đỉnh Nhóm 20 nền kinh tế phát triển và mới nổi hàng đầu thế giới (G20) sẽ diễn ra tại Nhật Bản vào tháng Sáu năm nay. 

Trên thực tế, Trung Quốc đang tìm cách chiếm lấy vị trí số một về công nghệ, trong khi Mỹ cũng quyết tâm bảo vệ vị thế của mình. Do đó, cuộc chiến không chỉ là về vấn đề thâm hụt thương mại, mà còn là cuộc tranh giành ngôi vị bá chủ toàn cầu. 

Với bản chất như vậy, tranh chấp thương mại giữa hai nước sẽ rất khó kết thúc trong một sớm một chiều. Điều này có nghĩa là Hàn Quốc sẽ phải đối mặt với nguy cơ xuất khẩu tiếp tục giảm.

Trên thực tế, ngày 1/3 là thời hạn chót Mỹ và Trung Quốc đưa ra quyết định sau khi kết thúc "thỏa thuận đình chiến" 90 ngày mà lãnh đạo hai nước thống nhất bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 vào tháng 12 năm ngoái. 

Tuy nhiên, dù thời hạn đã hết, hai nước vẫn tổ chức một cuộc đàm phán thương mại cấp cao tại Bắc Kinh vào ngày 28-29/3 và tiếp tục nối lại đàm phán tại Mỹ trong tuần này, làm dấy lên hy vọng hai bên sẽ đạt được một số thỏa thuận.

Tuy nhiên, chặng đường phía trước chắc chắn sẽ còn dài. Cho dù đạt được một số thỏa thuận, cuộc chiến tranh giành ngôi vị bá chủ kinh tế và công nghệ chắc chắn sẽ còn tiếp tục. Bên cạnh Trung Quốc, Mỹ cũng có thể gây sức ép với Liên minh châu Âu (EU) và Nhật Bản trong các cuộc đàm phán thương mại để đạt được các kết quả rõ ràng. 

Nếu kịch bản này diễn ra, nền kinh tế toàn cầu sẽ rơi vào tình trạng hỗn loạn. Do đó, Hàn Quốc cần chuẩn bị cho mọi kịch bản, để vượt qua khủng hoảng.

Trung Quốc đang nỗ lực trở thành một cường quốc dựa trên công nghệ, và Mỹ thì ra sức ngăn chặn điều này. Trong bối cảnh đó, các doanh nghiệp Hàn Quốc, vốn lo ngại Trung Quốc sẽ có các bước tiến nhanh chóng nhằm thu hẹp khoảng cách công nghệ với Hàn Quốc, sẽ có thêm thời gian./

Mạnh Hùng