Tránh bão khi thị trường suy thoái

Một buổi sáng thứ tư bình thường ở phố Wall sau khi dịch Covid-19 bùng phát, Tracy Maitland, 59 tuổi, đang điều hành công ty đầu tư có tài sản trị giá 9 tỉ USD của mình thông qua email và các cuộc gọi hội nghị truyền hình của Cisco.

Tracy Maitland, chủ tịch của Advent Capital Management, tại trụ sở ở khu Midtown Manhattan. 

Nhiệm vụ của ông trong buổi sáng này là lên kế hoạch một ngày giao dịch, với chỉ số Dow Jones vào thời điểm mở cửa có thể sẽ ở mức thấp hơn 5% so với phiên trước đó, rồi giảm sâu hơn, khiến hệ thống ngừng giao dịch, cuối cùng chốt phiên ở mốc dưới 20.000 điểm, lần đầu tiên sau hơn hai năm.

Trong những lúc bình thường, Maitland chủ trì cuộc họp lúc 8:30 sáng của công ty Advent Capital Management, tại văn phòng ở góc đường số 57, quận Mahattan, với tầm nhìn thẳng ra Công viên trung tâm và khu căn hộ Essex House.

Ông nhìn vào màn hình máy tính trong những ngôi nhà quanh khu vực tàu điện ngầm ở New York, làm việc với các giao dịch viên và người quản lý danh mục đầu tư từ căn biệt thự ở Southampton của mình, với các chú chó cưng mang tên Cane Corso, Kenya, Bailey và Tucker đang nô đùa bên cạnh.

Khi dịch bệnh bùng phát, đội ngũ nhân viên của Maitland, bao gồm khoảng 20 nhà đầu tư, đã hoàn thành “bản phân tích về viễn cảnh tồi tệ” đối với các danh mục đầu tư của họ nhằm tìm ra các công ty có khả năng thiếu hụt dòng tiền để “sống sót” qua cuộc khủng hoảng khi doanh số sụt giảm từ 10% đến 60%.

Họ nhanh chóng cắt giảm tỉ lệ cổ phiếu đang nắm giữ tại các hãng bán lẻ nội thất như Restoration Hardware, Guess và các công ty vận hành du thuyền như Carnival và Six Flags, đồng thời tăng tỉ lệ sở hữu trong các công ty thuộc lĩnh vực công nghệ và chăm sóc sức khỏe.

Một giờ trước phiên giao dịch ngày 18.3, một trong những ngày giao dịch tồi tệ nhất trong giai đoạn thị trường ảm đạm kéo dài một tháng, ông đã có thể thả lỏng tâm lý mà không cần phải suy tính về những thiệt hại.

Maitland, một giao dịch viên kỳ cựu, phát biểu với giọng điệu hối hả của người New York: “Khi diễn biến thị trường giống năm 2008 và các mã cổ phiếu đồng loạt tăng giá, mọi người không nghĩ đến các biện pháp phòng vệ. Việc này cũng giống như khi bạn sở hữu một ngôi nhà và không có điều gì tồi tệ xảy ra trong suốt 20 năm, vì thế bạn ngừng mua bảo hiểm cho ngôi nhà của mình.”

Trong giai đoạn thấp điểm của tháng ba, các quỹ lớn nhất của Advent đã giảm 14- 20%, vì họ tập trung chủ yếu vào các loại trái phiếu chuyển đổi, công cụ mang lại thu nhập cố định đồng thời là một hình thức đảm bảo thanh khoản, cung cấp cho các nhà đầu tư sự phòng vệ trong trường hợp họ quên mất điều đó.

Mặc dù chẳng có gì đáng để ăn mừng, nhưng những tổn thất của họ ít hơn nhiều so với mức giảm 30% của chỉ số S&P 500, và một số quỹ phòng hộ theo định hướng trái phiếu chuyển đổi của Maitland tăng 8-10%. Đó là kết quả điển hình.

Từ giữa những năm 1990, hai quân bài chiến lược đầu tư lớn nhất của ông (trị giá tài sản 4 tỉ USD), bao gồm Advent Balanced Convertible và Advent Phoenix Convertible Income, đã mang lại lợi nhuận sau khi trừ các khoản phí, ngang bằng với khoản đầu tư vào thị trường S&P 500 nhưng ít rủi ro hơn.

