Tại buổi làm việc giữa Tổ công tác của Thủ tướng với các bộ ngành liên quan về C/O, chống lẩn tránh biện pháp phòng vệ thương mại và gian lận xuất xứ tại Phòng thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) hôm qua, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nêu tình trạng gian lận thương mại, gian lận xuất xứ gần đây thường xuyên diễn ra.
 |
| Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng: Gian lận xuất xứ diễn ra ngay cả với hàng xuất khẩu sang Mỹ và EU nên phải kiểm soát chặt chẽ |
Không để Việt Nam trở thành điểm trung chuyển hàng hóa gian lận
Đáng lo ngại là nhiều mặt hàng xuất khẩu tăng đột biến như xơ sợi tăng 92%, điện và thiết bị điện 172%, 37 mặt hàng tăng trên 30%.
"Gian lận xuất xứ diễn ra ngay cả với hàng xuất khẩu sang Mỹ và EU nên phải kiểm soát chặt chẽ", Bộ trưởng cảnh báo.
Ông Dũng nhấn mạnh tinh thần chỉ đạo của Thủ tướng là tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho DN sản xuất hàng hoá tại Việt Nam để tiêu thụ, xuất khẩu sang các thị trường thế giới. Nhưng phải rõ quan điểm là không để lợi dụng cấp CO để lẩn tránh phòng vệ thương mại, lợi dụng xuất xứ mang thương hiệu, ảnh hưởng môi trường đầu tư chung, uy tín của Việt Nam.
“Không thể để chúng ta trở thành điểm trung chuyển hàng hóa gian lận. Nếu không làm tốt công tác này sẽ ảnh hưởng vô cùng lớn”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Do đó, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ đề nghị các cơ quan có trách nhiệm liên quan cần chỉ ra những bất cập trong cơ chế phối hợp.
“Có đảm bảo tiến hành kiểm tra thực tế nơi sản xuất nhà máy, nhân lực, nguyên liệu đầu vào để cấp CO hay chỉ kiểm tra hồ sơ, giấy chứng nhận mà VCCI cấp có phù hợp hay không? Khi làm việc với cơ quan hữu quan liên quan nói cấp CO mẫu mới có vấn đề, trên cấp CO nhưng dưới không phải cấp CO?”, Bộ trưởng Mai Tiến Dủng hỏi VCCI.
Giám đốc Trung tâm Xác nhận chứng từ thương mại - VCCI Trần Thị Thu Hương cho hay, 9 tháng đầu năm nay, cơ quan này đã cấp hơn 472.740 bộ C/O, tăng gần 2,4% so với cùng kỳ.
Trong đó, đáng chú ý là DN vốn nước ngoài (nhất là từ Trung Quốc) đề nghị cấp C/O không ưu đãi tại VCCI cho hàng hoá xuất khẩu sang Mỹ tăng nhanh.
Các DN đề nghị cấp C/O cho nhiều mặt hàng như gỗ ván ép, sạc pin không dây, thiết bị điện tử, khung nhôm cho pin năng lượng mặt trời… với mức tăng gần 18%, đạt xấp xỉ 7 tỷ USD.
Tuy nhiên, bà Hương cũng nêu khó khăn, văn phòng cấp C/O như một showroom hàng của DN, khi đến nhà máy, DN mỗi cán bộ như "thầy lang", ngành hàng nào cũng phải biết từ nhựa, dệt may, linh kiện điện tử… nên nhiều khi phải tham vấn các bộ, ngành cơ quan.
Trong khi đó, quy định thế nào là hàng gia công chế biến giản đơn chưa được quy định rõ, nên khó khăn cho cơ quan cấp CO.
Nổi lên với các hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, xuất sang Mỹ, EU
Thứ trưởng Công Thương Trần Quốc Khánh thì khẳng định không có vi phạm trong việc cấp CO nhưng ông thừa nhận có tình trạng thương nhân, DN nước ngoài làm giả hồ sơ C/O xuất khẩu sang thị trường có quan hệ FTA với Việt Nam.
Ông Khánh cho biết, có 10 trường hợp xuất khẩu vào Nhật Bản và 18 trường hợp xuất khẩu vào Trung Quốc, DN làm giả hoàn toàn CO.
Ngoài ra còn có tình trạng, thương nhân nước ngoài lợi dụng DN Việt Nam làm dịch vụ vận chuyển hàng quá cảnh, làm giả CO để gian lận xuất xứ.
Ông Hoàng Việt Cường (Tổng cục Hải quan) nêu thực tế, các mặt hàng gian lận hiện nay rất đa dạng. Trong đó một số mặt hàng nhạy cảm (nhất là mặt hàng xuất sang Mỹ).
Ngoài ra, quy định về ghi nhãn hàng hoá không áp dụng với hàng xuất khẩu, nên một số hàng Việt Nam không đảm bảo việc ghi nhãn "made in Viet Nam"…
Ông Cường lưu ý, tình trạng gian lận xuất xứ hiện đang nổi lên với các mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc rồi xuất sang Mỹ, EU. Đây là 2 thị trường rủi ro.
Vì vậy, ông đề nghị đã đến lúc tổng rà soát lại văn bản liên quan, các quy chế, quy trình, rà soát chế tài xử phạt… để có cơ sở pháp lý chặt chẽ vấn đề này...
 |
| Ảnh: VGP |
Theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, do hành lang pháp lý chưa theo kịp thực tiễn, chưa chủ động ứng phó với diễn biến của chiến tranh thương mại, nên chưa được các cơ quan chức năng đặt ra yêu cầu kiểm tra cấp CO, quy tắc xuất xứ chặt chẽ hơn.
“Đặc biệt quy định pháp luật về xuất xứ không cụ thể, nhất là với hàng trong nước, chưa bao quát được chế tài xử phạt và chưa đủ sức răn đe. Đáng lo ngại là tình trạng thiếu trách nhiệm của cơ quan cơ sở", Bộ trưởng nhấn mạnh.
Ông lưu ý, nếu không cân nhắc kỹ, buông lỏng trong quản lý sẽ tạo khoảng trống pháp lý và kẽ hở trong gian lận, giả mạo xuất xứ và chuyển tải không hợp pháp.
Vì vậy, Chủ nhiệm VPCP đề nghị nghiêm túc xem xét lại văn bản quy định pháp luật, sớm trình những điểm bất hợp lý, báo cáo Chính phủ để ứng xử cho kịp thời, tránh việc do sơ xuất, sai sót, đặc biệt là quy định về nguyên tắc xuất xứ hàng hoá với hàng sử dụng trong nước.
Thu Hằng
