“Coi tro xỉ là “chất thải nguy hại” rất khó cho doanh nghiệp trong sản xuất, xuất khẩu“

00:00 12/10/2020

Theo ông Kiều Văn Mát, Chủ tịch HĐQT, Tổng Giám đốc Công ty CP Sông Đà Cao Cường, doanh nghiệp đã tiêu thụ tro xỉ Nhà máy nhiệt điện Phả Lại từ năm 2010, Bộ Tài nguyên môi trường trong Nghị định 38 vẫn sử dụng cụm từ “tro xỉ là chất thải nguy hại” thì rất khó cho doanh nghiệp trong sản xuất, xuất khẩu.

Tro xỉ nhà máy nhiệt điện mỗi năm phát sinh khoảng 8,1 triệu tấn

Vừa qua, tại Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã diễn ra Hội nghị “Sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ”. Tại đây, EVN đã cam kết sẽ tiếp tục tạo điều kiện tối đa cho các đối tác tiếp cận nghiên cứu phương án vận chuyển và tiêu thụ tro xỉ; phối hợp cùng với các đối tác làm việc với cơ quan quản lý nhà nước, đề xuất ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn liên quan tới thu gom, vận chuyển và tái sử dụng tro xỉ; sẵn sàng hỗ trợ các đối tác trong việc tìm kiếm các giải pháp để đảm bảo chất lượng tro xỉ...

Mỗi năm phát sinh khoảng 8,1 triệu tấn tro xỉ

Theo báo cáo tổng hợp tình hình tro xỉ tại các nhà máy nhiệt điện than của EVN, với 12 nhà máy nhiệt điện than đang vận hành, tổng khối lượng than sử dụng trung bình năm khoảng 34 triệu tấn. Theo đó, tổng khối lượng tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than của EVN phát sinh trung bình năm là 8,1 triệu tấn. Hiện nay, khối lượng tro, xỉ đang còn lưu giữ tại các nhà máy nhiệt điện than là gần 15 triệu tấn.

Việc tiêu thụ tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Bắc đã được thực hiện từ lâu và chủ yếu được tái sử dụng làm phụ gia cho bê tông, xi măng, vữa xây dựng, gạch không nung với thị trường tiêu thụ tro xỉ tương đối ổn định. Hầu hết các nhà máy đã tìm và ký hợp đồng với các đối tác để tiêu thụ phần lớn lượng tro xỉ của nhà máy.

Điển hình như các nhà máy Phả Lại và Ninh Bình đã tiêu thụ hết hoàn toàn lượng tro xỉ của nhà máy. Chỉ còn lại Nhà máy Nhiệt điện Quảng Ninh và Mông Dương 1 có khối lượng tro, xỉ chưa tiêu thụ còn nhiều.

Đối với các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Nam tại Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải và Vĩnh Tân mới đưa vào vận hành cũng đã làm việc với các đơn vị có khả năng tiêu thụ tro xỉ, tạo điều kiện để các đơn vị này tiến hành lấy mẫu thí nghiệm để đưa ra phương án tiêu thụ.

Tại hội nghị, PGS. TS. Trương Duy Nghĩa - Chủ tịch Hội KHKT Nhiệt Việt Nam cho biết, tổng nhu cầu than cho sản xuất điện của cả nước đến năm 2020 sẽ là 63 triệu tấn, năm 2025 là 95,4 triệu tấn và năm 2030 là 128, 4 triệu tấn, tương đương tổng lượng tro thải ra là 15,09 triệu tấn (năm 2020), 17 triệu tấn (năm 2025) và 20,58 triệu tấn (năm 2030). Vì vậy, để đảm bảo các nhà máy nhiệt điện than hoạt động ổn định, cần khẩn trương tìm giải pháp để tiêu thụ lượng tro xỉ đang tiếp tục phát sinh và còn tồn tại các bãi thải xỉ hiện nay.

Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiêu thụ tro xỉ

Theo ông Vũ Thanh Tuyền - Tổng giám đốc Công ty Thanh Tuyền, bỏ tiền nhà máy gạch không nung như nhảy vào “chảo lửa” bởi vây xung quanh là gạch nung còn đang ế không bán được. Từng sở hữu nhà máy gạch nung tiêu thụ 20 triệu tấn đất một năm song ông Tuyền chuyển nhượng và chuyển hướng sang đầu tư nhà máy gạch không nung, tiêu thụ nguồn vật liệu tro xỉ.