Cũng giống như trái phiếu, đầu tư vào trái phiếu chuyển đổi giúp người đầu tư thu về một khoản tiền lãi được thanh toán toàn bộ tiền đầu tư gốc khi đáo hạn, thường trong khoảng thời gian từ 5 – 7 năm. Nếu công ty phát hành trái phiếu có tốc độ tăng tưởng tốt, Maitland có quyền chuyển đổi số trái phiếu đó sang cổ phiếu, với mức giá ấn định tại thời điểm phát hành.

Trong giai đoạn kinh tế bùng nổ, trái phiếu chuyển đổi có cơ cấu hoạt động giống như hợp đồng quyền chọn, gia tăng giá trị cùng với giá trị cổ phiếu. Khi nền kinh tế chuyển biến theo chiều hướng không tốt, nhà đầu tư vẫn có thể thu về vốn gốc cùng khoản lãi ấn định ban đầu khi trái phiếu đến hạn.

“Chúng không khác gì một con tắc kè hoa,” Maitland phát biểu về trái phiếu chuyển đổi. “Có ngày, chúng có màu xanh lá cây và sang hôm sau, chúng chuyển màu xanh nước biển.”

Đây không phải là lần đầu tiên chiến lược đầu tư vào trái phiếu chuyển đổi của Advent phát huy tác dụng. Đội ngũ của Maitland từng thực hiện việc đánh giá danh mục đầu tư trong suốt các sự kiện lớn như vụ khủng bố ngày 11.9 hay cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Ông tin tưởng rằng các chiến lược “diễn tập trước” này đã giúp công ty của ông tránh khỏi các thất bại kinh điển như trường hợp trái phiếu chuyển đổi của JDS Uniphase và DoubleClick. Trong hai sự kiện 11.9 và khủng hoảng tài chính 2008, các quỹ phòng hộ của Advent thiệt hại ít hơn so với mức chung của thị trường, và phục hồi nhanh hơn.

“Bạn sẽ thành công khi bạn không thất bại,” Maitland, người chưa bao giờ thất bại trong chiến lược nắm giữ trái phiếu chuyển đổi của mình trong lịch sử 25 năm của Advent, nói. Ông tuyên bố: “Ngay thời điểm này, trong danh mục đầu tư phòng vệ của chúng tôi, lợi nhuận xấp xỉ mức 5%, và còn bốn năm nữa sẽ đến lúc đáo hạn đối với những trái phiếu chuyển đổi của các công ty mà Advent đã tiến hành đánh giá. Đó là nước cờ tuyệt vời trong bối cảnh thị trường hiện nay.”

Maitland lớn lên ở vùng Bronx, là con trai của một bác sĩ phẫu thuật tại bệnh viện Harlem, người đã phẫu thuật cho Martin Luther King Jr. khi ông này bị đâm tại một buổi ký tặng sách thuộc phong trào tẩy chay xe buýt ở Montgomery.

Ca phẫu thuật đã cứu sống King, và cha của Maitland, Leo, về sau trở thành trưởng khoa phẫu thuật tại bệnh viện Sydenham ở Harlem trên đường số 125 và làm bác sĩ của những người nổi tiếng, trong đó có Miles Davis.

Năm 1978, Maitland chọn ĐH Columbia, thay vì trường y (Ông nói: “Tôi ghét máu và cũng không thích bệnh tật”), để theo đuổi lĩnh vực tài chính. Sau khi tốt nghiệp, ông xin được công việc tại công ty quản lý đầu tư Merrill Lynch và làm việc tại văn phòng ở Detroit của công ty. Ông có bước ngoặt lớn vào năm 1985, khi Merrill Lynch phát minh ra loại hình trái phiếu chỉ trả lãi suất ở ngày đáo hạn (zero-coupon) gọi là LYON (xem box).

Với các đơn vị phát hành, tiền lãi được khấu trừ thuế, họ chỉ phải thanh toán tiền mặt khi trái phiếu đáo hạn. Nếu thị trường tăng trưởng tốt và các nhà đầu tư quyết định chuyển đổi trái phiếu LYON sang cổ phiếu, nhà phát hành không cần phải trả lại khoản đầu tư ban đầu.

LYON là cú hích đáng chú ý của Merrill Lynch và Maitland trở thành nhân viên phát hành hàng đầu, với các khách hàng lớn như tỉ phú Howard Marks, thời bấy giờ đang làm việc tại công ty Trust Company of the West. “Bạn có thể kiếm lời mà không lo thua lỗ, đó là những gì tôi có thể nói về LYON,” Marks chia sẻ.