Ông Tuyền đề xuất thành lập Hiệp hội doanh nghiệp sản xuất vật liệu không nung, hiện doanh nghiệp khát vòng vốn ưu đãi lãi suất thấp trong 10 năm để có sự "co giãn", sân chơi sẽ bình đẳng hơn, người người, nhà nhà có việc làm.

Đại diện doanh nghiệp đã nghiên cứu sản xuất phụ gia tro bay từ năm 1989, đầu tư tổ hợp sản xuất vật liệu không nung từ tro xỉ Nhà máy nhiệt điện Phả Lại từ năm 2010, nhưng theo ông Kiều Văn Mát - Chủ tịch HĐQT, Tổng giám đốc CTCP Sông Đà Cao Cường, trong quá trình đi đầu đó doanh nghiệp đã gặp nhiều rất khó khăn.

Theo ông Mát, tro xỉ có những vấn đề bất cập như chất lượng, doanh nghiệp hiện đang sử dụng tro xỉ để ứng dụng sản xuất xi măng, bê tông, xuất khẩu thì hiện lượng carbon trong tro xỉ lớn nên ảnh  hưởng rất nhiều tới chất lượng sản phẩm, đặt biệt xi măng, bê tông.

"Chúng tôi đã có nhiều văn bản nhưng không tới nơi, gặp rất nhiều khó khăn. Với chất lượng như vậy chúng ta phải có phân định rõ ràng. Nếu Bộ Tài nguyên trong Nghị định 38 vẫn sử dụng cụm từ “tro xỉ là chất thải nguy hại” thì rất khó cho doanh nghiệp trong sản xuất, xuất khẩu. nhiều văn bản nhưng không tới nơi, gặp rất nhiều khó khăn. Với chất lượng như vậy chúng ta phải có phân định rõ ràng. Nếu Bộ Tài nguyên trong Nghị định 38 vẫn sử dụng cụm từ “tro xỉ là chất thải nguy hại” thì rất khó cho doanh nghiệp trong sản xuất, xuất khẩu", ông Mát nói.

Với mục đích xử lý triệt để tro, xỉ thải của các nhà máy nhiệt điện than và tận thu tái sử dụng vào sản xuất vật liệu xây dựng, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, trong thời gian tới, EVN cam kết sẽ tiếp tục tạo điều kiện tối đa cho các đối tác tiếp cận nghiên cứu phương án vận chuyển và tiêu thụ tro xỉ; phối hợp cùng với các đối tác làm việc với cơ quan quản lý nhà nước, đề xuất ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn, hướng dẫn liên quan tới thu gom, vận chuyển và tái sử dụng tro xỉ; sẵn sàng hỗ trợ các đối tác trong việc tìm kiếm các giải pháp để đảm bảo chất lượng tro xỉ...

Bên cạnh đó, để đạt được các mục tiêu về xử lý, sử dụng tro, xỉ theo Quyết định 452/QĐ-TTg ngày 12/4/2017 của Thủ tướng Chính phủ, cần sự tham gia của tất cả các chủ thể như cơ quan quản lý nhà nước, chủ các nhà máy nhiệt điện, các đơn vị tiếp nhận, sử dụng tro xỉ...

Theo đó, đối với cơ quan quản lý nhà nước, các doanh nghiệp sản xuất điện cũng như doanh nghiệp sản xuất vật liệu xây dựng cũng có một số kiến nghị như các cấp có thẩm quyền tăng cường công tác tuyên truyền, khuyến khích phát triển thị trường, thói quen sử dụng để các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng tăng cường sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất.

Ban hành các quy định pháp lý yêu cầu bắt buộc thị trường vật liệu xây dựng sử dụng các sản phẩm sản xuất từ tro, xỉ, thạch cao, bê tông, gạch không nung. Có cơ chế hỗ trợ, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nghiên cứu ứng dụng, tham gia hợp tác kinh doanh với các nhà máy nhiệt điện trong việc xử lý và tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao.

Bên cạnh đó, sửa đổi Nghị định 38/2015/NĐ-CP theo hướng xem tro, xỉ nhiệt điện khi đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng thì được coi là sản phẩm hàng hóa và không bị điều chỉnh theo quy định về chất thải công nghiệp thông thường. Xem xét, ban hành đơn giá cho khối bê tông lấn biển sản xuất từ tro, xỉ.

Bảo Vy