Cuối cùng, Maitland trở lại văn phòng của Merrill ở New York vào năm 1987 và trở thành quản lý đơn vị kinh doanh trái phiếu chuyển đổi, một đơn vị không quan trọng tại công ty. “Mặc dù chúng tôi là đơn vị có lợi nhuận cao nhất của công ty trong nhiều năm, nhưng chúng tôi vẫn không được xem trọng,” ông kể.

Năm 1995, ông thành lập Advent và bắt đầu gầy dựng danh tiếng của mình trong giai đoạn thị trường nhiều biến động. Chiến lược của ông đa dạng, từ những trái phiếu chuyển đổi an toàn cho đến những trái phiếu lãi suất cao nhưng rủi ro cũng cao và các quỹ phòng hộ.

Từ khi thành lập, mỗi lĩnh vực đầu tư mang về cho công ty lợi nhuận vào khoảng từ 7-8% hằng năm. Quỹ đại chúng dạng đóng của ông, Advent Convertible and Income, hoạt động kém hiệu quả, một phần là do đòn bẩy tài chính – từ đầu năm đến nay, quỹ này giảm 27%, mất sạch những gì đạt được trong năm 2019 và giảm 10% giá trị tài sản ròng.

Maitland, hiện có tài sản trị giá khoảng 250 triệu đô la Mỹ, từng bị đồn đãi là người thúc đẩy phố Wall của cựu tổng thống Obama, mặc dù ông không phải là người tốt bụng.

Ông từng công khai gọi thượng nghị sĩ Alexandria Ocasio-Cortez là “một người thiếu kiến thức tài chính” sau khi bà chỉ trích Amazon. “Việc bêu xấu những người thành công không có lợi ích gì đối với quốc gia”, ông nói.

Hiện tại, Maitland đang đầu tư vào trái phiếu chuyển đổi của những công ty hoạt động trong lĩnh vực công nghệ và chăm sóc sức khỏe. Advent đã tiến hành mua cổ phiếu chuyển đổi của các công ty như Akamai Techonologies, công ty có trụ sở tại Massachusetts chuyên cung cấp cơ sở hạ tầng web và phát trực tuyến; Workday (mã WDAY) một công ty cung cấp dịch vụ tính lương có trụ sở tại Pleasanton, California và công ty mạng xã hội Twitter (mã TWTR).

Cơ sở hạ tầng mạng dựa trên đám mây của Akamai sẽ được hưởng lợi từ việc lưu lượng truy cập web tăng lên do các nhân viên làm việc tại nhà và doanh nghiệp này vay nợ ít. “Đối với nhiều công ty công nghệ, trái phiếu chuyển đổi chỉ là khoản nợ hạch toán bảng cân đối kế toán,” Maitland cho biết.

Thậm chí, Workday có thể sẽ là một khoản đầu tư an toàn hơn. Công ty phần mềm này có một tỉ đô la Mỹ tiền mặt và doanh thu tăng trưởng 30% trong năm ngoái, là vùng đệm khá an toàn cho các rủi ro tài chính tiềm ẩn khi người dùng chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ.

Ngay cả giai đoạn thị trường giảm giá gần đây, tất cả các trái phiếu Maitland nắm giữ đều có khoảng chênh lệch giá chuyển đổi cao đáng kể – có nghĩa là trái phiếu được bán với giá thấp hơn nhiều so với giá chuyển đổi được chỉ định.

Cổ phiếu chuyển đổi của Twitter phát hành vào tháng 6.2018, đang được giao dịch ở mức 0,87 xu/1 USD, nhưng Maitland không thấy rủi ro nhiều. “Twitter có nền tảng tài chính vững chắc”, ông cho biết và dẫn chứng rằng công ty này hiện có 3,8 tỉ USD tiền mặt.

Khi cổ phiếu của Twitter tăng lên trên mức 57 USD từ mức 25 USD hiện tại, thì ông mới có thể sử dụng quyền chuyển đổi từ trái phiếu sang cổ phiếu. Maitland chia sẻ: “Nếu bạn có nguyên tắc và có năng lực đánh giá tín dụng, đây sẽ là cơ hội thực sự.”

• Antoine Gara - Ảnh: Aaron Kotowski/Forbes